خودنظارتی چیست؟ آیا شما هم یک آفتاب‌پرست اجتماعی هستید؟

قبل از شروع درس، باید به این نکته اشاره کنیم که خودنظارتی ترجمه‌ی Self-monitoring است. ترجمه‌ی جذابی نیست، اما فراگیر شده و به همین علت، ما هم از همین اصطلاح استفاده می‌کنیم.

مفهوم خودنظارتی را ابتدا اسنایدر (Snyder) مطرح کرد. کسی که ما در متمم او را به خاطر بحث‌های مربوط به امیدواری و خوش بینی می‌شناسیم.

دغدغه‌ی اسنایدر این بود که: «آیا ما انسان‌ها، هنگام مواجهه با دیگران، بر اساس ویژگی‌های آن‌ها و نشانه‌ها و پیام‌ها و سیگنال‌هایی که از دیگران دریافت می‌کنیم، نحوه‌ی حرف زدن و رفتار کردن و ارسال پیام‌های خودمان را تغییر می‌دهیم یا نه؟»

مثلاً فرض کنید شما امروز دو جلسه دارید. در یکی از آن‌ها، فردی مذهبی حاضر می‌شود و در جلسه‌ای دیگر، فردی که باورهای مذهبی‌اش ضعیف است. آیا در هر دو جلسه به یک شکل رفتار می‌کنید و حرف می‌زنید؟

یا این‌که مثلاً دو دوست دارید که یکی از آن‌ها، اهل مطالعه است و دیگری رابطه‌ی چندانی با مطالعه ندارد و بیشتر اهل خوش‌گذرانی و زندگی در لحظه است. آیا با هر دو دوست به یک شکل برخورد می‌کنید؟

به عنوان مثالی دیگر، فرض کنید در یک مهمانی با فردی روبرو شده‌اید و می‌خواهید با وی ارتباط برقرار کنید. آیا با یک سبک استاندارد جلو می‌روید و حرف می‌زنید و برخورد می‌کنید؟ یا سعی می‌کنید از رفتار و گفتار و حرکات او، ترجیحاتش را بفهمید و خود را به شکلی نمایش دهید که او شما را بپسندد و شبیه خودش بپندارد؟

اگر از جمله افرادی هستید که به شدت مراقب گفتار و رفتار خود هستید و می‌کوشید خودتان را با طرف مقابل و سلیقه‌ی اطرافیان تطبیق دهید، می‌توان گفت که خودنظارتی در شما بالاست.

اما اگر شیوه‌ی رفتار و گفتار ثابتی دارید و مستقل از علایق و ترجیحات طرف مقابل، بر اساس نگرش‌ها و باورهای خودتان رفتار می‌کنید و حرف می‌زنید، می‌توان گفت که خودنظارتی در شما پایین است.

پرسشنامه خودنظارتی اسنایدر

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری خودشناسی به شما پیشنهاد می‌کند: