اثر معکوس | آیا ابزارهای افزایش کارایی، خود عامل اتلاف وقت می‌شوند؟

رولف دوبلی در کتاب هنر خوب زندگی کردن فصلی را به اثر معکوس اختصاص داده و پرسیده است: «چرا چیزهایی که قرار است برای ما زمان بخرند، معمولاً وقت‌مان را تلف می‌کنند؟» (عنوان این فصل در نسخه‌ی انگلیسی Counter-productivity است).

او استدلال و ادعای خود را بر پایه‌ی دو مثال اصلی بنا کرده است.

نخستین مثال، مربوط به خودروها است:

روبلی با طرح این محاسبات نتیجه می‌گیرد که بسیاری از تکنولوژی‌هایی که قرار است پول و زمان ما را ذخیره کنند، در عمل چنین نمی‌کنند. به شرطی که دقیق باشید و تمام هزینه‌های جانبی آن‌ها را در محاسبات خود لحاظ کنید.

او به مثال خودرو اکتفا نمی‌کند و ایمیل را هم به عنوان دومین مثال خود مطرح می‌کند.

ایمیل – اگر آن را مستقل در نظر بگیرید – یک اتفاق بزرگ است. نامه یا پیامی را که باید روزها طول می‌کشید تا از مبداء به مقصد برسد، در کسری از ثانیه جابه‌جا می‌کند و در اختیار گیرنده قرار می‌دهد. بنابراین به نظر می‌رسد که این ابزار، توانسته باعث صرفه‌جویی در زمان و هزینه‌ها شود.

اما اگر مدت زمانی را که مجبور هستید به ایمیل‌های کم‌اهمیت پاسخ دهید (یا دست‌کم آن‌ها را بخوانید)، و نیز مدت زمان جستجوی ایمیل‌های مهم از درون صدها ایمیل اسپم را در نظر بگیرید، متوجه می‌شوید که تکنولوژی ایمیل آن‌قدرها هم در وقت شما صرفه‌جویی نکرده است.

روبلی در نهایت نتیجه می‌گیرد که:

بسیاری از کسانی که به مدیریت زمان فکر کرده‌اند و برای آن وقت گذاشته‌اند، در مقطعی به این دغدغه‌ی رولف دوبلی هم رسیده‌اند: آیا ابزارها واقعاً کارایی ما را افزایش می‌دهند؟

این دغدغه آن‌قدر مهم است که مناسب دیدیم آن را در قالب #دعوت به گفتگو به بحث بگذاریم تا تجربیات و دیدگاه‌های مختلف درباره‌ی آن مطرح شود.

فقط دقت کنید که حرف‌های دوبلی را می‌توان به دو بخش اصلی تقسیم کرد: یکی استدلال او و دیگری نتیجه‌ای که مطرح می‌کند.

ممکن است شما نتیجه را قبول داشته باشید، اما منطق استدلالی او را نپذیرید. یا این‌که اساساً چنین ادعایی را نادرست بدانید و آن را نوعی نگاه واپس‌گرایانه و مخالف با پیشرفت قلمداد کنید.

بنابراین می‌توان درباره‌ی موضوعات زیر بحث کرد:

• آیا استدلال دوبلی در مورد خودرو یا ایمیل را می‌پذیرید؟
• آیا شما هم بر این باور هستید که بسیاری از ابزارها [و شاید تکنیک‌ها]یی که با هدف افزایش کارایی و مدیریت بهتر زمان طراحی شده‌اند، اثر معکوس دارند؟
• در صورتی که اثر معکوس را می‌پذیرید، چه مثال‌هایی در ذهن دارید؟ کجاها استفاده از ابزار باعث شده که کارایی و سرعت عملکرد شما کاهش پیدا کند؟

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری مدیریت زمان به شما پیشنهاد می‌کند: