Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Menu


معرفی کتاب | زندگی خود را دوباره بیافرینید | جفری یانگ


کتاب زندگی خود را دوباره بیافرینید

شاید اصطلاحاتی مانند تله های زندگی یا تله بی ارزشی یا تله طرد اجتماعی به گوش شما هم خورده باشد.

این اصطلاحات و ده‌ها مورد اصطلاح مشابه دیگر، توسط جفری یانگ (Jeffrey Young) و همکارش جنت کلوسکو (Janet Klosko) ابداع شده‌ و در کتاب زندگی خود را دوباره بیافرینید (Reinventing Your Life) به دنیا معرفی شده‌اند.

البته این کتاب، چندان تازه نیست و حدود سه دهه پیش نوشته شده است. اما طی سال‌های اخیر و با رواج طرح‌واره درمانی در کشورمان، مورد توجه ویژه قرار گرفته و توسط ناشران مختلف، ترجمه و به بازار ارائه شده است.

اصطلاح کلیدی در کتاب زندگی خود را دوباره بیافرینید، تله زندگی یا Lifetrap است.

تله‌ها از نظر جفری یانگ، «الگوهای دشوار و تکرارشونده‌ای هستند که از کودکی آغاز شده و تأثیرات آن‌ها در طول زندگی ما ادامه پیدا می‌کند و منعکس می‌شود.»

آیا مدام به سمت رابطه با افرادی کشیده می‌شوید که با شما سرد برخورد می‌کنند؟
آیا حس می‌کنید که نزدیک‌ترین افراد به شما به اندازه‌ی کافی به شما اهمیت نمی‌دهند یا درک‌تان نمی‌کنند؟

آیا حس می‌کنید که ذاتاً فردی دچار کمبود هستید که هیچ‌کس نمی‌تواند شما را بپذیرد یا دوست بدارد؟

آیا از آن‌جا که نیازهای دیگران را بر نیازهای خود ترجیح می‌دهید، به آن‌چه که می‌خواهید نمی‌رسید؟ یا واقعاً نمی‌دانید نیازهای شما چه هستند؟

فارغ از هر اندازه تحسین عمومی و تأیید اجتماعی که از دیگران دریافت می‌کنید، آیا هم‌چنان احساس نارضایتی، ناکامی و حق‌نشناسی دارید؟

زندگی خود را دوباره بیافرینید - جفری یانگ

تله‌ها به بخشی از مدل ذهنی ما تبدیل می‌شوند و ما از آن‌ها برای درک و تفسیر واقعیت و انتخاب پاسخ‌ها و عکس‌العمل‌های خود بهره می‌گیریم.

بنابراین تله‌ها عملاً بر «چگونگی اندیشیدن، احساسات و اعمال ما» تأثیر می‌گذارند.

یانگ و کلوسکو در این کتاب می‌کوشند به مخاطب خود کمک کنند تا این نوع الگوهای تلخ، سخت، مخرب و تکرارشونده را در زندگی خود کمرنگ کرده و نهایتاً حذف کند.

آن‌ها به عنوان روان‌درمان‌گرهایی مجرّب، به نتیجه رسیده‌اند که بخش عمده‌ی مشکلات مراجعان‌شان را می‌توانند در قالب یازده تله خلاصه کنند:

  • تله ترک شدن (لطفاً مرا تنها نگذار)
  • تله سوء‌ظن (نمی‌توانم به تو اعتماد کنم)
  • تله محرومیت عاطفی (هرگز به محبتی که می‌خواهم نمی‌رسم)
  • تله طرد اجتماعی (من با دیگران سازگار نمی‌شوم)
  • تله وابستگی (به تنهایی از عهده‌ی این کار بر نمی‌آیم)
  • تله آسیب‌پذیری (به زودی فاجعه رخ می‌دهد)
  • تله نقص داشتن (من بی‌ارزش هستم)
  • تله شکست (احساس شکست می‌کنم)
  • تله اطاعت (همیشه کارها را آن‌چنان‌که تو می‌خواهی انجام خواهم داد)
  • تله استانداردهای بالا و غیرواقع‌بینانه (هیچ‌وقت هیچ‌چیز آن‌قدر که باید خوب نمی‌شود)

این تله‌ها از کجا می‌آیند؟ روش تحلیل جفری یانگ چیست؟

بخشی از نگرش یانگ و کلوسکو در این کتاب، بر پایه‌ی دیدگاه‌های روانکاوانه‌ی فروید و پیروان اوست. بنابراین، همان‌طور که حدس می‌زنید آن‌ها ریشه‌های تله‌ها را به دوران کودکی انسان‌ها برمی‌گردانند: «هر تله‌ی زندگی سرچشمه‌ای قابل درک در کودکی دارد.»

مثلاً نویسندگان وقتی درباره‌ی «استانداردهای بسیار بالا و غیر واقع‌بینانه در زندگی» صحبت می‌کنند، بلافاصله همه چیز را به زندگی دوران کودکی نسبت می‌دهند: «اگر چه افرادی که دارای توقعات بالا هستند در بزرگسالی‌شان افرادی به شدت موفقند، اما در خاطرات کودکی آن‌ها، اثری از موفقیت دیده نمی‌شود. در اصل بیشتر احتمال دارد که آن‌ها از کودکی‌شان فقط نقایص، طرد شدن و تنهایی‌شان را به یاد آورند. آن‌ها بر خلاف تمام تلاش‌هایی که می‌کردند؛ احترام، تحسین، توجه یا عشقی را که می‌خواستند دریافت نمی‌کردند.»

مدافعان سرسخت روش علمی، قاعدتاً این نوع نگرش را بیشتر شبیه «فال‌گیری» می‌دانند و به سادگی با آن کنار نمی‌آیند. اما حتی اگر کنار آمدن با این نوع تحلیل‌ها برایتان ساده نیست، می‌توانید از کنار آن‌ها عبور کنید و سایر بخش‌های کتاب را بخوانید.

خوش‌بختانه کتاب چگونه زندگی خود را دوباره بیافرینید صرفاً بر پایه‌ی نظریات روانکاوانه‌ی فرویدی بنا نشده و نویسندگان، از کارهای دانشمندان و متخصصان دیگر نیز در کتاب بهره برده‌اند.

از جمله‌ی این افراد می‌توان به آرون بک – از بنیان‌گذاران درمان شناختی رفتاری – اشاره کرد که اتفاقاً مقدمه‌ای هم بر کتاب نوشته است (جفری یانگ شاگرد آرون بک بوده است).

یانگ ابتدای کتاب، به خوبی روش خود را در ترکیب نظریه‌ها و مدل‌های گوناگون توصیف کرده‌ و شرح داده‌ است:

بسیاری از متخصصان باور دارند که باید تنها یک راه برای درمان انتخاب کنند و با فداکاریِ تمام همیشه پیرو همان راه باشند؛ به همین دلیل با انواع مختلفی از روانشناسی‌ها مانند روانشناسی فرویدی، روانشناسی خانوادگی و روانشناسی رفتاری سر و کار داریم.

من به این باور رسیده‌ام که تلفیقِ بهترین اجزا از چندین روش درمانی مختلف، بسیار موثرتر از استفاده از یک روش درمانی است.

موارد بسیار ارزشمندی در روانکاوی، علوم تجربی، شناختی، داروشناسی و رویکردهای رفتاری وجود دارد، اما هر کدام از آن‌ها در صورتی که به تنهایی مورد استفاده قرار بگیرند، با محدودیت‌های بزرگی مواجه خواهند شد.

ما با تله های زندگی خود چه می‌کنیم؟

جفری یانگ در کتاب خود توضیح می‌دهد که بسیاری از ما انسان‌ها، در مواجهه با تله‌های زندگی خود، سه گزینه را انتخاب می‌کنیم که هر سه نادرست هستند:

  • تسلیم (Surrender)
  • فرار‌ (Escape)
  • ضد حمله (Counter-attack)

هنگام تسلیم شدن، ما تله‌ی خود را به عنوان یک واقعیت انکار‌ناپذیر می‌پذیریم. مثلاً کسی که در تله‌ی احساس نقصان گرفتار است، «در هنگام ملاقات به چشمان شما نگاه نمی‌کند. سرش را پایین نگه می‌دارد. هنگام حرف زدن به سختی می‌توان صدایش را شنید. از خجالت سرخ می‌شود و به لکنت می‌افتد. خودش را در برابر دیگران کوچک کرده و مدام عذرخواهی می‌کند. همیشه مسئولیت اشتباهات، حتی آن‌هایی را که مقصر نبوده است، می‌پذیرد.»

اما همه، تسلیم تله‌های خود نمی‌شوند. بعضی انسان‌ها از تله فرار می‌کنند. یعنی می‌کوشند در شرایطی قرار نگیرند که تله، خودش را نشان بدهد.

مثلاً کسی که می‌خواهد از تله‌ی احساس نقصان فرار کند، «از روابط صمیمانه می‌گریزد. اغلب اوقاتِ خود را در کافه‌های محلی صرف گپ زدن و خوش‌گذرانی با دوستانش می‌کند. او روابط دوستانه‌ی پیش‌پا‌افتاده‌ای را ترجیح می‌دهد که در آن اصلاً در مورد مسائل شخصی صحبت نشود.»

در چنین شرایطی، احساس نقصان نمی‌تواند فشار چندانی به فرد وارد کند. اما فرد این دستاورد را به قیمت گزافی کسب می‌کند. در مثال مورد بحث ما، فرد تمام راه‌های دوستی صمیمی را با خودش می‌بندد و فرصت‌های رابطه‌ی عمیق را از دست می‌دهد، تا بتواند با احساس نقصان و کمبود خود روبرو نشود.

سومین عکس‌العملی که جفری یانگ به آن اشاره می‌کند، ضد حمله است. به این معنا که فرد، چهره‌ای غیرواقعی و افراطی از خودش را به نمایش می‌گذارد. او با وانمود کردن این‌که فردی کامل و بی‌عیب است، می‌کوشد احساس نقص خود را پنهان کند. چنین فردی بیش از حد از دیگران انتقاد می‌کند، آن‌قدر که دیگران فرصت نداشته باشند از او انتقاد کنند. هم‌چنین در ساده‌ترین رویدادهای نامطلوب هم، حاضر نمی‌شود مسئولیت اشتباهاتش را بر گردن بگیرد.

اجازه بدهید بخش‌هایی از کتاب را که در آن به «ضد حمله» پرداخته شده با هم بخوانیم:

زمانی که ضد حمله می‌کنیم، به گونه‌ای فکر احساس و عمل می‌کنیم که گویا خاص، برتر، بی‌نقص یا عاری از خطا هستیم. ما به شکلی نومیدانه پشت این نقاب‌ها پنهان می‌شویم.

ضد حمله گسترش می‌یابد،‌چرا که چاره‌ای برای غلبه بر بی‌ارزشی، مورد انتقاد وارد شدن و تحقیر شدن ارائه می‌دهد. ضد حمله راهی برای فرار از این آسیب‌پذیری سهمگین است.

ضد حمله‌ها در «ظاهر» درست هستند. در حقیقت، بسیاری از افرادی که ما در جامعه آن‌ها را ستایش می‌کنیم، افرادی هستند که به ضد حمله می‌پردازند؛ افرادی هم‌چون بازیگران سینما، نوازنده‌ها و رهبران سیاسی، اما اگر چه در جامعه جا افتاده‌اند و در چشم دیگران به عنوان افرادی موفق دیده می‌شوند، هرگز پیش خودشان احساس آرامش نمی‌کنند. آن‌ها همواره از درون احساس نقص دارند.

آن‌ها از طریق قرار دادن خودشان در موقعیت‌هایی که ستایش دیگران را به همراه دارد، بر این احساسِ ناکارآمدی غلبه می‌کنند. به دست آوردن چنین ستایشی، در واقع تلاش برای جبران احساس بی‌ارزشی است.

آن‌ها می‌توانند پیش از این‌که دست‌شان رو شود و سرکوب شوند، از طریق روی آوردن به ضد حمله، بر ایرادهای خود، نقاب بگذارند.

ضد حمله‌های ما، ما را به انزوا می‌کشانند. آن‌چنان سرگرم بی‌نقص جلوه دادن خودمان می‌شویم که اصلاً توجه نمی‌کنیم که در این مسیر، ممکن است چه افرادی را برنجانیم؟

ضد حمله‌های ما هم‌چنین ما را از داشتن روابط صمیمانه باز می‌دارند. حس اطمینان خود را از دست می‌دهیم و آسیب‌پذیر می‌شویم.

افرادی که استراتژی ضد حمله را انتخاب می‌کنند، هیچ‌وقت حقیقتاً یاد نمی‌گیرند تا بر نقص‌های خود غلبه کنند. آن‌ها مسئولیت شکست‌های خودشان را نمی‌پذیرند یا هرگز به محدودیت‌های خود اعتراف نمی‌کنند.

ساختار کتاب

نویسندگان تا فصل هفتم کتاب، به طرح مفهوم تله و اهمیت توجه به تله و روش‌های عمومی رویارویی با تله‌ها می‌پردازند. اما از فصل هشتم به بعد، هر فصل به یک تله اختصاص یافته است.

ساختار فصل‌ها بسیار مشابه است.

هر فصل با یک «داستان یا Case» آغاز می‌شود. سپس یک پرسشنامه‌ی کوچک برای سنجش قدرت آن تله در زندگی‌ شما، در اختیارتان قرار می‌گیرد.

بعد کمی به ریشه‌های شکل‌گیری تله پرداخته شده و در نهایت، به روش ایجاد تغییر و رهایی از تله پرداخته می‌شود.

ارتباط با درس‌های متمم

اگر به روش‌های درمان شناختی رفتاری علاقه‌مند باشید، همه‌ی کتاب برایتان جذاب خواهد بود.

اما به طور خاص، فصل‌های مربوط به تله‌ی بی‌ارزشی و تله‌ی احساس شکست، با درس‌های عزت نفس در ارتباط هستند. هم‌چنین فصل تله‌ی استانداردهای بالا به موضوع کمال طلبی ربط دارد و به کمرنگ‌ کردن این ویژگی در زندگی ما کمک می‌کند.

ترجمه کتاب زندگی خود را دوباره بیافرینید

از این کتاب، دو ترجمه وجود دارد که ما ترجمه‌ی ساره حسینی عطار (نشر شمشاد)‌ را تهیه کردیم.

قطعاً ترجمه می‌توانست بهتر باشد و با ویراستاری، به متنی جذاب‌تر تبدیل شود. هم‌چنین اشتباه در دیکته‌ی کلمات و نیز ساختار جمله‌ها در کتاب کم نیست.

با این حال، خواندن متن، دشوار نبود و معنا تا حد بسیار خوبی منتقل می‌شد و ما صرفاً در موارد معدودی مجبور شدیم برای درک بهتر پیام جملات فارسی، به متن انگلیسی مراجعه کنیم.

خوشحال خواهیم شد اگر دیدگاه دوستان متممی را نیز درباره‌ی همین ترجمه یا ترجمه‌ی دوم  (انتشارات ارجمند، کاری از حسن حمیدپور، الناز پیرمرادی، ناهید گلی‌زاده) بدانیم.

[ لینک مرتبط: خرید کتاب زندگی خود را دوباره بیافرینید (انتشارات شمشاد / آدینه بوک ]

[ لینک مرتبط: خرید کتاب زندگی خود را دوباره بیافرینید (انتشارات ارجمند) ]

کتاب زندگی خود را دوباره بیافرینید نوشته جفری یانگ از جمله کتابهایی است که دوستان متممی در نظرسنجی سالانه متمم به عنوان یکی از کتابهای پیشنهادی برای مطالعه به سایر دوستان‌شان معرفی کرده‌اند.

فهرست کتابهای پیشنهادی متممی‌ها برای مطالعه

چند تذکر دربارهٔ بخش معرفی کتاب متمم

متمم سایت فروش کتاب نیست. و جز کتاب «از کتاب» محمدرضا شعبانعلی - که خود متمم آن را منتشر کرده - صرفاً به معرفی، بررسی و نقد کتاب می‌پردازد.

صِرف معرفی کتاب در متمم لزوماً به معنای تأیید محتوای آن کتاب نیست. پس حتماً متن معرفی را کامل بخوانید. ممکن است نقاط ضعف برخی کتابها پررنگ‌تر از نقاط قوت‌شان باشد. ضمن این که معرفی کتاب در متمم لزوماً به این معنا نیست که آن کتاب جزو منابع تدوین درس‌ها بوده است. جز در مواردی که صریحاً به این نکته اشاره، در باقی موارد صرفاً ممکن است با هدف آشنایی کلی با موضوع یا نویسنده و یا نقد کتاب به آن پرداخته شده باشد.

متمم برای معرفی کتابها هیچ نوع هزینه‌ای دریافت نمی‌کند و صرفاً اهداف آموزشی خود را مد نظر قرار می‌دهد.

دسته‌بندی کتاب های مدیریت

دسته‌بندی کتاب های روانشناسی و توسعه فردی

مطالب، فایل‌ها و کتابهای مربوط به کتابخوانی

پاراگراف فارسی | جملات منتخب کتابها

پیشنهاد عضویت در متمم

دوست عزیز.

شما با عضویت رایگان به عنوان کاربر آزاد متمم (صرفاً با تعیین نام کاربری و کلمه‌ی عبور) می‌توانید به حدود نیمی از چند هزار درس متمم دسترسی داشته باشید.

همچنین در صورت تمایل، با پرداخت هزینه عضویت، به همه‌ی درس‌های متمم دسترسی خواهید داشت. فهرست برخی از درس‌های مختص کاربران ویژه متمم را نیز می‌توانید در اینجا ببینید:

 فهرست درس‌های مختص کاربران ویژه متمم

از میان درس‌هایی که در فهرست بالا آمده است، درس‌های زیر از جمله پرطرفدارترین‌ موضوعات هستند:

دوره MBA  |  مذاکره  |  کوچینگ  |  توسعه فردی

فنون مذاکره  |  تصمیم گیری  |  مشاوره مدیریت

تحلیل رفتار متقابل  |  تسلط کلامی  |  افزایش عزت نفس

چگونه شاد باشیم  |  هوش هیجانی  |  رابطه عاطفی

خودشناسی  |  شخصیت شناسی  |  پرورش کودکان هوشمندتر

اگر با فضای متمم آشنا نیستید و دوست دارید درباره‌ی متمم بیشتر بدانید، می‌توانید نظرات دوستان متممی را درباره‌ی متمم بخوانید و ببینید متمم برایتان مناسب است یا نه. این افراد کسانی هستند که برای مدت طولانی با متمم همراه بوده و آن را به خوبی می‌شناسند:

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری خودشناسی به شما پیشنهاد می‌کند:

سری مطالب حوزه خودشناسی

سوال‌های پرتکرار دربارهٔ متمم

متمم چیست و چه می‌کند؟

متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحث‌های مهارتی و مدیریتی.

برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کرده و گوش دهید.

فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟

هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه»  دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص می‌‌‌کند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری می‌توانید نقشه راه‌های مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.

هم‌چنین در صفحه‌های دوره MBA و توسعه فردی می‌توانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.

هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟

شما می‌توانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.

اعتبار را می‌توانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیم‌سال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید. لطفاً برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.

آیا در متمم فایل های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟

مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که می‌توانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.

هم‌چنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آن‌ها را می‌توانید در فروشگاه متمم ببینید.

با متمم همراه شوید

آیا می‌دانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور می‌توانید به جمع متممی‌ها بپیوندید؟

سرفصل‌ها  ثبت‌نام  تجربهٔ متممی‌ها

۲۵ نظر برای معرفی کتاب | زندگی خود را دوباره بیافرینید | جفری یانگ

    پرطرفدارترین دیدگاه به انتخاب متممی‌ها در این بحث

    نویسنده‌ی دیدگاه : بانو

    کتاب "زندگی خود را دوباره بیافرینید" کتاب بسیار مهمی تو زندگی من بوده و چیزهای زیادی از خودم و درونم و ارتباطاتم رو بهم نشون داده، من سال 94 با این کتاب آشنا شدم و شروع به خوندنش کردم.
    اول از همه باید بگم که حتما این کتاب رو با ترجمه دکتر حسن حمیدپور ، الناز پیرمرادی، ناهید گلی‌زاده تهیه کنید و بخونید، ترجمه بسیار کامل و خوبی هست و همچنین ترجمه ای که از لغات و اصطلاحات در این کتاب صورت گرفته در بین روانشناسان ایرانی رایج تر هست (مثلا من ندیدم روانشناسی از اصطلاح "ضد حمله" برای مواجهه با تله های روانی استفاده کنه و بیشتر اصطلاح "جبران" یا "جبران افراطی" رو به کار می برند که واژه ی مناسب تری هم هست).
    "نشر ارجمند" هم که ناشر این کتاب هست، نشر بسیار خوب و سطح بالایی در زمینه کتاب های روانشناسی هست و کتاب هاش ترجمه های خیلی روان و خوبی داره.

    برای کسانی که تازه میخوان این مبحث رو شروع کنند و در زمینه روانشناسی هم اطلاعات کمی دارند، میشه گفت این کتاب قدری سنگین هست، خودم وقتی بار اول این کتاب رو خوندم می تونم بگم خیلی گنگ و گیج بودم، از یک طرف بابت چیزایی که خونده بودم شوکه بودم و از یه طرف هم خیلی از مطالبشو نفهمیده بودم.
    من این کتاب رو سه بار خوندم و می تونم بگم درک و فهمیدن این کتاب رو مدیون دکتر مونا چراغی هستم، ایشون در شبکه سلامت در برنامه "حال خوب" حدودا سه سال، هر هفته، برنامه ای در ارتباط با طرحواره ها داشتند و خیلی خوب و جامع و قابل فهم با مثال های ایرانی این مبحث رو توضیح دادند، این مطالب هنوز از طریق اینترنت در دسترس هستند و می تونید برنامه ها رو به صورت صوتی یا تصویری، از این سایت دریافت کنید:
    t.ly/HDEm

    من فایل های صوتی این برنامه رو از این سایت دانلود می کردم و زمان گوش کردن بهش مطالب رو یادداشت برداری می کردم و دوباره پاک نویس می کردم و همین رویه باعث شد این مبحث خیلی خوب تو ذهنم جا بگیره و بتونم بگم مسیر یادگیری کریستالی رو برای این مطلب طی کردم، ضمن اینکه همچنان در حال یادگیری هستم.
    متاسفانه پخش این برنامه از تلویزیون ادامه پیدا نکرد اما همچنان از طریق اینستاگرام ادامه داره
    لینک پیج اینستاگرام: https://www.instagram.com/hese.khoob.show/

    در نهایت میخوام این رو بگم که اگر به شناخت طرحواره ها علاقمندید و میخواید مطالب کتاب رو خوب بفهمید، حتما در کنارش این فایل ها رو هم گوش کنید، خوندن کتاب به تنهایی کافی نیست
    و اگر میخواید از این کتاب برای درمان خودتون استفاده کنید، باز هم به تنهایی نمی تونید، حتما باید از یک درمانگر خوب در کنارتون کمک بگیرید، این کتاب در رابطه با مشکلاتی که دارید بهتون آگاهی های خوبی میده و شما به وسیله این آگاهی بهتر می تونید وارد فرایند درمان و تغییر بشوید.

     
    تمرین‌ها و نظرات ثبت شده روی این درس صرفاً برای اعضای متمم نمایش داده می‌شود.
    .