نظریه دو عاملی هرزبرگ | نقش عوامل بهداشتی و انگیزشی در رضایت شغلی
منشی دفتر مرکزی شرکت، هر روز از کهنه بودن و خرابی دائمی دستگاه پرینتر شکایت میکند. اینترنت شرکت هم، زیاد قطع میشود و به نظر میرسد که لازم است تأمینکنندهی اینترنت تغییر کند.
کارشناسان فروش شرکت، بارها از پایین بودن حقوق خود گلایه کرده و تأکید میکنند که دریافتیشان در مقایسه با کارشناسان فروش شرکتهای مشابه، پایین است.
کارگران خط تولید کارخانه هم، از نبود قطعات یدکی برای دستگاهها و ماشینآلات، گله دارند.
به نظر میرسد که هر یک از کارکنان مجموعه، به علتی ناراضی هستند و شرکت باید برای رفع این نارضایتی، اقدام کند. خصوصاً اینکه مدیر شرکت، معتقد است که افزایش رضایت کارکنان، میتواند بهرهوری آنها و در نتیجه سود شرکت را افزایش دهد.
طی مدت نسبتاً کوتاهی، تغییرات جدی در مجموعه ایجاد میشود و بودجهی قابل توجهی به رفع عوامل نارضایتی کارکنان اختصاص مییابد:
- پرینتر تعویض میشود و شرکت تأمینکنندهی سرویس اینترنت، تغییر میکند.
- حقوق کارشناسان فروش افزایش پیدا میکند.
- بودجهی قابلتوجهی به تأمین لوازم یدکی اختصاص پیدا میکند و انبار لوازم، پُر میشود. دستگاهها هم به تدریج تعمیر میشوند و ایرادهای آنها رفع میشود.
- یک سیستم تهویهی قدرتمند هم در سولهها نصب میشود تا کیفیت هوای سولهها بهبود پیدا کند.
انتظار میرود که سطح رضایت کارکنان به شکل قابلملاحظهای بهبود پیدا کند. واقعاً هم در هفتههای اول چنین میشود. مدیر فروش خوشحال است. کارگران راضیترند. منشی از پرینتر جدید خود راضی است. اینترنت دفتر مرکزی هم، به اندازهی گذشته مشکل ندارد.
اما پس از مدت کوتاهی، شکایتها و اعتراضهای جدیدی میشنویم.
منشی میگوید که به او اجازهی ویرایش نامهها (حتی در حد جزئی) داده نمیشود. او اشتباهات نگارشی متعددی در نامهها میبیند. اما موظف است آنها را بدون اصلاح برای گیرندگان ارسال کند.
کارشناسان فروش از اینکه اختیار تخفیف دادن به آنها واگذار نشده و مدام باید از مدیر فروش اجازه بگیرند، گله دارند.
کارگران هم گلایههای خاص خود را دارند: مسئولیت خراب شدن دستگاهها بر عهدهی آنهاست؛ اما دربارهی شیوهی تعمیر دستگاهها، حق اظهارنظر ندارند. همچنین معتقدند که دیدگاههایی که برای بهبود کیفیت تولید دارند، جدی گرفته نمیشوند و از آنها فقط مانند یک روبات مکانیکی کار کشیده میشود.
در نگاه اول میتوان گفت: سطح انتظار کارکنان شرکت بالا رفته و به زبان خودمانی، «پر رو» شدهاند.
اما همهی نظریهپردازان مدیریت، مسئله را به این سادگی تفسیر نمیکنند. فردریک هرزبرگ (Fredrick Herzberg) یکی از نظریهپردازانی است که این وضعیت را با عینک دیگری میبیند.
این درس به بررسی نظریه فردریک هرزبرگ با عنوان عوامل بهداشتی انگیزشی و نقش آنها در رضایت شغلی اختصاص دارد (+/+/+).
نظریه دو عاملی هرزبرگ
چند مورد از مواردی که باعث شد از شغل خود ناراضی شوید را فهرست کنید.
چند مورد از مواردی که به خاطر شغل خود، احساس رضایت کردید را نام ببرید و بگویید در اثر چه اتفاقی، این رضایت را تجربه کردید؟
اینها شبیه سوالهایی است که هرزبرگ از افراد بسیاری پرسید و پاسخهای آنها را گردآوری کرد.
در نگاه اول به نظر میرسد که اگر عامل X رضایت ایجاد کرده باشد، باید عکس عامل X هم در نارضایتی نقش ایفا کند. مثلاً اگر رفتار بد مدیریت، نارضایتی ایجاد کرده، باید رفتار خوب مدیریت هم، عامل ایجاد رضایت بوده باشد.
یا مثلاً اگر حقوق کم، نارضایتی ایجاد کرده، باید افزایش حقوق هم، روی رضایت شغلی تأثیر مثبت گذاشته باشد.
اما با کمال تعجب، هرزبرگ متوجه شد که عواملی که رضایت را افزایش میدهند، با عواملی که نارضایتی را کاهش میدهند، از یک خانواده نیستند.
به این مثال ساده توجه کنید:
دسترسی کامل به این درس و ۴۲ درس دیگر دربارهٔ رفتار سازمانی و موضوعات وابسته به آن برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است. تا کنون ۶۰۵۷ نفر از متممیها مجموعاً ۵۱۱۱ تمرین در درسهای رفتار سازمانی ثبت کردهاند.
با عضویت ویژهٔ متمم علاوه بر این ۴۲ درس به هزاران درس دیگر از جمله درسهای زیر دسترسی خواهید داشت:
شخصیت شناسی | مذاکره | مدیریت تعارض
مهارت ارتباطی | هوش هیجانی | مهارت ارائه | فن بیان
گزارش نویسی | تصمیم گیری | کار تیمی
مشاوره مدیریت | کوچینگ | خودشناسی | هدف گذاری
مسیر شغلی | | تحلیل رفتار متقابل | مدیریت جلسه
دوره MBA (مطالعهٔ منظم همهی درسها)
دورههای صوتی مرتبط در فروشگاه متمم:
تمرین و مشارکت در بحث
تجربیات شما تا چه حد با نظریه هرزبرگ همخوان است؟
آیا جایی بوده که شرکت یا سازمان شما، صرفاً به کاهش نارضایتی توجه کرده باشد و انتظار داشته باشد که رضایت شغلیتان افزایش پیدا کند؟
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری مبانی رفتار سازمانی به شما پیشنهاد میکند:
- مدیریت رفتار سازمانی چیست و از چه میگوید؟
- تعریف سازمان چیست؟ آیا شما هم عضو یک سازمان هستید؟
- کیفیت زندگی کاری چیست و چگونه بهبود پیدا میکند؟
- آیا شما هم اصطکاک سازمانی دارید؟
- تعریف نگرش چیست؟
- تعریف رضایت شغلی چیست؟ (+ پرسشنامه رضایت شغلی)
- نظریه X و Y در مدیریت | داگلاس مک گرگور
- نظریه دو عاملی هرزبرگ | نقش عوامل بهداشتی و انگیزشی در رضایت شغلی
- تعریف اسناد و خطاهای اسنادی در تحلیل رفتار خود و دیگران
- تعریف ادراک چیست؟ | معنی ادراک با چند مثال
- کاربرد شخصیت شناسی در مدیریت رفتار سازمانی
- فردیت زدایی یا فاصله گرفتن از هویت فردی (وقتی کسی شما را نمیشناسد)
- رفتارهای نادرست سازمانی (Organizational Misbehaviors)
- همرنگ جماعت شدن | انواع همرنگی | آزمایش اش
- مدیریت ذره بینی چیست؟ (+ داستان مدیریت فوق ذره بینی ایلان ماسک)
- ماجرای انعام رستوران | کدام مهمتر است؟ خواست مشتری یا قوانین درونسازمانی؟
- تعریف مدیریت چیست؟ | آشنایی با وظایف مدیر در سازمان
- مدیران چه میکنند؟ نگاهی به رفتار و برنامه مدیران
- ویژگی های یک مدیر موفق چیست؟ دراکر پاسخ میدهد
- نظریه انگیزشی مک کللند | کدام انگیزه در شما قویتر است؟
- تعریف فرهنگ سازمانی چیست؟ اهمیت فرهنگ سازمانی به زبان ساده
- ابعاد فرهنگ سازمانی | مدل هافستد
- ارتباط غیر رسمی چیست؟ با شبکه ارتباطات غیررسمی در سازمان چه باید کرد؟
- رفتار شهروندی سازمانی چیست؟
- رفتار سیاسی در سازمان چیست؟ مهارت سیاسی به چه معناست؟
- مثلث تاریک – خودشیفته ها، ماکیاولیستها و سایکوپاتها
- ماکیاولیسم | ویژگی های شخصیت ماکیاولیست به زبان ساده
- آیا خودشیفتگی، ماکیاولیسم و سایکوپاتی، به پیشرفت شغلی ما لطمه میزند؟
- برای بازآفرینی شغل خود چه ایدههایی دارید؟
- روانشناسی صنعتی و سازمانی چیست؟
- کتاب مدیریت رفتار سازمانی رابینز
- معرفی استیفن رابینز | مولف مطرح کتابهای مدیریت رفتار سازمانی
- کتاب ۹۰ روز نخست یک مدیر (نوشته مایکل واتکینز)
- فیلیپ زیمباردو
- کتاب رفتار سازمانی تحلیلی | بیست مطالعه موردی در حوزه رفتار سازمانی در ایران
- کتاب ۵۳ اصل در مدیریت انسانها | استیفن رابینز
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
سوالهای پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحثهای مهارتی و مدیریتی.
برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کرده و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری میتوانید نقشه راههای مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
همچنین در صفحههای دوره MBA و توسعه فردی میتوانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما میتوانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را میتوانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیمسال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید. لطفاً برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که میتوانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
همچنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را میتوانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا میدانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور میتوانید به جمع متممیها بپیوندید؟
نویسندهی دیدگاه : زهرا عیبک
تجربه کاری من ثابت کرده در خیلی موارد توجه به محتوای شغل و افزایش رضایت کارکنان حتی باعث چشم پوشی مقطعی آنها از بسیاری مشکلات محیطی کار هم می شود. مسلماً در اطرافمان شرکتهایی رو دیدیم که با وجود شرایط مطلوب ظاهری اما با نو شدن هر سال کارمندانشان هم تغییر می کنند و به نوعی توانایی نگه داشت نیروی انسانی را ندارند. در کنار این گروه، هستند شرکت هایی که پرسنل چند ماهی معوقات هم دارند اما همچنان با انگیزه مشغول بکارند و برای بهتر شدن شرایط تلاس می کنند و اصطلاحا دندان روی جگر می گذارند.
در شرکت ما متاسفانه وضعیت اول حاکم است.... و در واحد اداری منشی بسیار توانمندی فعال است (بود) که در کنار تمام کارهای ریز و درشتش، در کار های گرافیک چاپی، طراحی سایت و برگزاری نمایشگاه های شرکت هم قبول زحمت می کند. در طول یک سال گذشته بدون ریالی پاداش کار کرده و هر بار خودش برای خلق اتفاقی نو، برای کمک به سازمان پیش قدم شده. اما متاسفانه(برای ما) الان در حال ترک مجموعه است. چرا؟ فقط به یک دلیل . در این یک سال هیچ پاسخی به درخواست ارتقاء شغلی اش داده نشد و به نوعی تمام کارهای خارج از وظیفه اش ظرف مدت کوتاهی جزو وظیفه روتینش حساب شد. برای ایشان مسلماً جای بهتری وجود دارد اما شرکت ما با بی توجهی به محتوای شغلی ایشان یکی از ارزشمند ترین نیروهای خود را از دست داد.
و هنوز هم البته یکی از بزرگترین افتخارات مدیر مالی و منابع انسانی این است که به گونه برنامه ریخته اند که حقوق ها طی سه روز اول هر ماه واریز می شود!! که درسته شرط لازمه اما کافی نیست.