کتاب طرز فکر | معرفی، خلاصه کتاب و نقد آن
اگر به موضوعاتی مثل مدل ذهنی، یادگیری و یا استعدادیابی علاقه‌مند باشید، احتمالاً کتاب طرز فکر (Mindset) نوشته‌ی کارول دوک (~ کارول دوئک) را خوانده‌اید و یا حداقل نامش را شنیده‌اید. این کتاب را می‌توان یکی از معروف‌ترین کتابهای روانشناسی در نزد عامه‌ی مردم دانست.
در سال‌های ۲۰۰۶ و ۲۰۰۷ که کارول دوک کتاب طرز فکر را به بازار عرضه کرد، جنبش بزرگی به راه افتاد. حرکتی که به شدت گسترش یافت و بسیاری از نقاط جهان را فرا گرفت.
این نوع فراگیر شدن را شاید بتوان با جنبش عزت نفس یا Self-esteem Movement مقایسه کرد. عزت نفس هم در دهه‌‌ی هفتاد میلادی چنان رواج یافت که مردم و روانشناسان از دولتمردان می‌خواستند برای افزایش عزت نفس مردم بودجه در نظر بگیرند. چون به نظر می‌رسید که اگر عزت نفس درست شود، بسیاری چیزهای دیگر هم درست خواهد شد.
حالا در آغاز قرن بیست و یکم، کارول دوک حرف تازه‌ای می‌زد و طرفداران او به این باور رسیده بودند که بر اساس حرف‌های دوک و آنچه در کتاب طرز فکر آمده است، باید تحولی گسترده در حوزه‌های مختلف به‌ویژه آموزش به وجود بیاید و شکل بگیرد.
در این درس ابتدا کمی درباره‌ی محتوای کتاب طرز فکر حرف می‌زنیم و عصاره‌ی آن را به شکل بسیار خلاصه مرور می‌کنیم. سپس به نقدهای موجود بر نظریه کارول دوک می‌پردازیم و توضیح می‌دهیم که چه ضعف‌هایی در کتاب طرز فکر و همین‌طور در تحقیقات دوک وجود دارد.
در پایان دوباره به این نکته بازخواهیم گشت که به رغم نقدهای موجود بر کار این نویسنده و محقق، حرف‌های مطرح‌شده در کتاب طرز فکر هم‌چنان می‌توانند الهام‌بخش باشند.
خلاصه کتاب طرز فکر | کارول دوک چه می‌گوید؟
کارول دوک، فارغ‌التحصیل دانشگاه ییل و استاد دانشگاه استنفورد، سال‌ها قبل از انتشار کتاب طرز فکر روی این مسئله کار کرده بود که انسان‌ها چگونه با شکست کنار می‌آیند؟ او در این زمینه مطالعات متعددی هم انجام داده است.
شکست اتفاق ساده‌ای نیست. فرض کنید در کنکور ورودی دانشگاه شرکت می‌کنید و پذیرفته نمی‌شوید. یا مثلاً شما را در یک مصاحبه شغلی رد میکنند. یا مدیریت یک پروژه کلیدی در شرکت خود را بر عهده دارید و نمی‌توانید آن را به نتیجه برسانید.
طبیعی است نمی‌توانید به سرعت با چنین اتفاق‌هایی کنار بیایید. روزها و بلکه ماه‌ها با خودتان فکر خواهید کرد که چه شد که شکست خوردم؟ حالا باید چه‌کار کنم؟
دوک انسان‌ها را به دو دسته تقسیم می‌کند:
دسته‌ی اول کسانی هستند که معتقدند هر فرد، توانایی‌ها و استعدادها و ذهنیت و داشته‌های ثابتی دارد.
پس اگر در انجام کاری شکست می‌خورند، باید بپذیرند که کاری از دست‌شان برنمی‌آید. یا باید هدف‌های کوچک‌تر را دنبال کنند و یا مسیر خود را به کلی تغییر دهند.
او ذهنیت این دسته از افراد را با اصطلاح ذهنیت ثابت یا Fixed Mindset توصیف می‌کند.
دسته‌ی دوم کسانی هستند که معتقدند با تلاش و کوشش، پشتکار، پیگیری، یادگیری و کمک گرفتن از دیگران، می‌توانند توانایی‌ها و استعدادها و ذهنیت و داشته‌های خود را افزایش دهند.
پس اگر در انجام کاری شکست می‌خورند، الزاماً ناامید نمی‌شوند. بلکه ممکن است تصمیم بگیرند آمادگی خود را افزایش دهند و دوباره تلاش کنند.
این افراد اگر در یک کار یا پروژه موفق شوند، معمولاً به دنبال کارها و پروژه‌های بزرگ‌تر می‌روند. چون از شکست نمی‌ترسند و ضمناً فکر میکنند تجربه و یادگیری، آمادگی آن‌ها را افزایش داده و می‌توانند به سراغ اهداف بالاتر بروند.
دوک ذهنیت این دسته از افراد را با اصطلاح ذهنیت رشد یا Growth Mindset توصیف می‌کند.
تمام کتاب طرز فکر روی همین دوگانه شکل گرفته است: ذهنیت ثابت در برابر ذهنیت رشد.
دوک در سه فصل اول کتاب خود، می‌کوشد این دوگانه را شرح دهد و به اهمیت آن بپردازد. واضح است که دوک ذهنیت دوم را می‌پسندد و تلاش می‌کند با تکیه بر مطالعاتی که انجام داده مخاطب را ترغیب کند که ذهنیت رشد را بپذیرند.
سپس در فصل‌های بعدی به مصداق‌ها و تبعات ذهنیت ثابت و ذهنیت رشد در ورزش، کسب و کار، رابطه عاطفی و آموزش می‌پردازد و کتاب را با نکات و تکنیک‌هایی برای حرکت به سوی ذهنیت رشد به پایان می‌برد. برخی از مهم‌ترین نکات مورد توجه کارول دوک را در ادامه مرور می‌کنیم.
توانایی‌های ذاتی هستند یا اکتسابی؟ کارول دوک و این سوال قدیمی
این موضوع که شخصیت و توانایی‌ها و استعدادها ذاتی هستند یا اکتسابی، مسئله‌ی تازه‌ای نیست و هزاران سال قدمت دارد. ما معمولاً این چالش را با اصطلاح Nature vs. Nurture Debate می‌شناسیم.
مجموعه درس‌های مهارت یادگیری برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است.
تعداد درس‌ها: ۵۶ عدد
دانشجویان این درس: ۱۵۶۷۹ نفر
تمرین‌های ثبت‌شده: ۲۹۹۶۸ مورد
با عضویت ویژه‌ی متمم، علاوه بر درس‌های مهارت یادگیری به مجموعه‌ی گسترده‌ای از درس‌ها دسترسی پیدا می‌کنید که می‌توانید فهرست برخی از آن‌ها را در این‌جا ببینید:
البته بررسی‌های ما نشان داده است که علاقه‌مندان به درس مهارت یادگیری به درس‌های زیر هم علاقه دارند و آن‌ها را پیگیری میکنند:
تفکر سیستمی | تصمیم گیری | استعدادیابی | مسیر شغلی
معرفی کتابهای روانشناسی | معرفی کتابهای مدیریتی
مدل ذهنی | تفکر نقادانه | کوچینگ | یادگیری زبان انگلیسی
خودشناسی | شخصیت شناسی | مهارت ارتباطی
دوره MBA متمم (اگر به بحث‌های کلان مدیریتی علاقمندید)
اگر با فضای متمم آشنا نیستید و دوست دارید درباره‌ی متمم بیشتر بدانید، می‌توانید نظرات دوستان متممی را درباره‌ی متمم بخوانید و ببینید متمم برایتان مناسب است یا نه. این افراد کسانی هستند که برای مدت طولانی با متمم همراه بوده و آن را به خوبی می‌شناسند:
[ لینک مرتبط: معرفی و خرید کتاب طرز فکر (نشر نوین) ]
[ لینک مرتبط: خرید و دانلود کتاب طرز فکر (فیدیبو) ]
اگر علاقه‌مند هستید با یکی از کاربردهای نظریه‌های ضمنی آشنا شوید، می‌توانید در ادامه‌ی این مطلب درس مشکلات رابطه عاطفی را بخوانید. در آن درس، همین تقسیم‌بندی «مدل ثابت» و «مدل رشد» در موضوع رابطه عاطفی مورد بحث قرار گرفته است.
چند مطلب مرتبط | برای علاقه‌مندان به کتابخوانی
راهنمای خواندن و خریدن کتاب (فایل صوتی)
کتاب های مدیریت | کتاب های بازاریابی و فروش
کتاب های استراتژی | کتاب های بازاریابی دیجیتال
کتاب های روانشناسی | مرور، نقد و خلاصه کتاب
کتاب های توسعه فردی | کتاب های مدیریت زمان
پاراگراف فارسی | جملات منتخب کتاب‌ها
کتابخوانی | چگونه کتابخوان شویم؟
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری هدف گذاری به شما پیشنهاد می‌کند:
- هدف گذاری در زندگی شخصی و محیط کار | تعریف، اصول، تکنیکها و روشها
- حس خوب هدف گذاری | آیا هدف داشتن واقعاً فایده هم دارد؟
- هدف گذاری به روش اسمارت | آیا هدف گذاری Smart همیشه مفید است؟
- اهمیت هدف گذاری و برنامه ریزی
- انگیزه های درونی و انگیزه های بیرونی
- یکی از اشتباهات هدف گذاری | تمرکز روی اقدام به جای نتیجه
- بی انگیزگی و فرسودگی ناشی از اقدامهای همزمان
- کتاب طرز فکر | معرفی، خلاصه کتاب و نقد آن
- تقویت اراده | اقدامهای فرساینده چگونه به قدرت اراده ما لطمه میزنند؟
- آیا هدف‌های خود را به دیگران میگویید؟
- کتاب شیب | ست گادین
- کارول دوک (کارول دوئک) | محقق و نظریه پرداز حوزه یادگیری و انگیزش
برخی از سوالهای متداول درباره متمم (روی هر سوال کلیک کنید)
ثبت‌نام | اطلاعات بیشتر فهرست درس‌های متمم
نویسنده‌ی دیدگاه : بهناز مقدم
ژان پل سارتر در جمله ای می گوید:" انسان هست آن چه نیست و نیست آن چه هست"
این جمله بخوبی تداعی کننده این نکته است که " انسان با وجود اسارت در جبر ژنتیکی، زبانی، سیاسی، فرهنگی و......حق انتخاب های متعدد دارد و همیشه می تواند کاری متفاوت با آنچه اکنون انجام می دهد ، انجام دهد.
زندگی مثل صفحه شطرنج می ماند که بی نهایت حرکت در آن قابل اجراست و این به خود فرد برمی گردد که چگونه این بازی را انجام دهد.اگر خوب بازی نکنیم حرکت هایمان هم محدود شده و به بن بست می رسیم .اما داشتن خلاقیت و یادگیری مداوم و بدست آوردن تجربه به ما کمک می کند که این مسیر را بهتر طی کنیم و بعبارتی ذهنیت رشد را در خود تقویت کنیم.
کسی که می خواهد انتخاب کند( من جای رشد دارم یا به پایان تاریخ خود رسیده ام) دو تله در پیش رو دارد:
1- فقر اطلاعاتی: یعنی فرد یادگیری را متوقف کند و بصورت خودرو رشد کند ( ابن سینا کتابی در این زمینه بنام" سلامان و ابسال" دارد)
2- بمباران اطلاعاتی: در این حالت به فرد اطلاعات ضد و نقیض داده می شود که موجب سردرگمی وی می شود.نوعی سرخوردگی که فرد فکر می کند در هیچ زمینه ای استعداد ندارد و رفته رفته ذهنیت ثابت در او شکل می گیرد، که یکی از پیامدهای عصر جدید ( رسانه و فضای مجازی) است.
پی نوشت: درکتاب زندگی، فکر و دیگر هیچ: نوشته دکتر سرگلزایی مطالب خوبی در این زمینه مطرح شده است.