آیا آموزش کارآفرینی مفید است؟ | سهم دانش کارآفرینی در موفقیت کارآفرینان و توسعه کسب و کار

هر کس قصد دارد به شکل جدی در زمینهٔ کارآفرینی مطالعه کند یا در دوره های آموزش کارآفرینی (دانشگاهی یا خارج از فضای دانشگاهی) شرکت کند، دیر یا زود با این سوال مواجه می‌شود که «آیا آموزش کارآفرینی مفید است؟»

این سوال را می‌شود به شکل شفاف‌تری هم پرسید: «آیا اساساً می‌توان کارآفرینی را آموزش داد؟» «آیا آموزش کارآفرینی به راه‌اندازی کسب و کارهای موفق‌تر منتهی می‌شود؟»

سوال‌های دیگری هم به ذهن می‌رسند که کم‌و‌بیش از همین جنس هستند: «چرا دانشگاه‌ها رشته کارآفرینی دارند؟» «از کسانی که در رشته کارآفرینی تحصیل می‌کنند و حتی تا مقطع دکتری هم به تحصیل کارآفرینی ادامه می‌دهند چه انتظاری می‌توان داشت؟»

در این درس می‌خواهیم کمی دربارهٔ این پرسش‌ها صحبت کنیم. مطالعهٔ این درس باعث می‌شود خواسته‌ها و انتظارات‌تان از درس‌های مرتبط با کارآفرینی در متمم واقع‌بینانه‌تر بوده و مطالعه‌ٔ درس‌ها برایتان اثربخش‌تر باشد.

آیا آموزش کارآفرینی برای کارآفرینی موفق ضروری است؟

پاسخ به این سوال قطعاً منفی است.

همهٔ ما کارآفرینان موفق بسیاری را سراغ داریم که یا اساساً‌ تحصیلات آکادمیک ندارند و یا اگر هم تحصیل کرده‌اند، در رشته‌ای به‌دور از فضای کارآفرینی (و حتی مدیریت) بوده است. حتی می‌توان یک گام جلوتر رفت و گفت: پیدا کردن کارآفرینان موفقی که در زمینهٔ‌ کارآفرینی تحصیلات رسمی یا ساختاریافته داشته باشند، در حد پیدا کردن سوزن در انبار کاه دشوار است.

در واقع آن‌چه در عمل اتفاق افتاده این است که بخش بزرگی از دانش کارآفرینی بر اساس مطالعهٔ رفتارها و تصمیمهای کارآفرینان تدوین شده و شکل گرفته است.

آیا دانش کارآفرینی برای کارآفرینان مفید است؟

به‌فرض این‌که بپذیریم «بسیاری از کارآفرینان آموزش کارآفرینی ندیده‌اند» و «قرار نیست همهٔ کارآفرینان درس کارآفرینی بخوانند» به سوال متفاوتی می‌رسیم: «قبول است که دانش کارآفرینی ضروری نیست. اما آیا بی‌فایده هم هست؟ یعنی دانش کارآفرینی هیچ کمکی به کارآفرین نمی‌کند؟»

بعید است کسی را پیدا کنید که بگوید آموزش کارآفرینی «هیچ» فایده‌ای ندارد. هایدی نک در کتاب کارآفرینی‌اش این موضوع را به‌شکل ساده و منطقی شرح می‌دهد (+):

حرف هایدی نک نکتهٔ مهمی را به ما یادآوری می‌کند: اگر از تجربهٔ خود در آموزش کارآفرینی ناراضی هستیم یا احساس می‌کنیم آموزش‌های موجود کم‌نتیجه هستند، لزوماً نمی‌توانیم نتیجه بگیریم که «اساساً آموزش این مباحث بی‌فایده است.» ممکن است اصل آموزش مفید باشد، اما محتوا و سبک آموزش، قدیمی شده و به کار نمی‌آید.

نقش آموزش کارآفرینی در کاهش اشتباهات کارآفرینان

کمتر کسی است که آمارهای بالای شکست کارآفرینان را نخوانده و نشنیده باشد. درست است که اعداد و ارقام از یک کشور به کشور دیگر و از یک صنعت به صنعت دیگر فرق می‌کند، اما همهٔ آن‌ها در یک واقعیت مشترکند: کسب و کارهای کمی این بخت را پیدا می‌کنند که پنج‌سالگی خود را ببینند.

فراموش نکنیم که دوام آوردن کسب و کار هم لزوماً به معنای موفقیت کارآفرین نیست. گاهی اوقات کسب و کارها بدون حاشیهٔ‌ سود یا با زیان‌دهی برای مدت طولانی به زندگی خود ادامه می‌دهند. گاهی هم به خاطر تصمیم‌های نادرست، کارآفرین ناچار می‌شود بدون رضایت قبلی و قلبی، تمام یا بخش بزرگی از کسب و کار خود را به دیگران واگذار کند.

کسانی که در زمینهٔ کارآفرینی آموزش می‌بینند، با برخی از رایج‌ترین اشتباهات کارآفرینان آشنا می‌شوند (از اشتباهات رایج در طراحی ارزش پیشنهادی و محصول تا اشتباهات رایج در تخصیص منابع و برنامه ریزی برای رشد). این به آن معنا نیست که دیگر در کار خود اشتباه نخواهند کرد، اما لااقل می‌شود امیدوار بود که به جای اشتباهات متعارف، اشتباهات متفاوتی انجام دهند.

اهمیت آموزش کارآفرینی برای شکل‌گیری یک زبان مشترک

کسانی که در زمینهٔ کارآفرینی آموزش می‌بینند، با دایرهٔ واژگانی آشنا می‌شوند که در سراسر جهان کم‌و‌بیش میان کارآفرینان مشترک است: مدل کسب و کار، مدل درآمد، توسعه محصول، کمینه محصول پذیرفتنی، ساختار هزینه، نیچ مارکتینگ، استراتژی قیمت گذاری، چالش نمایندگی و صدها اصطلاح دیگر از این دست.

این زبان مشترک کمک می‌کند کارآفرینان از تجربیات یکدیگر استفاده کنند. هم‌چنین بهتر بتوانند آن‌چه را در ذهن دارند، برای همکاران و تیم خود شرح دهند. طبیعتاً استفاده از خدمات مشاوره مدیریت و کوچینگ مدیران هم اثربخش‌تر خواهد بود. اگر مدیر نتواند مسئلهٔ خود را با زبان شفاف و دقیق برای مشاور یا کوچ خود شرح دهد، طبیعی است که نمی‌تواند نتیجهٔ چندانی هم از این جلسات کسب کند.

نقش دانش آکادمیک کارآفرینی در تصمیم گیری و تصمیم سازی

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری کارآفرینی و ایجاد کسب و کار جدید به شما پیشنهاد می‌کند: