محتوای زرد چیست؟ زرد نویسی به چه معناست؟

۹۴ نظر برای محتوای زرد چیست؟ زرد نویسی به چه معناست؟

پرطرفدارترین دیدگاه به انتخاب متممی‌ها در این بحث

نویسنده‌ی دیدگاه : محمدرضا شعبانعلی



من دو نکته‌ی مرتبط با این درس به ذهنم رسید که گفتم شاید بد نباشه با بقیه‌ی دوستانم هم در میان بگذارم.

نکته‌‌ی اول |‌ وقتی تولیدکننده‌ی محتوا به جای مخاطب، از تبلیغ‌دهنده پول می‌گیرد...

در درس به این نکته اشاره شده که وقتی تولیدکننده‌ی محتوا از تبلیغ‌دهنده پول می‌گیرد، رعایت اصول حرفه‌ای برایش دشوارتر می‌شود.

با خودم فکر می‌کردم که آیا این گزاره را می‌توان به شکل مطلق پذیرفت؟

یک مثال نقض به ذهنم رسید. بعضی از تولیدکنندگان محتوا، به نوعی نماد یک حرکت یا آرمان اجتماعی هستند و دغدغه‌ای دارند که فراتر از منافع کوتاه‌مدت فردی است. در چنین شرایطی، سفارش تبلیغ حمایتی به وجود می‌آید.

مثلاً افراد بسیاری نشریه‌ی بخارا (جایگزین کلک سابق) متعلق به علی دهباشی را یک کار فرهنگی ارزشمند می‌دانند و از طرفی می‌بینند که این کار، فراتر از سودجویی فردی است و یک دغدغه‌ی فرهنگی و اجتماعی پشت آن است.

به همین علت، به بخارا تبلیغ می‌دهند. در نگاه اول انتظار داریم ناشران کتابها و محصولات فرهنگی به سراغ بخارا بیایند. اما مجموعه‌هایی مثل روغن آفتاب،‌ چای فومنات، شرکت‌‌های مشاوره طراحی مثل افراتاب، روغن موتور کاسپین و روغن ترمز فومن شیمی در بخارا تبلیغ می‌دهند.

حتی اگر چای را - به زحمت - به عنوان مکمل مطالعه در نظر بگیریم، واقعاً بقیه‌ی شرکت‌ها قاعدتاً محل نامناسبی را برای تبلیغ انتخاب کرده‌اند و بعید است برای آن‌ها کارکرد مستقیم تجاری داشته باشد (تیراژ بخارا در حدی پایین است که حتی نمی‌توانیم بگوییم با هدف ارتقاء هویت برند خود این کار را کرده‌اند). 

فقط می‌شود حس کرد که به عنوان بخشی از مسئولیت اجتماعی یا علاقه‌‌ به فعالیت‌های فرهنگی این کار را کرده‌اند.

بدیهی است آقای دهباشی هم به خاطر به دست آورد دل تبلیغ‌دهندگان، از نویسندگانش نمی‌‌خواهد مدحی بر مزایای روغن ترمز بنویسند یا در مناقب روغن‌های غیرتراریخته قلم‌فرسایی کنند.

بنابراین فکر می‌کنم، ممکن است شرایط خاصی وجود داشته باشد که رسانه‌ای متکی به تبلیغ باشد،‌ اما زرد نشود. البته چنین مواردی نادر است و هم‌چنان می‌شود گفت معمولاً «وابستگی به تبلیغ‌دهنده، رسانه را به سمت زردی می‌برد.»

به عنوان مثال، باید از دو سایت خبری مهم کشور که گاه‌و‌بیگاه آن‌ها را دنبال می‌کنم مثال بزنم. هر دو برای تبلیغ از یکتانت (که از سرویس‌‌دهندگان بزرگ و ارزشمند کشور است) استفاده می‌کنند. 

چند روز پیش در مطلبی که درباره‌ی بی‌آبی خوزستان منتشر کرده بودند، نویسنده توضیح داده بود که فعلاً رسانه‌ها باید دقت کنند با اخبار حاشیه‌ای، مشکلات خوزستان فراموش نشود و تمرکز ویژه‌ای روی این موضوع باشد. 

دقیقاً بعد از این جمله و در میانه‌ی متن احساسی نویسنده، یک باکس تبلیغی باز شده بود که: «تو این روزا چی بخریم که پول روی پول‌مون بیاد؟» عکسی از یک آقای هیجان‌زده با چشم‌های از حدقه درآمده و ریش‌های پروفسوری و سبیل‌های بلند هم به تبلیغ ضمیمه شده بود که دیدنش، تمام خواب خوزستان را از سر می‌پراند!

در نمونه‌ی دیگری از اخبار همین سایت‌ها، دیدم که مطلبی درباره‌ی قطع برق نوشته بودند و به سهم استخراج رمزارزها اشاره شده بود و تأکید بر این‌که ماینینگ با توجه به سوبسیدی بودن برق ایران عملاً استخراج نفت از زمین و فروش آن است و نه استخراج رمزارز.

دقیقاً در میانه‌ی متن، سیستم تبلیغات «هوشمند» که ظاهراً کلمات کلیدی متن را بررسی می‌کند، فروش دستگاه ماینر و تجهیزات وابسته را تبلیغ می‌کرد! 

اخیراً هم که تبلیغات بیش از حد Native شده‌اند و چنان با متن آمیخته‌اند که فقط با حدس و گمان و دقت زیاد می‌توانیم حرف نویسنده را از پیام تبلیغ‌دهنده تفکیک کنیم.

 

نکته‌ی دوم | کارکرد محتوای زرد - آیا همیشه مخرب است؟

فکر می‌کنم اگر محتوای زرد را به ازدواج‌های بهاره رهنما و ولو شدن بهنوش بختیاری روی زمین و حاشیه‌های شاخ‌های استانبولی محدود کنیم، به سادگی نتیجه می‌گیریم که این نوع محتوا اساساً‌ ناکارآمد است.

اما اگر معنای گسترده‌تر آن را - مطابق آن‌چه در درس گفته شد - در نظر بگیریم و کسانی را هم که هر روز مشغول افشاگری و رو کردن دست این و آن و چک کردن مدرک تحصیلی این و رزومه‌ی آن و اصالت ادعای فلان بیوتی‌بلاگر و نقد معلمان انگیزشی هستند در این گروه قرار دهیم، حس می‌کنم زردنویس‌ها (در ژانرهایی مثل افشاگر و با ادعاهایی مثل «آگاهی‌بخشی») می‌توانند گونه‌ی مفیدی در اکوسیستم آنلاین و شبکه‌های اجتماعی باشند و نقش یک نیروی مهارکننده را ایفا کنند.

به همین علت، نمی‌توانم بگویم کار آن‌ها کاملاً غیرمفید است. اما از سویی، به نظرم این نوع وقت‌گذاشتن برای عرضه‌ی این محتواها و از سوی دیگر وقت ‌گذاشتن برای خواندن و شنیدن آن‌ها و ارسال آن‌ها برای این و آن و بحث کردن درباره‌اش و پیگیری صحت و سقم آن‌ها کاری بسیار وقت‌گیر است که بهتر است به دیگران واگذار شود.

مسلمانان در فقه اسلامی اشاره‌ای به مشاغل مکروه دارند. مثلاً غسال بودن (شستشوی مردگان) کاری مکروه است و پیشنهاد شده تا انتخاب دیگری دارید به سراغ این کار نروید. از سوی دیگر، غسل دادن واجب کفایی است. یعنی اگر هیچکس نبود، واجب می‌شود و اگر کسی بود، دیگر وظیفه‌ای بر عهده‌ی شما نیست و بهتر است به سراغ چنین کارهایی نروید و وارد این بازی نشوید.

‌

من عرضه و پیگیری و حرف‌زدن درباره‌ی محتوای زرد را از جنس شستن مردگان می‌بینم. حالا که این‌قدر داوطلب برای این کار هست و حجم بزرگی از مردم هم به قدر کفایت (و فراتر از آن) درگیر چنین بازی‌هایی هستند، ترجیح شخصی‌ام این است که از شستن مردگان و جابه‌جا کردن اجساد فاصله بگیرم و به این جمع و جماعت نزدیک نشوم.

 
تمرین‌ها و نظرات ثبت شده روی این درس صرفاً برای اعضای متمم نمایش داده می‌شود.
.