خستگی، ملال و دلزدگی در رابطه عاطفی | با نگاهی به مدل خودافزایی

روزهای اول رابطه عاطفی روزهای خاص و ویژه‌ای هستند.

احساسات در اوج قرار دارند. تجربه‌های عجیب و بی‌سابقه‌ای داریم. هیجانات چنان شدید و عمیق‌اند که به نظر می‌رسد قرار نیست هرگز فروکش کنند.

حتی اگر از هزار نفر بشنویم که «رابطه‌تان بعداً عادی خواهد شد» و «برای یکدیگر تکراری خواهید شد» باز هم باور نمی‌کنیم. حتی اگر همه چنین تجربه‌ای داشته باشند، ما قرار نیست چنین چیزی را تجربه کنیم. این رابطه، جدی‌تر و عمیق‌تر از آن است که گرفتار روزمرگی و ملال و خستگی و دلزدگی شود.

با این حال، گذر زمان نشان می‌دهد که دلزدگی و ملال، می‌تواند در مسیر بسیاری از رابطه‌ها قرار گیرد. منظور از ملال (Boredom) این نیست که طرفین از هم بدشان می‌آید، یا احساس بدی به هم پیدا می‌کنند، یا با رفتار و گفتارشان یکدیگر را آزار می‌دهند.

منظور از ملال، نوعی بی‌تفاوتی در رابطه است. وقتی که شدت احساسات و هیجانات کم می‌شود. نه شور و شوق و لذتی وجود دارد و نه ناراحتی و نفرت. رابطه از عاطفه خالی می‌شود و همه چیز، رنگ تکرار به خود می‌گیرد (+).

درباره‌ی این خستگی و دلزدگی و ملال، حرف‌های بسیاری گفته شده و نظریه‌های متعددی هم وجود دارد. ساده‌ترین تعبیری که در گفتگوهای روزمره به کار می‌بریم این است که برای هم عادی شده‌ایم.

اما آیا تفسیر و توضیحی دقیق‌تر و کامل‌تر از این عادی شدن وجود دارد؟ آیا راه‌حل یا توصیه‌ای وجود دارد که ما را از تله‌ی خستگی در رابطه نجات دهد؟

در این درس می‌خواهیم کمی در این باره صحبت کنیم.

خودافزایی چیست؟

مدل خودافزایی یا Self-expansion یکی از مدل‌هایی است که برای توصیف و تبیین عملکرد و کارکرد رابطه‌ی عاطفی به کار می‌رود. این مدل می‌تواند کمی به ما کمک کند تا درک بهتری از رابطه‌ی عاطفی داشته باشیم. البته چنان‌که در درس‌های مدل ذهنی و مدلسازی گفته‌ایم، هیچ مدلی کامل نیست و هر مدل می‌تواند جنبه‌ای از جنبه‌های متنوع یک پدیده را برای ما تشریح کند.

بنابراین قرار نیست کل رابطه‌ی عاطفی را با همه‌ی پیچیدگی‌های آن در قالب خودافزایی خلاصه کنیم. اما این مدل می‌تواند یکی از وجوه رابطه‌ی عاطفی را برای ما ترسیم کند (+/+/+/+).

مدل خودافزایی – که ابتدا توسط آرتور آرون و الن آرون مطرح شد – دو فرض اصلی دارد:

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری حمایت اجتماعی به شما پیشنهاد می‌کند: