تعریف سوگیری چیست؟ انواع سوگیری کدام است؟
سوگیری یا Bias یکی از کلمات کلیدی در مطالعات و تحقیقات و سنجش و ارزیابی نگرشهاست.
قبل از تعریف سوگیری و توجه به انواع سوگیری بهتر است به لغت Bias بپردازیم.
در میان واژگان فارسی – عربی، نزدیکترین واژه به این کلمه مایل بودن و تمایل داشتن است.
درست مانند ستونی که به صورت قائم نصب نشده و به یک سمت، مایل است.
سوگیری واژهای است که در ادبیات علمی و تحقیقی، برای این کلمه انتخاب شده و رواج یافته است.
با وجود واضح بودن مفهوم سوگیری، به دلیل تنوعی که در تعریف سوگیری وجود دارد، به سادگی نمیتوان به یک تعریف واحد دست یافت.
اما لااقل این مسئله در مورد سوگیری، تقریباً مورد اتفاق نظر است که:
سوگیری یا بایاس، به معنای خنثی نبودن نسبت به یک پدیده یا رویداد یا باور یا ارزش یا … است.
در اینجا برخی از انواع سوگیریها را مرور میکنیم.
سوگیریهای شناختی یا Cognitive Biases
قبلاً فهرستی از سوگیریهای شناختی را در متمم ارائه کردهایم.
سوگیری به علت تعارض منافع
طبیعی است که در یک مذاکره یا در هر نوع تعامل بین دو یا چند طرف، اگر منافع طرفین همسو نباشد، هر یک از طرفین به سمت منافع خود، سوگیری و بایاس خواهد داشت.
گاهی اوقات هم، رشوه، شبکه های غیررسمی سازمانی، شایعات و سایر موارد مشابه، میتواند موجب شکل گیری تعارض منافع و سوگیری در قضاوتها و تحلیلها شود.
سوگیری آماری
انتخاب نادرست جامعهی آماری، میتواند موجب شکل گیری سوگیری در نتایج شود.
به عنوان مثال، نظرخواهی اینترنتی در مورد خدمت یا محصول یا رویدادی که همهی مخاطبان آنلاین و آفلاین را در برمیگیرد نمونهای از به وجود آمدن سوگیری است.
یا انجام تحقیقات بر روی گروههای دانشجویی و انتشار آن به عنوان الگوهای رفتاری عمومی در جامعه، میتواند نمونهای از به وجود آمدن سوگیری باشد.
سوگیری در ابزارآلات و تجهیزات
در کالیبراسیون ابزار دقیق هم، با تنظیم مجدد دستگاه، سوگیری اندازه گیری، کاهش پیدا میکند.
البته در ادبیات آزمایشگاهی، به این نوع سوگیری، خطای سیستماتیک اندازه گیری گفته میشود.
تمرین:
چه نمونههای دیگری از سوگیری میشناسید؟
لطفاً به جای کپی کردن از سایتهای مختلف، با استفاده از جملات و کلمات و بیان خود، توضیح دهید و مثال بزنید.
دوست عزیز.
شما با عضویت رایگان به عنوان کاربر آزاد متمم (صرفاً با تعیین نام کاربری و کلمهی عبور) میتوانید به حدود نیمی از چند هزار درس متمم دسترسی داشته باشید.
همچنین در صورت تمایل، با پرداخت هزینه عضویت، به همهی درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. فهرست برخی از درسهای مختص کاربران ویژه متمم را نیز میتوانید در اینجا ببینید:
فهرست درسهای مختص کاربران ویژه متمم
از میان درسهایی که در فهرست بالا آمده است، درسهای زیر از جمله پرطرفدارترین موضوعات هستند:
دوره MBA | مذاکره | کوچینگ | توسعه فردی
فنون مذاکره | تصمیم گیری | مشاوره مدیریت
تحلیل رفتار متقابل | تسلط کلامی | افزایش عزت نفس
چگونه شاد باشیم | هوش هیجانی | رابطه عاطفی
خودشناسی | شخصیت شناسی | پرورش کودکان هوشمندتر
اگر با فضای متمم آشنا نیستید و دوست دارید دربارهی متمم بیشتر بدانید، میتوانید نظرات دوستان متممی را دربارهی متمم بخوانید و ببینید متمم برایتان مناسب است یا نه. این افراد کسانی هستند که برای مدت طولانی با متمم همراه بوده و آن را به خوبی میشناسند:
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری تصمیم گیری به شما پیشنهاد میکند:
- مهارت تصمیم گیری درست در مدیریت و زندگی | دوره آموزش تصمیم گیری
- تصمیم گیری چیست؟ | تعریف تصمیم گیری + چند مثال از تصمیم گیری
- انواع تصمیم گیری در مدیریت و زندگی
- فایل صوتی درباره تصمیم گیری
- تصمیم گیری درست الزاماً به نتیجه مطلوب منتهی نمیشود
- تصمیم خوب و تصمیم بد
- پشیمانی در تصمیم گیری: کارآفرینی انتخاب من نبود
- تفاوت تصمیم گیری و تصمیم سازی
- هشت خرده مهارت برای تصمیم گیری بهتر و حل مسئله
- دانلود کتاب صوتی دشواری انتخاب (تناقض انتخاب) | بری شوارتز
- مرور سرفصل های درس تصمیم گیری در دانشگاهها
- تاریخچه نظریه های تصمیم گیری در مدیریت
- فوبیای تصمیم گیری | ریشه تردید در تصمیم گیری
- تصمیم های سخت زندگی و درد راههای نرفته
- «تصمیم گیری منطقی» در برابر «تصمیم قابلدفاع»
- روش های تصمیم گیری | آشنایی با سیستم یک و دو در فرایند تصمیم گیری
- ارزشهای شما در کار و زندگی چه هستند؟ (سلسله مراتب ارزشها)
- پرسشنامه ارزشهای شخصی
- اخلاق هوش مصنوعی | مسئله تراموا
- تکنیک های تصمیم گیری | استفاده از گروه مشاوران فرضی
- تکنیک های تصمیم گیری | ثبت و مرور تصمیمها
- در دفاع از پرتاب کردن سکه!
- خطاهای شناختی یا خطاهای ذهنی | معرفی انواع خطاهای شناختی
- تعریف سوگیری چیست؟ انواع سوگیری کدام است؟
- تشخیص بهتر سوگیری های ذهنی
- هیوریستیک و مغز خطاساز | میان برهای ذهنی
- سوگیری تاییدی چیست؟ | چرا نباید برای غلبه بر آن تلاش کنیم؟
- خطای تمرکز بر آخرین اطلاعات
- ترس از دست دادن و دام حفظ وضعیت موجود
- اثر لنگر انداختن چیست؟ چگونه میتوان این سوگیری شناختی را کاهش داد؟
- سوگیری خوش بینی | وقتی احتمالات واقعی را فراموش میکنیم
- اثر پلتزمن | کمربند ایمنی بهتر است یا میخ؟
- جاشوا بل و ویولن نوازی در ایستگاه مترو | مرور یک داستان آشنا
- تعارض شناختی (ناهماهنگی شناختی)
- کتاب کی بود کی بود؟ | وقتی خودمان را توجیه میکنیم
- خطای درک نادرست دامنه ارزیابی و مقیاس مسئله
- اعتماد به نفس بیش از حد
- استریوتایپ یا تفکر قالبی: معتقد به آن هستید یا قربانی آن؟
- خطای هاله ای یا اثر هاله ای چیست و چه اثراتی ایجاد میکند؟
- کدام توالت را انتخاب کنم؟ | دن اریلی
- سوگیری هنگام قضاوت درباره قهرمانان
- مجموعه کلیپ تصویری سمینار تصمیم گیری و انتخاب
- آنچه در میان سر و صداها گم میشود
- باید پای خودت گیر باشد! – مطلب تکمیلی تصمیم گیری
- چند نکته درباره تصمیم گیری برای کسب و کار
- سوالهای مصاحبه شغلی | سنجش توانایی تصمیم گیری
- پروژه پایانی درس تصمیم گیری
- کتاب تفکر سریع و کند | کتاب دنیل کانمن درباره تصمیم گیری و قضاوت | مقایسه ترجمهها
- معرفی کتاب انتخابها، ارزشها و چارچوبها (دنیل کانمن)
- معرفی دنیل کانمن | برخی از کتابهای دنیل کانمن
- هوارد رایفا – از بنیانگذاران دانش تصمیم گیری
- اتاق خبر | درس تصمیم گیری
- تصمیم گیری بر اساس پیش بینی تصمیم دیگران | نگاه کینز به سرمایه گذاری و بازار بورس
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
سوالهای پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحثهای مهارتی و مدیریتی.
برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کرده و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری میتوانید نقشه راههای مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
همچنین در صفحههای دوره MBA و توسعه فردی میتوانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما میتوانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را میتوانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیمسال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید. لطفاً برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که میتوانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
همچنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را میتوانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا میدانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور میتوانید به جمع متممیها بپیوندید؟
نویسندهی دیدگاه : لیلا حسنی
یکی از سوگیری های شناختی تمرکز بر اطلاعات در دسترس است که لینک مربوط به آن در متن بالا قرار داده شده است. من با خواندن اسم این سوگیری به یاد مثالی از کتاب predictably irrational دن اریلی افتادم. البته مطمئن نیستم که مثالم درست باشد! خواستم آنرا اینجا هم ذکر کنم:
ماجرا از این قرار بود که سایت Economist.com برای انتخاب نوع اشتراک کاربرانش، 3 گزینه در اختیارشان قرار داده بود:
1-اشتراک به صورت دسترسی آنلاین به متن مقاله ها در ازای پرداخت 59 دلار سالیانه
2-اشتراک به صورت دریافت متن چاپ شده ی مقالات در ازای پرداخت 125 دلار سالیانه
3-اشتراک به صورت دریافت متن چاپی مقالات و دسترسی انلاین به مقاله ها در ازای پرداخت 125 دلار سالیانه
دن اریلی از قرار دادن گزینه هوشمندانه دوم به عنوان یک طعمه برای دستکاری کردن انتخاب افراد یاد میکند. او معتقد است ما انسان ها متر درونی برای ارزیابی ارزش هر چیز نداریم اما با مقایسه چیزها با همدیگر به آنها ارزش میدهیم. در مورد این مثال، اگر فقط دو گزینه اول را داشته باشم، من نمیتوانم بگویم که آیا انتخاب اشتراک بصورت دسترسی آنلاین به مقاله ها بهتر از دریافت متن چاپی انها است یا خیر؟ نیاز به فکر کردن دارد، کاری که مشکل است و ناخوشایند! اما این را میدانم که بین گزینه دوم و سوم، گزینه سوم بهتر است. چون گزینه 3 به نسبت گزینه دوم، دسترسی آنلاین را مجانی میکند.
با نظرسنجی از 100 دانشجو در مورد اینکه بین این 3 گزینه کدام را انتخاب خواهند کرد، 84 نفر گزینه سوم و 16 نفر گزینه اول را انتخاب کرده بودند. این یعنی وقتی ذهن ما به برتری گزینه سوم نسبت به گزینه دوم پی برد، به طور کاملاغیر منطقی گزینه سوم را برتر از گزینه اول نیز در نظر خواهد گرفت! و اینرا زمانی متوجه شد که نظر سنجی را باری دیگر انجام داد.این بار گزینه ی دوم را حذف کرده و گزینه 1 و 3 را نظر سنجی کرد.و متوجه شد که این بار 68 نفر از 100 نفر مایل به دریافت اشتراک آنلاین بودند!و نه اشتراک به صورت چاپی و آنلاین.