کتاب پنجمین فرمان نوشته پیتر سنگه درباره سازمان یادگیرنده
کتاب پنجمین فرمان یا The Fifth Discipline را باید بدون شک، شناخته شده‌ترین اثر پیتر سنگه دانست.
کتاب پنجمین فرمان که محتوای آن به آموزش مفاهیم مرتبط با سازمان یادگیرنده و نیز مبانی تفکر سیستمی می‌پردازد، در سال ۱۹۹۰ نوشته شده است. این کتاب برای یک مخاطب فرضی تدوین شده است که علاقمند است سازمان خود را به یک سازمان یادگیرنده تبدیل کند.
پیام کلی پیتر سنگه در کتاب پنجمین فرمان این است که هیچ سازمانی نمی‌تواند برای رشد و پیشرفت خود، فقط به تعداد محدود و معدودی از کارکنان خود تکیه کند. بلکه باید همه‌ی اعضای یک سازمان بیاموزند که با هم کار کنند و دنیای بیرون و مشکلات درونی خود را از نگاهی تازه ببینند.
پیتر سنگه در این کتاب، توضیح می‌دهد که اگر کسی می‌خواهد یک سازمان یادگیرنده بنا کند (یا سازمان فعلی خود را به یک سازمان یادگیرنده تبدیل کند) باید در ایجاد و توسعه‌ی پنج حوزه، سرمایه گذاری نماید. او این پنج حوزه را به شکل زیر فهرست میکند:
- #تفکر سیستمی
- قابلیت‌های شخصی
- #مدل‌های ذهنی
- چشم انداز مشترک
- یادگیری تیمی.
از جمله بحث‌های زیبا و ارزشمند پیتر سنگه در این کتاب، ناتوانی‌های یادگیری یا Learning Disabilities در یک سازمان است که آنها را با عناوین زیر مورد اشاره قرار می‌دهد:
افرادی که گرفتار این ویژگی (یا بیماری) هستند، خودشان را با شغل‌شان تعریف می‌کنند. شاید شما هم برنامه نویسانی را دیده باشید که چون متخصص PHP (یا Net.) هستند، وقتی در مورد رشته‌ی دیگر مثلاً .Net (یا PHP) صحبت می‌شود، قبل از اینکه به نیاز کارفرما یا مجموعه‌ی خود فکر کنند، به این فکر می‌کنند که تکنولوژی مورد استفاده، از محدوده‌ی دانش آنها خارج نشود و البته ممکن است این دغدغه را در پوشش نظرات کارشناسی، پنهان کرده و مطرح کنند.
این گونه بیماری، به این شکل ظهور و بروز پیدا میکند که هر مشکلی در دپارتمان ماست، ناشی از دپارتمان‌های دیگر است و هر مشکلی در سازمان ماست، ناشی از سازمان‌های دیگر است و هر مشکلی در بازار ماست، ناشی از بازارهای دیگر است و …
پذیرش مسئولیت بیش از حد هم، به اندازه‌ی مسئولیت ناپذیری خطرناک است. خصوصاً وقتی می‌خواهیم مسئولیت مواجهه با رویدادهایی را بپذیریم که هنوز به وقوع نپیوسته‌اند. به تعبیر زیبای پیتر سنگه، آینده نگری، همیشه به معنای پیشتاز بودن نیست. بعضی‌ها، انفعال را به عنوان توجه به آینده و اقدام مسئولانه در برابر آن، توجیه می‌کنند.
ما این بحث را در درس رویداد یا روند، به تفصیل بررسی کرده‌ایم.
کسانی که به خاطر خراب شدن تدریجی اوضاع، به وضعیت فعلی عادت کرده‌اند و احساس نگرانی نمی‌کنند یا به خاطر بزرگ شدن تدریجی تهدید، آن را جدی نمی‌گیرند و متوجه آن نمی‌شوند.
یادگیری از تجربیات عالی است. اما فراموش نکنیم که تشخیص اینکه تجربیات ما چه دستاوردی داشته است، چندان ساده نیست. گاهی اوقات، امروز تجربه‌ای داریم و چند ماه بعد یا چند سال بعد، نتیجه‌اش نمایان می‌شود. باید ببینیم وقتی از تجربه‌ها می‌آموزیم، آیا واقعاً توانایی تشخیص نتایج تجربیات و اقدام‌های خود را داریم؟
اعتقاد به تیم‌های مدیریتی و فعالیتهای تیمی بدون اینکه با اصول آن آشنا باشیم، می‌تواند خطرساز باشد. بسیاری از تیم‌های مدیریتی، به صورت حرفه‌ای برای هیچ کاری نکردن و همزمان ایجاد تصویری از کار سنگین، تربیت شده‌اند. آنها می‌توانند ساعتها جلسه بگذارند و عرق بریزند و خسته شوند و صورت جلسه امضا کنند و از سوی دیگر، خود متوجه باشند که قرار نیست هیچ اتفاقی بیفتد و این صرفاً یک نمایش است!
کتاب پنجمین فرمان پیتر سنگه در ایران نیز ترجمه‌های متعددی داشته است که از جمله آنها می‌توان به ترجمه‌ی آقایان حافظ کمال هدایت و محمد روشن اشاره کرد که توسط سازمان مدیریت صنعتی منتشر شده است.
در صورتی که علاقمند باشید، در یک ده صفحه‌ای به زبان انگلیسی، منتخبی از جملات مهم و پایه‌ای کتاب پنجمین فرمان پیتر سنگه گردآوری شده که اگر چه برای درک مفهوم سازمان یادگیرنده کافی (یا حتی مفید) نیست، اما مطالعه آن می‌تواند ابزاری برای آشنایی بیشتر با پیتر سنگه و نیز تمرینی برای یادگیری بهتر زبان انگلیسی باشد:
برگزیده‌ای از حرف های پیتر سنگه در کتاب پنجمین فرمان – Fifth Discipline
لینک مربوط به خرید کتاب پنجمین فرمان پیتر سنگه در آدینه بوک
لینک مربوط به کتاب The Fifth Discipline در آمازون
کتاب پنجمین فرمان نوشته پیتر سنگه از جمله کتابهایی است که دوستان متممی در نظرسنجی سالانه متمم به عنوان یکی از کتابهای پیشنهادی برای مطالعه به سایر دوستان‌شان معرفی کرده‌اند.
شما با عضویت ویژه در متمم، می‌توانید به درس‌ها و آموزش‌های بسیاری از جمله موضوعات زیر دسترسی کامل داشته باشید:
موضوعات زیر، برخی از درس‌هایی هستند که در متمم آموزش داده می‌شوند:
دوره MBA (یادگیری منظم درس‌ها)
استراتژی | کارآفرینی | مدل کسب و کار | برندسازی
فنون مذاکره | مهارت ارتباطی | هوش هیجانی |تسلط کلامی
توسعه فردی | مهارت یادگیری | تصمیم گیری | تفکر سیستمی
کوچینگ | مشاوره مدیریت | کار تیمی | کاریزما
عزت نفس | زندگی شاد | خودشناسی | شخصیت شناسی
مدیریت بازاریابی | دیجیتال مارکتینگ | سئو | ایمیل مارکتینگ
اگر با فضای متمم آشنا نیستید و دوست دارید درباره‌ی متمم بیشتر بدانید، می‌توانید نظرات دوستان متممی را درباره‌ی متمم بخوانید و ببینید متمم برایتان مناسب است یا نه. این افراد کسانی هستند که برای مدت طولانی با متمم همراه بوده و آن را به خوبی می‌شناسند:
در صورتی که هر بحث یا نظر عمومی در مورد این کتاب دارید، ممنون می‌شویم که با ما در میان بگذارید. اما در مورد ناتوانی‌های یادگیری، چون به زودی بحث‌های تکمیلی تخصصی در این زمینه خواهیم داشت، پیشنهاد می‌کنیم تحلیل‌های کامل و دقیق‌تر خود را در آنجا مطرح فرمایید.
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری تفکر سیستمی به شما پیشنهاد میکند:
- تفکر سیستمی چیست؟ | دوره آموزشی تفکر سیستمی | از تعریف تا تحلیل سیستمها
- تفکر سیستمی به زبان ساده
- فایل صوتی معرفی دوره آموزشی تفکر سیستمی
- یک کلیپ تصویری درباره تفکر سیستمی (بالانس)
- راسل اکاف (راسل ایکاف) | تدوینگر تفکر سیستمی
- کتاب تفکر سیستمی (مدیریت آشوب و پیچیدگی) | جمشید قراچه داغی
- کتاب تفکر سیستمی | چگونه جزوه تفکر سیستمی دنلا مدوز به کتاب تبدیل شد؟
- لودویگ فون برتالانفی | نویسندهٔ کتاب نظریه عمومی سیستمها
- پیتر سنگه و چند جمله کوتاه در مورد تفکر سیستمی
- تعریف سیستم چیست؟ | سیستمهای باز و بسته | چند مثال از انواع سیستم
- سیستم باز چیست؟ | ویژگیهای سیستم باز و چند مثال
- رویکرد سیستمی در یک جمله | توجه به ترکیب (سنتز) به جای تجزیه (آنالیز)
- چگونه می‌توان به یکی از بهترین خودروسازان جهان تبدیل شد؟ (اتلی هارداسن)
- تفکر خطی در برابر تفکر سیستمی
- رفتارهای غیرمنتظرهٔ سیستمها | وقتی سیستم در برابر سیاستگذار مقاومت میکند
- رویکرد سیستمی | نگاه چندبعدی در برابر تکبعدی
- هم پایانی در سیستمها | برای رسیدن به مقصد تنها یک راه وجود ندارد
- گرفتار کدامیک هستید: مشکل سیستمی یا مشکل در سیستم؟
- مدل کوه یخ در تفکر سیستمی | آیا به تفاوت رویداد و روند توجه دارید؟
- گاوین اشمیت: فاصله بین خبرها و فهم ما
- مبانی تحلیل سیستم (اجزا، روابط، هدف)
- نقاط اهرمی، نقاط کلیدی و نقاط مرزی در سیستمها
- همیشه نمیتوان از مطالعات آماری، نظریه های علمی استخراج کرد
- راسل اکاف، تفکر سیستمی و هدفهای ضمنی
- مسائل چند ریشهای | زنبورهایی که ناپدید میشدند
- چه کسی مقصر است؟ | به علتهای نزدیک قانع نشویم
- بازخورد یا فیدبک چیست؟
- بازخورد در مدیریت | هر نظر، نقد یا پیامی بازخورد نیست
- راهکارها را با توجه به محدوده اثر و افق زمانی آنها تحلیل کنید
- اثر مار کبرا | کاربرد تفکر سیستمی در سیاست گذاری
- معرفی پادکست فریکونومیکس | استیون لویت و استیون دابنر
- جنگ با گنجشکها | هزینهٔ نادیده گرفتن پیچیدگیهای سیستمی
- مالیات پنجره | نیت خیری که سنگفرش جادهٔ جهنم شد
- دایره همدلی | ما با چه کسانی همسرنوشت هستیم؟
- بدهی ما به آینده | عمری به اندازهٔ عمر همهٔ انسانها
- آرکتایپهای سیستمی | جابجایی بار در سیستم
- آرکتایپهای سیستمی | موفقیت سهم موفقهاست
- آرکتایپهای سیستمی | گلولههای برفی و محدودیتهای رشد
- آرکتایپهای سیستمی | فرسایش تدریجی اهداف و استانداردها
- آرکتایپهای سیستمی | هدف گذاری اشتباه برای سیستمها
- آنکس که راه حل مسئله را میدانست، عاشق مسئله شده است
- تعریف نگرش سیستمی با یک مثال از پیتر سنگه
- پارادوکس ایکاروس | همان چیزی که موفقمان کرده می‌تواند باعث شکستمان شود
- سواری رایگان | پسورد اینترنت همسایهام را میدانم!
- آیا نمایشگاه کتاب به کتابفروشیها آسیب میزند؟
- مالیات آمازون یک راهکار سیستمی است یا غیرسیستمی؟
- درباره مصرف پلاستیک و حفظ محیط زیست | تجربه ذهنی
- تجربه ذهنی | مشارکت در درآمد فارغ التحصیلان دانشگاهها
- ضررهای سیگار | سنگینترین حکم خسارت در تاریخ دادگاههای جهان
- اثر گلخانه ای | گرمایش زمین چیست و چرا باید به آن توجه کنیم؟ | بخش اول
- نگرش سیستمی (مرور و جمعبندی) | به روایت راسل اکاف
- کتاب پنجمین فرمان نوشته پیتر سنگه درباره سازمان یادگیرنده
- کتاب رقص تغییر | چالشهای تغییر پایدار | پیتر سنگه
- کتاب «دربارهٔ سیستمهای هدفمند» | راسل اکاف
- اتاق خبر | درس تفکر سیستمی
- پروژه پایانی درس تفکر سیستمی
برخی از سوالهای متداول درباره متمم (روی هر سوال کلیک کنید)
ثبت‌نام | اطلاعات بیشتر فهرست درس‌های متمم
نویسنده‌ی دیدگاه : شهرزاد
این مطلب از کتاب پنجمین فرمان، پیتر سنگه رو هم خیلی دوست داشتم (که به خوبی، به زیبایی تفکر سیستمی اشاره میکنه):
"چند سال پيش، فضانوردي به نام “راستي شويكارت” در دوره هاي رهبري، شركت كرد. او به من گفت: كه بسياري از فضانوردان زماني كه به زمين بازمي گردند در بيان احساس خود از هنگامي كه سيا ره ما را از بالا نگاه می كرده اند، دچار مشكل مي شوند. خود او به مدت پنج سال با اين مشكل روبه رو بوده است تا بالاخره بتواند الفاظ مناسبي براي بيان احساس خود بيابد (او به عنوان فضانورد در سفينه آپولو ٩ كه در ماه مارس ١٩٦٩ ميلادي مدار زمين را پشت سرگذارد حاضر بود)
اين فضانورد در حالي كه در فضاي لايتناهي غوطه ور بوده است، اولين اصل تفكر سيستماتيك را دريافته است. اما او به طريقي بدين اصل رسيده است كه تعداد بسيار اندكي از ما قادر بدان هستيم . او نه از طريق منطقي و خردمندانه بلكه از طريق تجربه اي مستقيم بدين امر دست يافت. زمين ما يك كل بخش ناپذير است. دقيقاً به همان صورتي كه هر يك از ما يك كل تقسيم ناپذير هستيم. طبيعت (كه ما را هم شامل مي شود) از اجرايي در درون يك كل تشكيل نشده است . طبيعت از كل هايي درون كل هاي ديگر به وجود آمده است. تمامي مرزها، من جمله مرزهاي ملي، مفاهيمي اعتباري هستند. ما آنها را به وجود آورد ه ايم و ناگهان خود را اسير و دربند آنها يافتيم. در پايان دوره آموزش مفاهيم رهبري، يكي از شركت كنندگان از “راستي” سؤال كرد كه واقعاً آن بالا چه خبر بود؟ او مدت زماني طولاني مكث كرد و زماني كه سخن گفت تنها به يك جمله اكتفا كرد:
“درست مثل ديدن بچه اي بود كه در شرف دنيا آمدن است. ” اتفاق تازه اي در شرف وقوع است و اين اتفاق مربوط به تمامي مطلب است، به كل آن.
* در یکی از مرورهایی هم که بر این کتاب شده، گفته میشه:
پیتر سنگه از زمان خودش جلوتر است و استدلال های روشنگرانه و حمایتگرانه ی او از سازمان یادگیرنده، به آغاز یک انقلاب در محل کار کمک میکند. و هر چه کسب و کارها، بیشتر به سمت جهانی شدن پیش می روند، نیاز به غلبه بر موانع روانی برای تغییرات ضروری سازمانی، افزایش پیدا خواهد کرد.