ویژگی های شخصیت کنترل گر | با کنترل گری در جلسه چگونه رفتار کنیم؟
- مطالعه درس تعریف تسهیلگر
- انجام تمرین ورود به دوره مدیریت جلسه
- بتوانند توضیح دهند که چه ویژگیهایی در مدل ذهنی باعث میشود که افراد میل به کنترلگری بروند پیدا کنند.
- ویژگی های شخصیت کنترل گر را به خاطر بسپارند و نمونه های رفتار کنترل گرایانه را در جلسات تشخیص دهند.
حتماً پیش آمده که ببینید بعضی افراد در جلسه به دنبال این نیستند که جمع به بهترین نتیجه برسد. بلکه تلاش میکنند جلسه را به شکلی کنترل کنند و پیش ببرند که در آخر به مقصدی که خود مد نظر دارند برسند.
بعضی از این افراد حتی این رفتارشان را بد نمیدانند و با غرور به آن اشاره میکنند: «جلسه را برگزار کردیم. همه حرفهایشان را زدند. آخرش هم همان کار خودم را کردم.» یا اینکه «برای رعایت احترام همکاران جلسه را برگزار کردیم. وگرنه اینها حرفی برای گفتن ندارند. بعد از کلی بحث و توضیح، قانع شدند که حرفشان کلاً اشتباه است.»
مهمترین قانون در مدیریت جلسه این است که چیزی به نام «جلسه تزئینی» یا «جلسه صوری» وجود ندارد. اگر میبینید در محیط کارتان جلسات صوری برگزار میشود، مطمئن باشید ایرادهای بزرگی در بخشهای مختلف مجموعه وجود دارد که نهایتاً خود را در برگزاری جلسات صوری نشان داده است.
البته این یک واقعیت است که گاهی در جلسه یک نفر میتواند بقیه را متقاعد کند که حرفش درست است. این هم گاهی پیش میآید که جلسه از یک پیشنهاد شروع میشود و پس از طرح انواع بحثها و پیشنهادها نهایتاً همان پیشنهاد اول پذیرفته میشود. اما این اتفاقها وقتی قابلقبول است که جلسه مسیر طبیعی خود را طی کند و عقل جمعی به این نقطه برسد که پیشنهاد یا حرف یک نفر درست بوده است.
نتیجه کنترل گرایی در جلسه چیست؟
کنترل گرایی حداقل با سه نتیجهٔ منفی در جلسه همراه است که در ادامه به آنها اشاره میکنیم:
اولین نتیجه رفتارهای کنترل گرایانه این است که افراد شرکتکننده در جلسه باور خود را به جلسه از دست میدهند. جلسه وقتی مفید است که شرکتکنندگان در جلسه باور داشته باشند جلسه مفید است. اگر شرکتکنندگان بر اساس تجربیات قبلی فرض کرده باشند که جلسه مفید نخواهد بود، رفتارشان به گونهای خواهد بود که واقعاً هم جلسه فایدهاش را از دست بدهد (به این نوع فرضها فرض خودانجام میگویند).
جوّ جلسه از یادگیری به سمت حمله و دفاع میرود. ما به جلسه نمیرویم که یک نفر دیکته بگوید و ما حرفهایش را بنویسیم. میرویم که حرفهایمان را بگوییم و حرفهایی هم بشنویم و در پایان، همه در وضعیتی آگاهتر از قبل، جلسه را ترک کنیم. وقتی حس کنیم یک یا چند نفر در جلسه میخواهند کنترل جلسه را در اختیار بگیرند، طبیعی است که ما هم متقابلاً مقاومت کنیم و وارد جریان حمله و دفاع شویم.
کنترلگرایی باعث میشود تعارضهای غیرضروری به وجود بیاید. تعارض به خودی خود در بسیاری از جلسات وجود دارد و کاملاً هم طبیعی است. اما افزودن تعارضهای بیفایده به تعارضهای اصلی فقط باعث میشود جلسه سختتر و تلختر شده و اثربخشی آن کاهش یابد.
وظیفه تسهیل گر در برابر افراد کنترل گر
اگر همهٔ ما بلد بودیم در همهٔ لحظات به همهٔ افراد حاضر در جلسه به شکلی منصفانه و کارآمد وقت بدهیم و حرفهایشان را بشنویم و نظر خود را به جمع تحمیل نکنیم، در بسیاری از جلسات به تسهیلگر نیاز نبود.
اما میدانیم که بعضی از مردم آگاهانه و برخی دیگر ناخواسته جریان جلسه را کنترل میکنند. نقش تسهیلگر دقیقاً در همین موقعیتها اهمیت پیدا میکند.
تسهیلگر در برابر رفتارهای کنترل گرایانه دو وظیفهٔ مهم دارد:
- تشخیص رفتارهای کنترلگر
- کمک به تغییر آنها
فعلاً در این درس میخواهیم به مورد اول بپردازیم. یعنی با نشانه های رفتار کنترل گر آشنا شویم. چون بسیار پیش میآید که چنین رفتارهایی در جلسه دیده میشوند، اما حاضران – و حتی خود فرد – متوجه نمیشوند که آن رفتار مصداق کنترل گری است.
برای این که مصداقهای کنترل را در جلسه تشخیص دهیم، لازم است ابتدا مدل ذهنی افراد کنترلگر را بشناسیم. یعنی بدانیم ارزشهای ذهنی این افراد چیست و معمولاً چه مفروضاتی در ذهن دارند. سپس دربارهٔ استراتژیهای رفتاری کنترلگرها صحبت میکنیم.
ارزشها و مفروضات تثبیتشده در ذهن افراد کنترل گر
موارد زیر از جمله ارزشها و مفروضاتی هستند که در ذهن افراد کنترلگر تثبیت شدهاند:
دسترسی کامل به این درس و سایر درسهای مدیریت جلسه برای اعضای ویژهٔ متمم در نظر گرفته شده است. با عضویت ویژه به درسهای بسیار بیشتری دسترسی پیدا میکنید که میتوانید فهرست آنها را در اینجا ببینید:
فهرست درسهای مختص کاربران ویژه متمم
با توجه به بررسیهای ما دوستان علاقهمند به درس مدیریت جلسه از درسهای زیر هم استقبال کردهاند:
کوچینگ | مشاوره مدیریت | مدیریت زمان
خودشناسی | شخصیت شناسی | مذاکره
افزایش عزت نفس | پرسونال برندینگ | تصمیم گیری
کار تیمی | مدیریت تعارض | گزارش نویسی
هوش هیجانی | تحلیل رفتار مقابل | دوره MBA
تذکر: برای دسترسی به محتوای درسی که مشاهده میکنید، صرفاً عضو شدن و پرداخت حق اشتراک کافی نیست و باید تمرین ورود به بحث مدیریت جلسه را هم انجام دهید. انجام این تمرین بسیار ساده باعث میشود یادگیری شما افزایش پیدا کند و صرفاً حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه از وقت شما را میگیرد.
تذکر مهم: اصطلاح شخصیت کنترل گر در ذهن بسیاری از ما مدیران را تداعی میکند. این اتفاق تا حدی منطقی است. چون مدیران به خاطر جایگاه سازمانی دستشان بازتر است و راحتتر میتوانند رفتارهای کنترلی بروز دهند (احتمالاً بهسادگی هم نقد نمیشوند). اما فراموش نکنید که هر فردی در جلسه میتواند نقش کنترلگر را ایفا کند. تنها تفاوت در این است که افراد ردهپایینتر در مقایسه با مدیرها از شیوهها و تکنیکهای متفاوتی برای کنترل استفاده میکنند.
تمرین و مشارکت در بحث
آیا تا کنون در جلسه با یک فرد کنترلگر مواجه شدهاید؟ از چه تکنیکی استفاده میکرد؟
آیا بلد بود کنترلگری را به نوعی پنهان کند که بهسادگی به چشم نیاید؟ اگر میکرد، روشش چه بود؟
چند پرسش و پاسخ آنها
اصطلاح شخصیت کنترل گر را چه کسی تعریف کرده و رواج داده است؟
اصطلاح شخصیت کنترل را راجر شوارتز در آموزش تسهیلگری رواج داد. او در کتاب تسهیلگری خود به تفصیل دربارهٔ این رفتارهای کنترل گرایانه و نقش مخرب آنها در اثربخشی جلسه صحبت کرده است. اما او مبدع این اصطلاح نیست.
کریس آرجریس که از نظریهپردازان بزرگ رفتار سازمانی و توسعه سازمانی است، در سال ۱۹۷۴ با همراهی دونالد شون کتاب نظریه در عمل یا Theory in Practice را نوشت و در آنجا همین بحث را در قالب دو مدل متفاوت مطرح کرد (او میگفت مدل یک و مدل دو). او بعداً با همکاری دو نفر دیگر به نامهای پوتنام و اسمیت کتابی به نام Action Science نوشت و این ایده را بسط داد. این دو همکار آرجریس به نتیجه رسیدند که مفهوم رفتار کنترلگرانه آنقدر مهم است که میشود فقط بر پایهٔ آن یک شرکت مشاوره مدیریت و توسعه سازمانی راه انداخت! آنها شرکتی به نام Action Design راهاندازی کردند و این مفهوم را در کسبوکارها رواج دادند. راجرز اصطلاح رفتار کنترل گرانه را از این دو نفر گرفته و بسط داده است.
چه کتابها و مقالاتی برای آشنایی بیشتر با شخصیت کنترل گر در جلسات مناسب هستند؟
در سالهای اخیر کتاب و مقالات متعددی در حد اشاره یا به تفصیل به بحث کنترل گری در جلسات پرداختهاند (+/+/+).
اما قضاوت ما در متمم این است که همچنان کتاب تسهیلگری شوارتز منبع مناسبتری است. اگر هم قصد داشته باشید عمیقتر با این بحث آشنا شوید میتوانید به سراغ کتابهای آرجریس بروید. با وجود قدیمی بودن، محتوای این کتابها هنوز ارزشمند و آموزنده است.
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری مدیریت جلسه به شما پیشنهاد میکند: چند مطلب پیشنهادی از متمم:
سوالهای پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحثهای مهارتی و مدیریتی.
برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کرده و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری میتوانید نقشه راههای مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
همچنین در صفحههای دوره MBA و توسعه فردی میتوانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما میتوانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را میتوانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیمسال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید. لطفاً برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که میتوانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
همچنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را میتوانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا میدانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور میتوانید به جمع متممیها بپیوندید؟
نویسندهی دیدگاه : سعید علیبخشی
من دو تجربهی متفاوت از یک فرد کنترلگر دارم که در حین مطالعهی درس، واسم تداعی شد.
البته ناگفته نماند بشدت قدرت سخنوری و متقاعدسازی خوبی داشت.
البته منم در جلساتی بودم که خودم کنترلگر بودم و یک هدفی داشتم و خواستم هرطور شده اون تصویب بشه. البته قاعدتا دیگه نمیشده اسمش رو جلسه گذاشت:)