تحلیل استراتژیک منابع | مدل VRIO
- مطالعهی درس دیدگاه مبتنی بر منابع (RBV)
- مطالعهی درس تعریف منابع سازمانی
از دوستان عزیز متممی انتظار میرود پس از مطالعه این درس:
- بتوانند پنج ویژگی منابع برای زمینهسازیِ مزیت رقابتی پایدار را فهرست کنند (مدلهای VRIS و VRIO)
- بتوانند توضیح دهند که منابع استراتژیک سازمانی، به چه شیوههایی ممکن است تقلیدناپذیر شوند.
- بتوانند مفهوم منابع سربار را شرح داده و مصداقهای آن را در زندگی شخصی و محیط کسب و کار خود تشخیص دهند.
- بتوانند مصداقهای Competitive Parity (همراهی رقابتی یا همگونی رقابتی) را در مسیر شغلی خود و نیز فضای رقابت کسب و کارها تشخیص دهند.
تا کنون به دو تعریف از منابع (Resources) پرداختهایم: تعریفی عمومی را در درس مدیریت منابع مطرح کردیم و تعریف دقیقتر بارنی را هم در درس تعریف منابع سازمانی مورد اشاره قرار دادیم.
ضمن اینکه خودمان هم، تصویری عمومی از منابع در ذهن داریم. به عنوان مثال، وقتی از منابع در اختیار یک انسان حرف میزنیم، به مواردی مانند پول، زمان، دانش و تخصص، ارتباطات دوست، انرژی، سلامتی و مانند اینها فکر میکنیم.
همچنین وقتی از سازمان و منابع سازمانی حرف میزنیم، معمولاً مواردی مانند سرمایه، دانش فنی، منابع انسانی، قراردادهای همکاری ارزشمند، برند، پایگاه مشتریان و مانند اینها را بهخاطر میآوریم.
اما چگونه میتوان ارزش نسبی منابع را در موفقیت فردی یا در رشد و موفقیت کسب و کار برآورد کرد؟
جی بارنی به عنوان کسی که مدیریت مبتنی بر منابع را رواج داده و این بحث را در تفکر استراتژیک تثبیت کرده است، پرسشهایی را مطرح میکند که بر اساس آنها میتوان ارزش استراتژیک منابع را برآورد کرد.
به عبارت دیگر، میتوان تشخیص داد که این منابع تا چه حد میتوانند زمینهساز شکلگیری و تقویت مزیت رقابتی پایدار (Sustainable Competitive Advantage) باشند.
درس حاضر را به بررسی این سوالها اختصاص دادهایم.
توضیح: بارنی در مقالهی خود در سال ۱۹۹۱ این بحث را برای نخستین بار به صورت ساختاریافته مطرح کرده و پس از آن در کتابی که در سال ۲۰۰۷ با عنوان Resource-based Theory منتشر کرد، برخی تعریفها را تغییر داد و برخی دیگر را تکمیل کرد.
آنچه در این درس میآید، با کنار هم قرار دادن این دو مرجع، تنظیم شده است.
آیا این منبع ارزشمند است؟ ارزش آن چقدر است؟
ارزشمند بودن را به شکلهای مختلفی میتوان تعریف کرد (اگر چه نتیجه تقریباً یکسان است).
منبعی ارزشمند است که ارزش آفرین باشد. به بیان بسیار ساده، در نهایت حاصلی داشته باشد که مشتری حاضر شود هزینهی استفاده از آن منبع را پرداخت کند (یا اینکه هزینهی تمام شدهی عرضهی محصول را کاهش دهد).
اگر بخواهیم تعریف رسمیتری ارائه کنیم، میتوانیم به سراغ تعریف کلاسیک بارنی هم برویم: منبعی ارزشمند است که به پیادهسازی استراتژیهای یک کسب و کار کمک کند یا کارایی و اثربخشی فعالیتهای کسب و کار را افزایش دهد.
به این سوال، سوال ارزشمندی منبع یا Question of Value گفته میشود.
- اینکه در یک شهر توریستی در آسیای جنوبشرق، مردم بتوانند به زبان انگلیسی صحبت کنند، یک منبع استراتژیک ارزشمند برای آن شهر محسوب میشود. چون مشتریان (توریستها) حاضرند برای وجود این منبع، پول پرداخت کنند.
- اینکه مدیر حسابداری یک شرکت تولیدی پوشاک، مدرک فوقلیسانس روانشناسی داشته باشد، یک منبع بیارزش محسوب میشود. چون از یک سو باعث کاهش هزینههای سازمان نمیشود (و حتی بر هزینهها میافزاید) و از سوی دیگر، مشتری هم حاضر نیست به خاطر اینکه حسابدار این شرکت، کارشناس ارشد روانشناسی است، به صورت مستقیم یا غیرمستقیم، بهای بیشتری را برای محصولات آن شرکت بپردازد.
آیا این منبع کمیاب است؟ یا همه به آن دسترسی دارند؟
اگر چه فراوانی یک منبع از اهمیت آن نمیکاهد (هوا همه جا هست)، اما ارزش استراتژیک منابع در فضای رقابتی، وقتی معنا پیدا میکند که آن منبع کمیاب بوده یا همه به آن دسترسی نداشته باشند.
نفت به عنوان یکی از منابع طبیعی، به علت کمیاببودن ارزشمند است. دو نوع کمیابی را در مورد نفت میتوان تصور کرد:
- نخست اینکه تقاضا امروز برای آن بیشتر از عرضه است.
- دیگر اینکه سرعت تجدید شدن و بازتولید آن در کره زمین، بسیار آهستهتر از نرخ مصرف آن است.
توسعه آموزش دانشگاهی در یک کشور و فراوان شدن منبعی با عنوان افراد تحصیلکرده یکی از مثالهای مناسب برای کاهش ارزش استراتژیک در اثر افزایش فراوانی یک منبع است.
از آنجا که بارنی برای کمیابی از اصطلاح rare و rarity استفاده میکند، این سوال با عنوان Question of Rarity شناخته میشود.
آیا تقلید کردن از این منبع، به اندازهی کافی دشوار است؟
ارزشمند بودن و کمیاب بودن منابع، در کوتاهمدت میتواند مزیت رقابت ایجاد کند. اما بسیاری از منابع را در میانمدت و بلندمدت، میتوان شبیهسازی و تقلید کرد. بنابراین، هر چقدر تقلید از یک منبع دشوارتر باشد، ارزش استراتژیک آن بالاتر خواهد بود:
دسترسی کامل به مجموعه درسهای استراتژی و تفکر استراتژیک برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است.
با عضویت ویژهی متمم، علاوه بر دسترسی به این درسها، به درسهای متنوع دیگری نیز دسترسی خواهید داشت که میتوانید فهرست آنها را در اینجا ببینید:
شاید برایتان جالب باشد که بررسیهای ما نشان داده در میان دوستان متممی، کسانی که به استراتژی و تفکر استراتژیک علاقهمند بودهاند، برای مطالعهی درسهای زیر هم وقت گذاشتهاند:
مشاوره مدیریت | کوچینگ | کارآفرینی | کار تیمی | مدیریت تعارض
مدل ذهنی | تفکر سیستمی | تصمیم گیری
مدیریت منابع | گزارش نویسی | سیستمهای کنترل مدیریت
ارزش آفرینی | مدل کسب و کار | دیجیتال مارکتینگ
دوره MBA (پیگیری منظم مجموعه درسها)
تمرین و مشارکت در بحث
یکی از منابعی را که در اختیار شما یا سازمانتان است انتخاب کرده و آن را از دید ابعادی که بارنی مطرح میکند بررسی و ارزیابی کنید.
به عنوان یک فرد یا سازمان، مثالهایی از سربارهای استراتژیک پیدا کنید. همچنین سعی کنید نمونههایی از منابعی را بیابید که صرفاً همراهی رقابتی ایجاد میکنند و موجب پیروزی در رقابت نمیشوند.
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری تفکر استراتژیک به شما پیشنهاد میکند:
- تفکر استراتژیک چیست؟ | دوره آموزش طرز فکر استراتژیک
- معرفی یک مدل تفکر استراتژیک | الگوی پنج بخشی لیدکا
- تحلیل SWOT چیست؟ | آشنایی با ماتریس SWOT
- نقد ماتریس SWOT | گزارشی از بررسی دهها نمونه تحلیل SWOT
- منظور از دیدگاه مبتنی بر منابع (RBV) چیست؟
- منابع و مدیریت منابع (Resource Management)
- فایل صوتی مدیریت منابع: چگونه در ارزیابی منابع خطا میکنیم؟
- فایل صوتی مدیریت منابع: ظرفیت جذب منابع و پرورش آنها
- فایل صوتی مدیریت منابع: استهلاک و پرورش منابع
- تعریف منابع سازمانی
- تحلیل استراتژیک منابع | مدل VRIO
- درباره شیوه مدیریت هزینه و ثروت
- کتاب رقابت برای آینده (نوشته گری همل و پراهالاد)
- کتاب استراتژی اقیانوس آبی (معرفی + خلاصه)
- موفقیت در رقابت یا رهایی از بازی رقابت؟
- ویژگی رقابت سالم
- آیا این تصمیم، یک تصمیم استراتژیک است؟ ویژگی های تصمیم استراتژیک
- استراتژیست کیست؟ ذهن استراتژیست چه چیزهایی را میبیند؟
- کاربرد تفکر استراتژیک در مواجهه با روندهای جدید (مثال اطلاعات فوری)
- انتخاب استراتژیک و ارزیابی شرایط دنیای واقعی (Reality Check)
- موانع تفکر استراتژیک و نگاه استراتژیک به کار و زندگی
- آنالوژی چیست؟ | استفاده از آنالوژی (قیاس) برای فکر کردن بهتر
- روزنامهٔ فردا | اگر اخبار فردا را میدانستیم چه میشد؟
- سناریو چیست؟ نقش سناریو نویسی در تقویت تفکر استراتژیک
- چند نکته در سناریو نویسی برای یک استراتژیست: آرکتایپ های سناریو
- تحلیل استراتژیک منابع | محاسبه سود و ارزیابی هزینه
- خریدن یا ساختن؟ | مقدمهای بر تعریف برونسپاری
- برون سپاری چیست؟ | مزایا و معایب و مشکلات برون سپاری
- تعریف اکوسیستم چیست؟
- مبانی تحلیل اکوسیستم ها
- فیل سفید در استراتژی، مدیریت و کسب و کار
- اگر میخواهید ذهن تحلیل گر داشته باشید، از اهمیت الگوها غافل نشوید
- پیتر شوارتز – متخصص آینده پژوهی و سناریو نویسی در تحلیل استراتژیک
- کتاب از خوب به عالی | جیم کالینز
- کتاب ساختن برای ماندن | جیم کالینز و جری پوراس
- شرایط محیطی تغییر کرده، شما چقدر تغییر میکنید؟
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
سوالهای پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحثهای مهارتی و مدیریتی.
برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کرده و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری میتوانید نقشه راههای مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
همچنین در صفحههای دوره MBA و توسعه فردی میتوانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما میتوانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را میتوانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیمسال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید. لطفاً برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که میتوانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
همچنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را میتوانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا میدانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور میتوانید به جمع متممیها بپیوندید؟
نویسندهی دیدگاه : احمد عباسی
با سلام ..
در شرکت هایی که در حوزه مدیریت استراتژیک و مدیریت پروژه فعالیت می کنند جمع کثیری از فعالان با مدرک های PMP پیدا می شود که عموما کارایی بسیار زیادی برای شرکت ها ندارد . عموما پیاده سازی دانش مدیریت در شرکت ها( ترجیحا شرکت های ایرانی ) بسیارسخت و گاه به عنوان یک مانع برای دستیابی تحقق موضوعات مختلف می باشد اما سبب شده که به عنوان یک منبعی برای رقابت و همراهی در بسیاری از سازمان ها مطرح بشود تا شرکت ها وسازمان ها از شرکت های دیگر عقب نیفتند و بتوانند به وسیله ارائه این مدرک ها ، در مناقصه ها و تخصیص بسیاری از سرمایه های خود فقط به عنوان یک مدرک استفاده کنند .