تاثیر ماه تولد بر شخصیت | شخصیت شناسی بر اساس ماه تولد

آیا ماه تولد بر روی شخصیت ما تاثیر دارد؟

آیا می‌توانیم از بهترین و بدترین ماه تولد حرف بزنیم؟

بحث‌هایی که درباره‌ی شخصیت ماه ها و شخصیت شناسی از روی ماه تولد می‌خوانیم و می‌شنویم، از نظر علمی تا چه حد اعتبار دارند؟

حتماً شما هم افراد بسیاری را می‌شناسید که در شبکه‌ های اجتماعی و جمع‌های دوستانه، پیوسته از ماه تولد خود و دیگران حرف می‌زنند و حتی در پروفایل‌های شخصی‌شان، خود را در قالب زن یا مرد متولد اردیبهشت، مهر یا ماه‌های دیگر معرفی می‌کنند.

حتی بعید نیست شما هم کسانی را دیده باشید که می‌گویند: «من به طالع بینی و فال تولد و فال ماه و چیزهایی مانند این‌ها اعتقاد ندارم؛ اما آن‌قدر نشانه‌های درست دیده‌ام که نمی‌توانم به سادگی آن‌ها را انکار کنم. واقعیت را بخواهید من، سنگ تولد ماه خودم را هم همیشه همراه دارم!»

از آن‌جا که تاثیر ماه تولد بر روی شخصیت و استفاده از ماه تولد در شخصیت شناسی به یک بحث رایج تبدیل شده و در میان گروه‌های مختلف جامعه نیز نفوذ و رسوخ کرده است، این درس را به مرور برخی از مقالات، مطالعات و تحقیقات مرتبط با رابطه ماه های تولد و شخصیت افراد اختصاص داده‌ایم.

اهمیت روش علمی در بررسی تأثیر ماه تولد بر شخصیت

پیش از هر چیز باید بر این نکته تأکید کنیم که وقتی از تحقیقات علمی حرف می‌زنیم، باید مبنای کار ما روش علمی باشد.

روش علمی این نیست که انواع واژه‌ها و اصطلاحات علمی را در کنار هم قراردهیم و با ترکیب واژه‌هایی نظیر «اجرام سماوی»، «مکانیک کوانتوم»، «نظریه ریسمانها»، «نجوم»، «بیوریتم» و «گرانش» جمله‌سازی کنیم و این ترکیب خشک را با چند خاطره و نقل قول هم، به بحثی جذاب و شیرین تبدیل کنیم.

هم‌چنین روش علمی نمی‌تواند بر پایه‌ی چند تجربه‌ی محدود و معدود شخصی بنا شود. مثلاً نمی‌توانیم چند دوست متولد ماه مرداد یا شهریور خود را بررسی کنیم و جمع‌بندی خود را در قالبِ یک مدل تجربه‌شده با دیگران به اشتراک بگذاریم.

جدای از این‌که مطالعه درباره‌ی این موضوع باید در یک جامعه‌ی آماری بزرگ و متنوع و به شکلی روش‌مند انجام شود، مشکلات و خطاهای شناختی متعددی هم وجود دارند که اعتبار استنتاج‌ها و تجربه‌های شخصی را در این زمینه زیر سوال می‌برند.

با این مقدمه، تأکید ما بر این است که برای چنین بحث‌هایی باید به سراغ مطالعات و مقالات علمی رفت که روش‌های درست و محکم و قابل اتکا را به‌کار گرفته‌اند.

شاید توضیح زیر بتواند این نکته را شفاف‌تر کند:

روز تولد، ماه تولد یا فصل تولد؟

پیش از هر چیز، باید تکلیف خودمان را با مقطع زمانی مورد بررسی مشخص کنیم.

آیا می‌خواهیم تأثیر روز تولد را بر شخصیت بررسی کنیم؟ یا هدف‌مان – چنان‌که اغلب چنین است – بررسی تأثیر رابطه‌ی ماه های تولد و شخصیت افراد است؟

با بررسی تحقیقات انجام شده، به نتیجه می‌رسیم که بازه‌ی زمانی قابل دفاع در چنین مطالعاتی، بزرگ‌تر از روز و ماه است. یعنی حتی اگر بخواهیم بپذیریم که تاریخ تولد روی شخصیت تأثیر دارد، چنین تأثیری را می‌توان در حد فصل (دوره‌ی سه ماهه) مطرح و بررسی کرد.

گزارش برخی از تحقیقات انجام شده

درباره‌ی تأثیرات ماه تولد و فصل تولد بر ویژگی‌های فیزیولوژیک و روانی انسان‌ها، تحقیقات متنوع و گسترده‌ای انجام شده است.

قطعاً بررسی هر یک از آن‌ها، می‌تواند موضوع یک بحث مستقل باشد. بنابراین در این‌جا صرفاً به چند نمونه تحقیق در حد چند جمله اشاره می‌کنیم.

اختلالات خلقی

تحقیقات متعددی نشان می‌دهند که احتمال مشاهده‌ی اسکیزوفرنی و اختلال دوقطبی در متولدین زمستان بیشتر از متولدین سایر فصل‌های سال است (+/+/+).

البته مطالعه درباره‌ی علت این پدیده هم‌چنان ادامه دارد. برخی جنبه‌های آن، شناسایی شده و بعضی جنبه‌های دیگر هم، هنوز نیازمند زمان بیشتر برای مطالعه و تحقیق است.

اما یکی از کارهای ارزشمند در این حوزه، تحقیقات مک ماهون روی موش‌ها بوده است (+/+).

مک‌ماهون و همکارانش برای شبیه‌سازی زمستان و تابستان، از کاهش و افزایش مدت تاریکی در لابراتوار استفاده کردند. در واقع، موش‌ها در بدو تولد، تماسی با دنیای بیرون از لابراتوار نداشتند و گروهی از آن‌ها، روز طولانی‌تر (مشابه تابستان) و گروهی دیگر، روزهای کوتاه‌تر (مشابه زمستان) را تجربه کردند.

محققان به این نتیجه رسیدند که مکانیزم ساعت بیولوژیک بدن (حداقل در مورد موش‌ها) پس از تولد به تدریج کامل می‌شود و موش‌هایی که ساعت بیولوژیک‌شان در تابستان (روزها / روشنایی طولانی) پرورش پیدا کرده، با تغییر فصل سازگارترند.

اما موش‌هایی که ساعت بیولوژیک‌شان در زمستان (روزها / روشنایی کوتاه‌تر) پرورش پیدا کرده، نسبت به تغییر فصل حساس‌تر هستند و نوسانات خلقی را تجربه می‌کنند.

این یکی از تحقیق‌هایی است که نقش مهمی در شفاف شدن علت مشاهده‌ی بیشتر اختلال خلق فصلی، اختلال دو قطبی و اسکیزوفرنی در متولدین زمستان داشته است.

مک‌ماهون در حال آزمایش روی موش‌ها

تفاوت شخصیت بر اساس فصل یا ماه تولد چقدر جدی است؟

یکی از دردسرهای انتشار نتایج تحقیقات علمی در رسانه‌های عمومی این است که جزئیات دقیق عددی در این گزارش‌ها، کم‌رنگ یا حذف می‌شود و آن‌چه باقی می‌ماند، خبری است که ظاهراً علمی است؛ اما محتوای آن بسیار سُست است و به سادگی می‌تواند سوء برداشت ایجاد کند.

مثلاً در یک مطالعه، تفاوت شخصیتی زنان و مردان متولد فصل‌های مختلف سال، بر اساس مولفه‌های مدل پنج عاملی شخصیت، به شرح زیر گزارش شده است (+):

ممکن است کسی بر اساس این جدول، اعلام کند که متولدین تابستان، کمتر از متولدین فصل‌های دیگر سال، برای پذیرش تجربه‌های تجدید (شاخص O) آمادگی دارند.

مسئله این‌جاست که آیا تفاوت جزئی مطرح شده در این جدول، در حدی است که چنین جمله‌ای به شکل مطلق مطرح شود؟

به همین علت است که تحقیقات دیگری هم وجود دارند که اعلام می‌کنند نتوانسته‌اند تفاوت قابل‌ملاحظه‌ای میان شخصیت و هوش متولدین ماه‌های مختلف بیابند و تشخیص دهند (+/+).

مکانیزم شکل‌گیری تفاوت‌ها چگونه است؟

تا کنون مجموعه‌ی گسترده‌ای از ساز و کارها برای شکل‌گیری این تفاوت‌ها مطرح شده‌اند.

در واقع، تفاوت در ویژگی های شخصیتی و فیزیولوژیک متولدین فصل‌های مختلف، صرفاً به یک یا چند فاکتور محدود مربوط نمی‌شود.

یکی از مکانیزم‌های شناخته‌شده، مدت زمان تابش نور در فصل‌های مختلف است که کار مک‌ماهون به آن اشاره داشت. اما سایر تحقیقات، فاکتورهای گوناگون دیگری را نیز مانند تفاوت در شدت نور، رطوبت هوا، دمای متوسط و رژیم غذایی در طول مدت بارداری مطرح کرده‌اند.

نکته‌ی پایانی درباره‌ی ماه تولد و خصوصیات افراد

مهم‌ترین نکته‌ای که باید به خاطر داشته باشیم این است که تحقیقات مربوط به تأثیر زمان تولد بر ویژگی‌های فیزیولوژیک و روانی، درباره‌ی میانگین‌ها صحبت می‌کنند.

به بیان ساده‌تر، ممکن است متوسط قد ساکنان شهر الف، ۵٪ بیشتر از متوسط قد ساکنان شهر ب باشد. اما در عین حال ممکن است فرد یا افرادی را در شهر ب بیابید که قد آن‌ها حتی از بلند‌قدترین فرد شهر الف هم بیشتر باشد.

نکته‌ی دیگری که باید به خاطر داشته باشیم این است که فاکتورهایی که روی وضعیت فرزندان تأثیر می‌گذارند، به شدت تابع ویژگی‌های دموگرافیک خانواده‌های آن‌ها هستند.

مثلاً تغذیه‌ی مادر صرفاً تابع فصل نیست و در طبقات مختلف اجتماعی و اقتصادی و در نقاط مختلف یک کشور، تفاوت‌های بسیار محسوس و قابل ملاحظه‌ای در رژیم غذایی وجود دارد.

علاوه بر این‌ها باید به‌خاطر داشته باشیم که مقدار تفاوت‌ها هم، الزاماً زیاد نیست. در واقع همه‌ی تفاوت‌هایی که در این درس مطرح شد، بدون توجه به جزئیات آن‌ها و بررسی دقیق گزارش‌های آماری – که در مقاله‌های مربوطه اشاره شده – می‌توانند گمراه‌کننده باشند.

با همه‌ی این توضیحات، اگر شما پزشک متخصصی باشید که با مادران باردار سر و کار دارد، شاید توجه به این مباحث بتواند برایتان مفید باشید و مثلاً توصیه‌هایی را در زمینه‌ی تغذیه یا سبک زندگی به مادران ارائه کنید.

اما برای افراد دیگر در جامعه، چنین تفاوت‌هایی کاملاً قابل صرف‌نظر هستند و اطلاع داشتن از آن‌ها یا استناد به آن‌ها، بیش از هر چیز می‌تواند به تحلیل‌ها و قضاوت‌های اشتباه منتهی شود.

فاکتورهای بسیار زیاد دیگری هستند که می‌توان گفت اثر ماه و فصل تولد در مقابل آن‌ها تقریباً صفر است.

این‌که سبک زندگی ما چگونه است؛ والدین ما را چگونه تربیت کرده‌اند؛ در چه شهری زندگی می‌کنیم؛ چه شغلی داریم؛ همسایگان ما چه کسانی هستند؛ چه برنامه‌هایی می‌بینیم؛ چه کتاب‌هایی می‌خوانیم؛ چه چیزهایی می‌خوریم و چه تصمیم‌هایی می‌گیریم، نقش بسیار مهم‌تری در سلامت جسمی و روانی ما ایفا می‌کنند.

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری شخصیت شناسی به شما پیشنهاد می‌کند: