آیا می‌توان از «ظرفیت پول داشتن» صحبت کرد؟

دعوت به گفتگو در متمم، فرصت و بهانه‌ای برای بحث، گفتگو، و تبادل نظر است.

معمولاً جمله‌هایی که در دعوت به گفتگو به بحث گذاشته می‌شوند، گزاره‌های علمی دقیق نیستند، بلکه بیشتر حرف‌هایی برخاسته از تجربه‌ی گوینده‌ هستند که ممکن است ما با آن‌ها موافق یا مخالف باشیم.

جمله‌ای که این بار انتخاب کرده‌ایم از چارلز کولتون (Charles Colton) است و در آن موضوعی را مطرح کرده که بسیار به مباحث ما در روانشناسی پول (خصوصاً بحث پیش نویس پولی) نزدیک است:

شاید کمتر کسی با بخش اول جمله مخالف باشد: پول کمتر از حد و اندازه، می‌تواند ما را آزار دهد. اما بخش دوم جمله، بحث‌برانگیزتر است.

پیام اصلی در پس بخش دوم جمله، مفهومی است که می‌توان آن را ظرفیت پول داشتن نامید. این‌که هر یک از ما «به اندازه‌ای مشخص» ظرفیت پول داشتن داریم.

اگر بیشتر از این ظرفیت، پول در اختیار ما قرار بگیرد، ما توانایی «داشتن و خرج کردن درست» آن پول را نداریم و ممکن است اشتباهاتی انجام دهیم که به زمین خوردن‌مان منتهی شود.

قطعاً کسانی وجود دارند که با این جمله موافقند. آن‌ها می‌گویند «برای کسی که ظرفیت پول داشتن ندارد، پول می‌تواند یک مصیبت باشد.»

شاید هم کمی نرم‌تر برخورد کنند و بگویند: «وقتی درآمد‌تان رشد می‌کند، باید برای رشد و توسعه‌ی نگرش خودتان نسبت به پول، وقت بگذارید و خودتان را به اندازه‌ی پول‌تان بزرگ کنید.»

حتی بعید نیست بعضی از این افراد، گزاره‌ی مطرح شده توسط چارلز بولتون را از سمت دیگرِ آن بخوانند: «اگر پول ندارید، ممکن است به این معنا باشد که اندازه‌تان همین‌قدر است و ظرفیت ذهنی برای مدیریت پول بیشتر ندارید و در سطح فعلی گرفتار شده‌اید.»

اما این گزاره می‌تواند مخالف هم داشته باشد. می‌شود گفت این جمله را ثروتمندان ساخته‌اند تا آن‌ها که کمتر پول دارند، فعلاً به داشته‌های خود قانع باشند و به جای تلاش برای کسب درآمد بیشتر، با «توسعه‌ی ظرفیت پولداری» سرگرم شوند.

یا این‌که می‌توان گفت: باید پول بیاید تا کم کم بتوان آداب پول‌دار بودن و استفاده از پول و اداره‌‌ی آن را آموخت. به عبارت دیگر، می‌توان گفت «ظرفیت پول داشتن» یک توهم است و آن‌چه واقعیت دارد این است که «پول کم‌کم آداب پول‌داری را هم با خود به همراه می‌‌آورد و ظرفیت پول داشتن را هم ایجاد می‌کند.»

مدافعان این دیدگاه بر این باورند که پول بیشتر، به تدریج شما را به باشگاهِ افراد پولدارتر وارد می‌کند و در آن‌جا فرصت دارید تا قواعد بازی با پول را بیشتر و بهتر بیاموزید. به عبارت دیگر، نمی‌توان با جیب خالی نشست و درباره‌ی آداب پول داشتن حرف زد.

چون تا کنون در هیچ درسی در متمم، این موضوع مهم را به بحث نگذاشته بودیم، دیدیم که جمله‌ی چارلز کولتون و حاشیه‌های آن،‌ فرصت خوبی برای طرح این بحث است و می‌توانیم به این بهانه، تجربه‌ها و دانسته‌ها و دیدگاه‌های خود را با دوستان‌مان به اشتراک بگذاریم.

شما در این زمینه چگونه فکر می‌کنید؟ آیا پول واقعاً چیزی شبیه کفش است؟

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری مبانی روانشناسی پول به شما پیشنهاد می‌کند: