تعریف رضایت شغلی چیست؟ (+ پرسشنامه رضایت شغلی)

همه از رضایت شغلی حرف می‌زنند: از پایین بودن رضایت شغلی گله دارند یا به بالا بودن رضایت شغلی خود و همکاران‌شان افتخار می‌کنند.

این را هم می‌دانیم که یکی از علت‌های قرارگرفتن درس رفتار سازمانی در دوره MBA در همه‌جای دنیا، کمک به افزایش رضایت شغلی کارکنان سازمان‌ها و کسب و کارهاست.

با این مقدمه، منطقی است که بپرسیم تعریف رضایت شغلی چیست؟ و نیز این‌که معیارهای سنجش رضایت شغلی چگونه انتخاب می‌شوند؟

قاعدتاً اگر مفهوم رضایت شغلی را بهتر و عمیق‌تر درک کنیم، در جایگاه مدیر و سرپرست، می‌توانیم به بهبود رضایت شغلی هم کمک کنیم.

حتی اگر خودمان هم مدیر نباشیم و بخواهیم با مدیر یا سرپرست‌مان درباره رضایت شغلی و نارضایتی شغلی صحبت کنیم، ادبیات پخته‌تری خواهیم داشت و احتمال این‌که بتوانیم به خواسته‌های خود دست یابیم، بیشتر می‌شود.

تعریف رضایت شغلی چیست؟

رابینز در کتاب رفتار سازمانی خود توضیح می‌دهد که رضایت شغلی را می‌توان به این صورت تعریف کرد: «رضایت شغلی، احساس مثبتی است که پس از ارزیابی ویژگی‌های مختلف شغل خود، تجربه می‌کنیم.»

او در ادامه توضیح می‌دهد که دامنه‌ی این تعریف، بسیار باز است و تقریباً هر چیزی را شامل می‌شود؛ اما این واقعیت را هم باید پذیرفت که رضایتمندی شغلی یا نارضایتی شغلی، حاصل و برآیند مجموعه‌ی بسیار گسترده‌ای از عوامل است و طبیعی است که چنین تعریفی هم برای رضایت شغلی ارائه شود.

تعریف رضایت شغلی در دیگر کتاب‌های مدیریت منابع انسانی هم کمابیش در همین حد کلی است. مثلاً‌ مک‌شِین هم مفهوم رضایت شغلی را چنین شرح می‌دهد (+):

بررسی چند تعریف دیگر و مرور تاریخچه رضایت شغلی و پرداختن به این مفهوم، شما را به این نتیجه می‌رساند که تمام تعریف‌های رضایت شغلی به دو دسته تقسیم می‌شوند:

پرسشنامه رضایت شغلی

طی چند دهه‌ی اخیر، پرسشنامه های رضایت شغلی فراوانی تولید شده‌اند که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پرسشنامه رضایت شغلی بری فیلد و روث (‌Brayfield & Rothe)
• پرسشنامه رضایت شغلی اسمیت، کِندال و هالین (Smith, Kendall & Hulin)
• پرسشنامه رضایت شغلی وار، کوک، وال (Warr, Cook, Wall)

وجود انواع پرسشنامه رضایت شغلی نباید شما را گیج و سردرگم کند و هم‌چنین نباید سال طراحی پرسشنامه را معیار قرار دهید.

سه پرسشنامه‌ی بالا که همگی از شناخته‌شده‌ترین پرسشنامه های رضایت شغلی هستند، طی سال ۱۹۵۱ تا ۱۹۷۹ طراحی شده‌اند (به‌طور متوسط نیم قرن پیش). اما در طول این چند دهه، روی صدها شرکت و کسب و کار آزمایش شده‌اند و اتفاقاً همین، به اعتبار آن‌ها افزوده است.

اگر می‌خواهید درباره میزان اعتبار پرسشنامه‌ها و نتایج کسب‌شده به تفکیک مشاغل، اطلاعات بیشتری کسب کنید، می‌توانید به کتاب رضایت شغلی کریس استراید (Chris Stride) یا منابع مشابه دیگری که چنین مقایسه‌هایی را انجام داده‌اند مراجعه کنید.

ما در این‌جا سوال‌های پرسشنامهٔ سوم (یعنی وار، کوک، وال)‌ را برای شما آورده‌ایم:

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری مبانی رفتار سازمانی به شما پیشنهاد می‌کند: