بیل گیتس، کتاب سورس کد، و تعیین تکلیف یک نقل قول معروف اما نادرست

به‌نظر می‌رسد بیل گیتس مانند بسیاری از دیگر از مشاهیر و افراد تأثیرگذار، تصمیم دارد تا وقتی خودش زنده است، خاطرات و زندگی‌نامه‌اش را تدوین و منتشر کند. روشی که کمک می‌کند نویسنده، تا حدی از دردسر روایت‌هایی که دیگران در موردش «نقل» یا «جعل» می‌کنند (که معمولاً هم تفکیک این دو ساده نیست) در امان باشد.

چنین کاری برای کسانی مثل بیل گیتس ضروری است. چون طبعاً کسانی که ثروت و قدرت‌شان در اندازهٔ او باشد، معدودند و طبیعی است که همین قدرت و ثروت،‌ زمینهٔ جذابی برای انواع نظریه‌های توطئه فراهم می‌کند (اگر کمی بگردید، هنوز هم کسانی را پیدا می‌کنید که معتقد باشند ویروس کرونا را بیل گیتس ساخته است تا جمعیت سالمندان جهان را کاهش دهد).

حتی اگر شخصیت و منش بیل گیتس را نپسندید، باز هم انتشار خودزندگی‌نامه (اتوبیوگرافی) اقدام مثبتی است. چون حداقل یک روایت به روایت‌هایی که در مورد فرد وجود دارد اضافه می‌کند. آن هم روایتی که اعتبارسنجی بخش‌های مختلفش نسبتاً ساده‌تر است.

این زندگینامه چنان‌که خود گیتس می‌گوید قرار است در سه جلد به بازار عرضه شود. جلد نخست آن – که اکنون منتشر شده – سال‌های کودکی و نوجوانی او تا زمان ترک کالج و راه‌اندازی مایکروسافت را پوشش می‌دهد. در جلد دوم به زندگی‌اش در مایکروسافت خواهد پرداخت و جلد سوم به فعالیت‌های بشردوستانهٔ او اختصاص خواهد یافت.

عکسی که گیتس از کتابش در وبلاگش منتشر کرده

در میان همهٔ حرف‌ها، نکات و اطلاعاتی که در این کتاب آمده، و نیز مصاحبه‌ها و گزارش‌هایی که بیل گیتس دربارهٔ این کتاب منتشر می‌کند، ما می‌خواهیم سراغ یکی از جمله‌هایی برویم که سال‌هاست – در عین این‌که هیچ سند معتبری برای آن وجود ندارد – از بیل گیتس نقل می‌شود و به نقل‌و‌نبات برخی سخنرانی‌ها و کلاس‌های آموزش خلاقیت و توسعه فردی تبدیل شده است:

معمولاً از این نقل‌قول چنین نتیجه می‌گیرند که پرکاری و تلاش و سخت‌کوشی لزوماً چیز خوبی نیست و حداقل تجربهٔ کسانی مثل بیل گیتس نشان داده که تنبل‌ها ممکن است راهکارهای بهتر و خلاقانه‌تری پیدا کنند. افراد و منابع متعددی تا کنون تأکید کرده‌اند که نتوانسته‌اند این جمله را در حرف‌های گیتس پیدا کنند (+/+). اما طبیعتاً چون این جمله به نفع تنبل‌هاست و تنبل‌ها باید دنبال اصالت منبع بگردند (که قاعدتاً حوصله ندارند) هم‌چنان نقل می‌شود.