Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Menu
دوره آموزشی هدف گذاری (کلیک کنید)


نظریه دو عاملی هرزبرگ | نقش عوامل بهداشتی و انگیزشی در رضایت شغلی


نظریه هرزبرگ و آشنایی با عوامل انگیزشی بهداشتی هرزبرگ

منشی دفتر مرکزی شرکت، هر روز از کهنه بودن و خرابی دائمی دستگاه پرینتر شکایت می‌کند. اینترنت شرکت هم، زیاد قطع می‌شود و به نظر می‌رسد که لازم است تأمین‌کننده‌ی اینترنت تغییر کند.

کارشناسان فروش شرکت، بارها از پایین بودن حقوق خود گلایه کرده و تأکید می‌کنند که دریافتی‌شان در مقایسه با کارشناسان فروش شرکت‌های مشابه، پایین است.

کارگران خط تولید کارخانه هم، از نبود قطعات یدکی برای دستگاه‌ها و ماشین‌آلات، گله دارند.

به نظر می‌رسد که هر یک از کارکنان مجموعه، به علتی ناراضی هستند و شرکت باید برای رفع این نارضایتی، اقدام کند.  خصوصاً این‌که مدیر شرکت، معتقد است که افزایش رضایت کارکنان، می‌تواند بهره‌وری آن‌ها و در نتیجه سود شرکت را افزایش دهد.

طی مدت نسبتاً کوتاهی، تغییرات جدی در مجموعه ایجاد می‌شود و بودجه‌ی قابل توجهی به رفع عوامل نارضایتی کارکنان اختصاص می‌‌یابد:

  • پرینتر تعویض می‌شود و شرکت تأمین‌کننده‌ی سرویس اینترنت، تغییر می‌کند.
  • حقوق کارشناسان فروش افزایش پیدا می‌کند.
  • بودجه‌ی قابل‌توجهی به تأمین لوازم یدکی اختصاص پیدا می‌کند و انبار لوازم، پُر می‌شود. دستگاه‌ها هم به تدریج تعمیر می‌شوند و ایرادهای آن‌ها رفع می‌شود.
  • یک سیستم تهویه‌ی قدرتمند هم در سوله‌ها نصب می‌شود تا کیفیت هوای سوله‌ها بهبود پیدا کند.

انتظار می‌رود که سطح رضایت کارکنان به شکل قابل‌ملاحظه‌ای بهبود پیدا کند. واقعاً هم در هفته‌‌های اول چنین می‌شود. مدیر فروش خوشحال است. کارگران راضی‌ترند. منشی از پرینتر جدید خود راضی است. اینترنت دفتر مرکزی هم، به اندازه‌ی گذشته مشکل ندارد.

اما پس از مدت کوتاهی، شکایت‌ها و اعتراض‌های جدیدی می‌شنویم.

منشی می‌گوید که به او اجازه‌ی ویرایش نامه‌ها (حتی در حد جزئی) داده نمی‌شود. او اشتباهات نگارشی متعددی در نامه‌ها می‌بیند. اما موظف است آن‌ها را بدون اصلاح برای گیرندگان ارسال کند.

کارشناسان فروش از این‌که اختیار تخفیف دادن به آن‌ها واگذار نشده و مدام باید از مدیر فروش اجازه بگیرند، گله دارند.

کارگران هم گلایه‌های خاص خود را دارند: مسئولیت خراب شدن دستگاه‌ها بر عهده‌ی آن‌هاست؛ اما درباره‌ی شیوه‌ی تعمیر دستگاه‌ها، حق اظهارنظر ندارند. هم‌چنین معتقدند که دیدگاه‌هایی که برای بهبود کیفیت تولید دارند، جدی گرفته نمی‌شوند و از آن‌ها فقط مانند یک روبات مکانیکی کار کشیده می‌شود.

در نگاه اول می‌توان گفت: سطح انتظار کارکنان شرکت بالا رفته و به زبان خودمانی، «پر رو» شده‌اند.

اما همه‌ی نظریه‌پردازان مدیریت، مسئله را به این سادگی تفسیر نمی‌کنند. فردریک هرزبرگ (Fredrick Herzberg) یکی از نظریه‌پردازانی است که این وضعیت را با عینک دیگری می‌بیند.

این درس به بررسی نظریه فردریک هرزبرگ با عنوان عوامل بهداشتی انگیزشی و نقش آن‌ها در رضایت شغلی اختصاص دارد (+/+/+).

نظریه دو عاملی هرزبرگ

چند مورد از مواردی که باعث شد از شغل خود ناراضی شوید را فهرست کنید.

چند مورد از مواردی که به خاطر شغل خود، احساس رضایت کردید را نام ببرید و بگویید در اثر چه اتفاقی، این رضایت را تجربه کردید؟

این‌ها شبیه سوال‌هایی است که هرزبرگ از افراد بسیاری پرسید و پاسخ‌های آن‌ها را گردآوری کرد.

در نگاه اول به نظر می‌رسد که اگر عامل X رضایت ایجاد کرده باشد، باید عکس عامل X هم در نارضایتی نقش ایفا کند. مثلاً اگر رفتار بد مدیریت، نارضایتی ایجاد کرده، باید رفتار خوب مدیریت هم، عامل ایجاد رضایت بوده باشد.

یا مثلاً اگر حقوق کم، نارضایتی ایجاد کرده، باید افزایش حقوق هم، روی رضایت شغلی تأثیر مثبت گذاشته باشد.

اما با کمال تعجب،  هرزبرگ متوجه شد که عواملی که رضایت را افزایش می‌دهند، با عواملی که نارضایتی را کاهش می‌دهند، از یک خانواده نیستند. 

به این مثال ساده توجه کنید:

محدودیت در دسترسی به مجموعه‌ی رفتار سازمانی

دسترسی کامل به مجموعه درس‌های رفتار سازمانی برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است.

  تعداد درس‌ها: ۴۳ عدد

  دانشجویان این درس: ۵۸۴۶ نفر

  تمرین‌های ثبت‌شده: ۴۸۹۷ مورد

با عضویت ویژه‌ی متمم علاوه بر دسترسی به درس‌های رفتار سازمانی به مباحث متنوع دیگری نیز دسترسی خواهید داشت که می‌توانید فهرست آنها را در اینجا ببینید:

 فهرست درس‌های متمم

شاید برایتان جالب باشد که بررسی‌های ما نشان داده در میان دوستان متممی، کسانی که به رفتار سازمانی علاقه‌مند بود‌ه‌اند، برای مطالعه‌ی درس‌های زیر هم وقت گذاشته‌اند:

شخصیت شناسی | کار تیمی | مذاکره | مدیریت تعارض

مهارت ارائه | فن بیان | گزارش نویسی | تصمیم گیری

مشاوره مدیریت | کوچینگ | تحلیل رفتار متقابل

مسیر شغلی | خودشناسی

  دوره MBA (مطالعه‌ی منظم همه‌ی درس‌ها)

اگر با فضای متمم آشنا نیستید و دوست دارید درباره‌ی متمم بیشتر بدانید، می‌توانید نظرات دوستان متممی را درباره‌ی متمم بخوانید و ببینید متمم برایتان مناسب است یا نه. این افراد کسانی هستند که برای مدت طولانی با متمم همراه بوده و آن را به خوبی می‌شناسند:

تمرین و مشارکت در بحث

تجربیات شما تا چه حد با نظریه‌ هرزبرگ همخوان است؟

آیا جایی بوده که شرکت یا سازمان شما، صرفاً به کاهش نارضایتی توجه کرده باشد و انتظار داشته باشد که رضایت شغلی‌تان افزایش پیدا کند؟

      شما تاکنون در این بحث مشارکت نداشته‌اید.  

     تعدادی از دوستان علاقه‌مند به این مطلب:    حسام مرحمتی ، مرتضی دژبرد ، علیرضا محمدی ، زهرا عیبک ، امیرحسین کامیابی

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری مبانی رفتار سازمانی به شما پیشنهاد می‌کند:

سری مطالب حوزه مبانی رفتار سازمانی
 

برخی از سوالهای متداول درباره متمم (روی هر سوال کلیک کنید)

متمم چیست و چه می‌کند؟ (+ دانلود فایل PDF معرفی متمم)
چه درس‌هایی در متمم ارائه می‌شوند؟
هزینه ثبت‌نام در متمم چقدر است؟
آیا در متمم فایل‌های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟

۵۶ نظر برای نظریه دو عاملی هرزبرگ | نقش عوامل بهداشتی و انگیزشی در رضایت شغلی

    پرطرفدارترین دیدگاه به انتخاب متممی‌ها در این بحث

    نویسنده‌ی دیدگاه : زهرا عیبک

    تجربه کاری من ثابت کرده در خیلی موارد توجه به محتوای شغل و افزایش رضایت کارکنان حتی باعث چشم پوشی مقطعی آنها از بسیاری مشکلات محیطی کار هم می شود. مسلماً در اطرافمان شرکتهایی رو دیدیم که با وجود شرایط مطلوب ظاهری اما با نو شدن هر سال کارمندانشان هم تغییر می کنند و به نوعی توانایی نگه داشت نیروی انسانی را ندارند. در کنار این گروه، هستند شرکت هایی که پرسنل چند ماهی معوقات هم دارند اما همچنان با انگیزه مشغول بکارند و برای بهتر شدن شرایط تلاس می کنند و  اصطلاحا دندان روی جگر می گذارند.

    در شرکت ما متاسفانه وضعیت اول حاکم است.... و در واحد اداری منشی بسیار توانمندی فعال است (بود) که در کنار تمام کارهای ریز و درشتش، در کار های گرافیک چاپی، طراحی سایت و برگزاری نمایشگاه های شرکت هم قبول زحمت می کند. در طول یک سال گذشته بدون ریالی پاداش کار کرده و هر بار خودش برای خلق اتفاقی نو، برای کمک به سازمان پیش قدم شده. اما متاسفانه(برای ما) الان در حال ترک مجموعه است. چرا؟ فقط به یک دلیل . در این یک سال هیچ پاسخی به درخواست ارتقاء شغلی اش داده نشد و به نوعی تمام کارهای خارج از وظیفه اش ظرف مدت کوتاهی جزو وظیفه روتینش حساب شد. برای ایشان مسلماً جای بهتری وجود دارد اما شرکت ما با بی توجهی به محتوای شغلی ایشان یکی از ارزشمند ترین نیروهای خود را از دست داد.

    و هنوز هم البته یکی از بزرگترین افتخارات مدیر مالی  و منابع انسانی این است که  به گونه برنامه ریخته اند که حقوق ها طی سه روز اول هر ماه واریز می شود!! که درسته شرط لازمه اما کافی نیست.

     

     
    تمرین‌ها و نظرات ثبت شده روی این درس صرفاً برای اعضای متمم نمایش داده می‌شود.
    .