تحلیل SWOT چیست؟ | آشنایی با ماتریس SWOT
بسیاری از شاخه‌های دانش، کلیدواژه‌هایی دارند که تصور آن دانش‌ها، بدون آن واژه‌ها امکان‌پذیر نیست.
به عنوان مثال، اگر عرضه و تقاضا را از اقتصاد بگیریم، با وجود پیکر فربهِ این دانش، چیزِ چندانی از آن باقی نمی‌ماند.
به شیوه‌ی مشابه، اگر فرصت، تهدید، قوت و ضعف را از استراتژی بگیریم، بخش مهمی از استراتژی را کمرنگ کرده‌ایم. چهار واژه‌ای که معمولاً آنها را به واسطه‌ی حرف اول معادل‌های انگلیسی‌شان، به عنوان SWOT یا ماتریس SWOT می‌شناسیم:
- فرصت (Opportunity)
- تهدید (Threat)
- قوت (Strength)
- ضعف (Weakness)
ماتریس SWOT را می‌توان از قدیمی‌ترین ابزارهای استراتژی دانست و تحلیل SWOT بر اساس این ماتریس، به بخش استانداردِ بسیاری از کتاب‌ها و مراجع رسمی در زمینه‌ی استراتژی و تفکر استراتژیک تبدیل شده است (گاهی اوقات این ماتریس را ماتریس سوات یا مدل سوات می‌خوانند).
با وجودی که اغلب ما، آشنایی کافی با این ابزار داریم، با هدف یکنواخت شدن تصویر ذهنی دوستان متممی از تحلیل SWOT و نیز شکل‌گیری یک زبان مشترک در به‌کارگیری مدل SWOT، درسی را به مرور مختصر این ابزار اختصاص داده‌ایم.
ماتریس SWOT
نخستین گام برای استفاده از تحلیل SWOT این است که نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید را، هر یک به صورت جداگانه و دقیق، فهرست کنیم. دو اصطلاح قوت و ضعف به وضعیت درونی کسب و کار اشاره دارند و فرصت و تهدید، از محیط بیرونی کسب و کار حرف می‌زنند:
بنابراین موارد زیر می‌توانند نمونه‌هایی از قوت و ضعف در یک کسب و کار (SW) باشند:
- نقدینگی بالا / پایین
- دسترسی داشتن یا نداشتن به دانش فنی و تخصصی
- فرهنگ سازمانی بسیار مولد یا غیر مولد
- در اختیار داشتن یک پایگاه قدرتمند در میان مشتریان
- سهم بالا یا پایین هزینه‌ی منابع انسانی در ساختار هزینه های کسب و کار
- دسترسی ساده یا دشوار به منابع حیاتی برای کسب و کار
- انگیزه‌ی بالا یا پایین نیروی کار
- کیفیت بالا یا پایین محصولات
- دسترسی یا عدم دسترسی به یک شبکه توزیع قدرتمند
در مقابل، موارد زیر می‌توانند نمونه‌هایی از فرصت و تهدید در محیط یک کسب و کار (OT) باشند:
- نوسان نرخ برابری ریال در برابر دلار
- ثبات یا بی‌ثباتی قوانین در حوزه‌ی فعالیت یک کسب و کار
- وجود داشتن یا نداشتن رقبای بزرگ با حمایت و سوبسید دولتی
- رواج داشتن یا رواج نداشتنِ فرهنگ استفاده از محصولات یک کسب و کار
- تغییر در هرم جمعیتی و ویژگی‌های دموگرافیک جامعه
- تغییراتی که در زیرساخت‌های تکنولوژیک کشور روی می‌دهد
- پیشرفت‌های حوزه‌ی فناوری اطلاعات
- تقویت یا تضعیف رابطه‌ی سیاسی کشور با سایر کشورها
اگر نقاط قوت و ضعف و فرصت و تهدید را در چارچوبی که کمی بالاتر نمایش دادیم قرار دهیم، به چنین ماتریسی خواهیم رسید:
تحلیل SWOT چیست؟
ماتریس SWOT را نباید با تحلیل SWOT اشتباه بگیریم. این ماتریس، صرفاً شیوه‌ای برای نمایش وضعیت موجود یک کسب و کار است. اما هدف اصلی از فهرست کردن نقاط قوت و ضعف و فرصت و تهدید، بررسی گزینه‌های استراتژیک پیش روی یک کسب و کار است. وگرنه فهرست کردن نقاط قوت و ضعف و فرصت و تهدید، به خودی خود نمی‌تواند معجزه کند و تأثیری داشته باشد.
به همین علت، گام بعد از تعیین مولفه‌های S و W و O و T در روش SWOT این است که رابطه‌ی آنها با یکدیگر و تأثیر آنها بر یکدیگر را در نظر بگیریم:
معمولاً در میان استراتژیست‌ها، اصطلاح‌های زیر را زیاد می‌شنوید (+):
دسترسی کامل به مجموعه درسهای استراتژی و تفکر استراتژیک برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است.
با عضویت ویژه‌ی متمم، علاوه بر دسترسی به این درس‌ها، به درسهای متنوع دیگری نیز دسترسی خواهید داشت که می‌توانید فهرست آنها را در اینجا ببینید:
شاید برایتان جالب باشد که بررسی‌های ما نشان داده در میان دوستان متممی، کسانی که به استراتژی و تفکر استراتژیک علاقه‌مند بود‌ه‌اند، برای مطالعه‌ی درسهای زیر هم وقت گذاشته‌اند:
مشاوره مدیریت | کوچینگ | کارآفرینی | کار تیمی | مدیریت تعارض
مدل ذهنی | تفکر سیستمی | تصمیم گیری
مدیریت منابع | گزارش نویسی | سیستمهای کنترل مدیریت
ارزش آفرینی | مدل کسب و کار | دیجیتال مارکتینگ
دوره MBA (پیگیری منظم مجموعه درس‌ها)
تمرین و مشارکت در بحث
یکی از چهار استراتژی SO و WO و ST و WT را انتخاب کنید و در کسب و کار خود (یا شرکت‌های مورد علاقه‌تان) نمونه یا نمونه‌هایی از آن را بیابید.
نقد ماتریس SWOT
پیشنهاد می‌کنیم بعد از خواندن این درس حتماً درس نقد ماتریس SWOT را هم بخوانید.
فقط به این نکته توجه داشته باشید که درس نقد تحلیل SWOT برای کسانی نمایش داده می‌شود که تمرین این درس را انجام داده باشند و متمم تمرین‌شان را تأیید و منتشر کرده باشد. بنابراین شما هنوز به درس نقد SWOT دسترسی ندارید.
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری تفکر استراتژیک به شما پیشنهاد میکند:
سوال‌های پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحث‌های مهارتی و مدیریتی.
برای آشنا شدن بیشتر با متمم به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کنید و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری می‌توانید نقشه راه‌های مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
هم‌چنین در صفحه‌های دوره MBA و توسعه فردی می‌توانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما می‌توانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را می‌توانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیم‌سال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید.
توجه داشته باشید که خرید شش‌ماهه و یکساله به‌ترتیب معادل ۲۰٪ و ۳۸٪ تخفیف (نسبت به خرید یک‌ماهه) محسوب می‌شوند.برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که می‌توانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
هم‌چنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را می‌توانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا می‌دانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور می‌توانید به جمع متممی‌ها بپیوندید؟
نویسنده‌ی دیدگاه : پیمان اکبرنیا
سلام به همه دوستان
مجموعه اسنپ رو در نظر بگیرید. این شرکت در ابتدا پلت‌فرمی فراهم کرده برای تسهیل حمل و نقل مسافر و کالا از طریق ناوگانی از خودروها و موتورسیکلتها. نقاط قوت اسنپ از دید من عبارت‌اند از شبکه بزرگی از مسافران و رانندگان، یک بستر نرم‌افزاری و برندی که در این چند سال بزرگ و ارزشمند شده.
با توجه به نقطه قوت داشتن یک شبکه بزرگ پیک موتوری و فرصتی که در بازار رو به رشد سفارش آنلاین غذا وجود داشت، این شرکت کسب‌وکار زودفود رو خرید و وارد عرصه سفارش آنلاین غذا شد. این به نظرم یک استراتژی SO بوده.
به تازگی هم مجددا با توجه همین نقاط قوتش و فرصتی که این‌بار احتمالا در آینده بازار سفارش آنلاین محصولات تند مصرف دیده، اسنپ مارکت رو منتشر کرده و وارد این عرصه شده. البته این بار با توجه به نقطه ضعفی که در خودش در فرآیند دشوار مدیریت زنجیره تامین و انبارداری و عرضه کالا می‌دیده، این کار رو با همکاری هایپرمارکت انجام داده.
نقاط قوت شرکت: S
داشتن هیئت مدیره قوی
داشتن تیم فنی قوی و همدل
داشتن هدف های سالیانه
برنامه ریزی برای اهداف
داشتن مجوز های سطح بالا
ارتباط موثر با مشتریان
ارائه سرویس مناسب
……………………………………………………..
نقاط ضعف W
نداشتن تیم بازرگانی خلاق
نداشتن تیم یا نیروی مالی مناسب
تعداد نیروی فنی کم
نداشتن دفتر کار ملکی
……………………………………………………..
تهدیدها T
افزایش شرکت های رقیب
قیمت پایینی که خدمات ارائه می دهند
عدم پرداخت مطالبات سر تایم
عدم وجود نیروی انسانی متخصص
…………………………………………………………
فرصت ها O
پتانسیل بالای بازار کار
وجود شرکت های کم در حوزه کاری IT
تقاضای بالای مشتریان
عدم عرضه خدمات خوب توسط رقبا
………………………………………………………
بر اساس ماتریس SWOT و تحلیل ان به نظر میرسد در شرکت ما با توجه به تیم فنی خوبی که داریم (S) و از طرف با توجه فرصت هایی که در بیرون از شرکت وجود دارید (O) شاید منطقی باشد سراغ استراتژی SO برویم و با توسعه تیم بتوانیم بازار بیشتری را سمت شرکت بیاوریم
از طرفی افزایش تیم نیاز به نیروی متخصص هست که یکی از مشکلات ذکر شده در عوامل بیرونی می باشد که با استراتژی اموزش نیروی فنی شاید بتوان این تهدید را نیز تبدیل به فرصت کنیم
کلیه فرودگاهها در ایران تحت مدیریت شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی هست ستون فقرات این شرکت بدون تردید دستگاه های ناوبری و نظارتی هست که برای مسیر یابی و کنترل ترافیک هوایی مورد استفاده قرار می گیرد و این دستگاه ها با توجه به اینکه تکنولوژیک محور هستند و این تکنولوژی درانحصار شرکت ها ی محدودی در دنیا هست با توجه به تحریم بودن ایران ،خرید این دستگاه خیلی سخت و در مقاطعی غیر ممکن هست تحریم برای شرکت فرودگاه ها تهدید محسوب می شود و با توجه خود شرکت هم توانایی تولید این دستگاه ها را حتی به واسطه شرکت های داخلی ندارد در موقعیت ضعف قرار دارد.بنابراین انتخاب بهترین استراتژی ،استراتژی دفاعی تعمیر و نگه داری هست که در واقع در حال حاضر هم ازاین استراتژی پیروی می کند.
انتخاب استراتژی SO (Strengths-Opportunities)
استراتژی SO (نقاط قوت – فرصت‌ها) بر استفاده از نقاط قوت داخلی برای بهره‌برداری از فرصت‌های خارجی تمرکز دارد. این استراتژی برای کسب‌وکارهایی مناسب است که منابع و توانمندی‌های داخلی قوی دارند و می‌خواهند از فرصت‌های موجود در بازار نهایت استفاده را ببرند.
—
نمونه: دیجی‌کالا در ایران
نقاط قوت (Strengths):
۱٫ برند معتبر و شناخته‌شده.
۲٫ زیرساخت قوی برای لجستیک و انبارداری.
۳٫ جامعه بزرگ مشتریان و داده‌های ارزشمند کاربران.
فرصت‌ها (Opportunities):
۱٫ افزایش تمایل به خرید آنلاین پس از همه‌گیری کرونا.
۲٫ گسترش دسترسی به اینترنت در مناطق روستایی و شهرهای کوچک.
۳٫ افزایش اعتماد عمومی به پرداخت‌های آنلاین.
استراتژی SO دیجی‌کالا:
استفاده از زیرساخت لجستیکی قوی برای ارائه خدمات در مناطق کم‌دسترس‌تر.
تحلیل داده‌های مشتریان برای پیشنهادات شخصی‌سازی‌شده و افزایش فروش.
معرفی محصولات جدید (مانند خدمات سوپرمارکتی دیجی‌کالا) برای بهره‌برداری از افزایش خرید آنلاین.
—
نمونه بین‌المللی: تسلا
نقاط قوت (Strengths):
۱٫ نوآوری در تولید خودروهای الکتریکی.
۲٫ برند قدرتمند و وفاداری مشتریان.
۳٫ مالکیت فناوری‌های پیشرفته در باتری‌سازی.
فرصت‌ها (Opportunities):
۱٫ افزایش تقاضا برای خودروهای الکتریکی به دلیل تغییرات اقلیمی.
۲٫ حمایت دولت‌ها از خودروهای سبز از طریق یارانه‌ها و قوانین زیست‌محیطی.
۳٫ رشد بازار انرژی‌های تجدیدپذیر.
استراتژی SO تسلا:
استفاده از فناوری پیشرفته باتری‌ها برای ورود به بازارهای جدید مانند سیستمهای ذخیره انرژی خانگی.
گسترش بازار فروش خودروهای الکتریکی در کشورهای در حال توسعه که به انرژی‌های سبز روی آورده‌اند.
تقویت نوآوری برای پیشی گرفتن از رقبا و ارائه خودروهایی با برد بیشتر و قیمت پایین‌تر.
—
چرا SO انتخاب شد؟
این استراتژی معمولاً برای کسب‌وکارهایی مناسب است که به خوبی منابع داخلی خود را توسعه داده‌اند و می‌توانند با یک استراتژی تهاجمی، از فرصت‌های موجود در بازار حداکثر استفاده را ببرند.