مدل مارشال مک لوهان برای تحلیل تکنولوژی ها
مارشال مک لوهان را در متمم معرفی کرده ایم. حرفها و نظرات او را عمدتاً در حوزه رسانه و مدیریت رسانه طبقه بندی میکنند و البته در آن حوزه علاوه بر علاقمندان و طرفداران زیاد، منتقدان خود را نیز دارد.
اما آنچه از هر متفکری میتوان آموخت مدل ذهنی او در نگاه به پدیده ها و نحوه تفسیر و تعبیر آنهاست. در درس مدل ذهنی در دوره MBA متمم، به تدریج می کوشیم مدلهایی را که متفکران مختلف در نگاه به رویدادها و روندهای دنیای اطراف داشته اند مرور کنیم تا به کمک آنها، پختگی خودمان هم در قضاوت و تحلیل افزایش یابد.
مارشال مک لوهان، مدلی دارد که آن را چهارگانه اثرات رسانه مینامد و البته خود او و دیگران، این مدل را برای تحلیل انواع تکنولوژی ها نیز به کار گرفته اند. این مدل اگر چه به شکلهای مختلف در تحلیلهای مک لوهان دیده میشود اما ساختار منسجم آن در سال ۱۹۸۹ (پس از مرگش) در کتابی از او که تحت عنوان «دهکده جهانی، تحولات در زندگی جهانی و رسانه در قرن بیست و یکم» منتشر شد، مشاهده می شود.
او تاکید میکند که این مدل نگرش چهارگانه او، نگاه جدیدی نیست. بلکه ابزاری است برای اینکه برخی از جنبه ها، از نگاه ما مغفول نمانند و به دست فراموشی سپرده نشوند.
دسترسی کامل به مجموعه درسهای مدل ذهنی برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است.
با عضویت ویژهی متمم علاوه بر دسترسی به درسهای مدل ذهنی به درسهای بسیار بیشتری دسترسی پیدا میکنید که میتوانید فهرست آنها را در اینجا ببینید:
بررسیهای ما نشان داده که علاقهمندان به درس مدل ذهنی معمولاً از بین درسهای متمم به درسهای زیر علاقهی بیشتری دارند:
خودشناسی | شخصیت شناسی | روانشناسی پول
تصمیم گیری | حل مسئله | یادگیری | زندگی شاد
تفکر سیستمی | تفکر استراتژیک | تفکر نقادانه
مشاوره مدیریت | کوچینگ | عزت نفس
دوره MBA (پیگیری منظم مجموعه درسها)
اگر با فضای متمم آشنا نیستید و دوست دارید دربارهی متمم بیشتر بدانید، میتوانید نظرات دوستان متممی را دربارهی متمم بخوانید و ببینید متمم برایتان مناسب است یا نه. این افراد کسانی هستند که برای مدت طولانی با متمم همراه بوده و آن را به خوبی میشناسند:
اگر کمی به مثال های بالا نگاه کنیم، میبینیم که میتوان این ابزار اثرات چهارگانه مک لوهان را، به شکلی دقیق تر و در حوزه های خاص تر هم به کار برد. این مربع چهارگانه اثرات خودرو، برای مردم شهر شاید به شکلی متفاوت از مردم روستا تعریف شود. برای خانواده های ثروتمند به شکل متفاوتی از خانواده های متوسط. برای نوجوانان به شکلی متفاوت از انسانهای مسن.
اما به هر حال، به خاطر داریم که این مدل چهارگانه اثرات، نوعی ابزار است و نه بیشتر. چارچوبی که کمک میکند ذهن ما به شکلی دقیق تر و فعال تر به موضوعات و تحلیل آنها بپردازد.
تمرین:
یک وسیله یا ابزار یا رسانه یا تکنولوژی یا نرم افزار یا تئوری مدیریتی یا هر دستاورد دیگر دست بشر را، مورد توجه قرار دهید و تلاش کنید با مدل اثرات چهارگانه مک لوهان، نگاه دوباره ای به آن داشته باشید.
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری مدلهای ذهنی به شما پیشنهاد میکند:
- مدل ذهنی و کاربرد مدل ذهنی در مدیریت (نقشه راه درس)
- مدل ذهنی و اهمیت شناخت آن (فایل صوتی)
- مدل و مدلسازی | مدل چیست؟ تئوری چیست؟ تفاوت مدل و تئوری به زبان ساده
- چه مدلی مفید است؟ (ویژگیهای یک مدل مفید)
- نقشه غلط میتواند ذهنیت غلط هم بسازد
- مصاحبه با مدیر مرکز بیتها و اتمها در MIT
- تعریف مدل ذهنی | مدل ذهنی چیست و الگوهای ذهنی چگونه شکل میگیرند؟
- معنی کلمه انتزاعی چیست؟ | تفکر انتزاعی یعنی چه؟
- فرهنگ علمی | از کتاب عقلانیت و توسعه یافتگی ایران
- رویدادهای اطراف ما، چگونه الگوهای ذهنی و مدل ذهنی ما را میسازند؟
- مفهوم پردازی چیست و چه اهمیتی دارد؟
- مثالی از مفهوم پردازی: لوطیگری و درویشی
- مثالی از مفهوم پردازی: انواع درونگرایی
- درباره گفتمان یا دیسکورس (Discourse)
- خوشه بندی چیست و چه تفاوتی با طبقه بندی دارد؟
- چرخه عمر چیست و چرا باید آن را بشناسیم؟
- چرخه گارتنر (سیکل هایپ تکنولوژی)
- پارادایم چیست ؟ پارادایم شیفت به چه معناست؟
- کریس آرگریس و فاصله بین دانستن و عمل کردن
- تعریف مدل ذهنی در ارتباط با فرایند یادگیری
- کریس آرگریس و مهارت انجام کارهای مهم بیخاصیت
- مدل مارشال مک لوهان برای تحلیل تکنولوژی ها
- نکتهای در تحلیل تکنولوژی | تکنولوژی خنثی نیست
- ویندوز هولوگرافیک و دستگاه هولولنز مایکروسافت و پارادایم جدید
- آیا مدلها به تقویت بینایی شما کمک کردهاند؟
- در پایان درس مدل ذهنی، باید چه چیزهایی را آموخته باشم؟
- روباه یا جوجه تیغی؟ سوالی که بیش از دو هزار سال قدمت دارد
- پروژه پایانی مدل ذهنی
- کتاب انسان چارچوب ساز | اهمیت مدل های ذهنی در عصر هوش مصنوعی
- مدلها بد رفتار میکنند | معرفی کتابی درباره تفاوت مدل و نظریه و محدودیتهای مدلسازی
- معرفی کتاب ذهن توسعه یافته | ذهن چگونه در قلمرویی گستردهتر از بدن فعالیت میکند؟
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
سوالهای پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحثهای مهارتی و مدیریتی.
برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کرده و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری میتوانید نقشه راههای مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
همچنین در صفحههای دوره MBA و توسعه فردی میتوانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما میتوانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را میتوانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیمسال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید. لطفاً برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که میتوانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
همچنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را میتوانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا میدانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور میتوانید به جمع متممیها بپیوندید؟
نویسندهی دیدگاه : گروه متمم
سمیه عزیز. ممنون از دقت شما در نگارش که نمونه ی خوبی از متنی است که با وجودی که کمی طولانی است، اما هیچ جمله اضافه ای ندارد.
اما اگر بخواهیم دقیق تر نگاه کنیم، هنوز هم جملات دیگری کم دارد و میتوان تحلیل کامل تری از این ابزار جدید، با استفاده از نگاه اثرات چهارگانه ارائه کرد.
اجازه بدهید در اینجا چند نکته را به صورت خلاصه بررسی کنیم:
نکته اول:
انتخاب «وبلاگ نویسی» به عنوان یک ابزار، یک انتخاب خوب است. شاید اگر افراد دیگری هم در این درس بخواهند موضوعی مشابه موضوع شما را بررسی کنند، برای اینکه از تکرار فرار کنند، بتوانند به سراغ ابزاری کمی جزیی تر بروند و مثلا «میکروبلاگ» ها (چیزهایی نظیر توییتر) یا «فتوبلاگ»ها (چیزهایی نظیر اینستاگرام - البته با حذف جنبه ی مهم اجتماعی بودن این ابزارها) را بررسی کنند.
ممکن هم هست دوستان دیگری کمی کلی تر نگاه کنند و ابزارهای نوین دیجیتال را به عنوان Person as Publisher ببینند.
به معنای اینکه قدیم، سازمانها نقش ناشر را بر عهده داشتند و معمولاً نشر کاری هزینه بر با مخاطب نسبتاً محدود بود، اما ابزارهای امروز هزینه نشر را بسیار کم کرده و نزدیک به صفر رسانده اند. به همین دلیل هر فرد امروز یک ناشر است. خواه در وبلاگ. خواه در شبکه های اجتماعی. خواه در وایبر و ...
به هر حال منظور اینکه، همیشه انتخاب هر ابزاری - ناگزیر - نوعی تعریف مرز هم هست. به همین دلیل در نخستین درس تفکر سیستمی مفهوم مرز را مطرح کردیم:
http://www.motamem.org/?p=1066
طبیعی است که به عنوان یک تحلیل گر، هر کسی حق دارد هر مرزی را که علاقمند است به دور زمین بازی خویش ترسیم کند. فقط باید ببینیم که کدام مرز، برای اندیشیدن ما مفید است.
به هر حال، وبلاگ نویسی به عنوان یک ابزار انتخاب مناسب و جذابی است.
اگر چه شاید نتوان فورم ها و وبلاگ ها را الزاما در یک مرز گنجاند. چون وبلاگ به محوریت یک شخص حقیقی یا حقوقی به عنوان ناشر شکل میگیرد و در فورم ها، معمولاً حاکمیت در اختیار چند شخص قرار میگیرد که الزاما مالک آن رسانه هم نیستند.
نکته دوم: در برخی قسمتهای تحلیل تان، زاویه نگاه را ناخواسته تغییر داده اید. در پاسخ به سوال اول، از نگاه نویسنده و تولیدکننده اطلاعات به این ابزار نگاه کرده اید. اما در پاسخ به سوال دوم، از دیدگاه خواننده یا مصرف کننده اطلاعات به ابزار نگاه کرده اید.
میتوانید تمام تحلیل را از دید یکی از دو طرف انجام دهید. یا اینکه به پاسخ سوال اول، نگاه مصرف کننده و به پاسخ سوال دوم نگاه تولیدکننده را هم بیفزایید تا تحلیلی جامع تر داشته باشید.
نکته آخر در مورد پاسخ به سوال چهارم است. سوال چهارم در مدل مک لوهان این است که وقتی یک ابزار بیش از حد فراگیر شود، به چه چیزی ایجاد میشود و چه محدودیتها یا فرصتهای جدیدی را پیش رو میگذارد.
به نظر نمیرسد دنیایی که همه در آن یک وبلاگ (یا شبه وبلاگ - چون خیلی سایتها از این جنس هستند) داشته باشند، به Instant Messaging و Chat برسد. شاید Messenger ها را بتوان ادامه ایمیل یا ادامه ی پیامک دانست اما به سختی میتوان آنها را ادامه بلاگ دید.
شاید گسترش بیش از حد بلاگ ها، به غرق شدن در اطلاعات منجر شود. شاید تعبیر وایز بلومن را شنیده باشید که میگوید: در دنیایی که آزادی و فرصت و امکان حرف زدن برای همه به یک میزان فراهم شود، شکل دیگری از خفقان شکل میگیرد. اما این بار صدای مردم نه در سکوت، بلکه در همهمه ی دیگران خفه و گم میشود.
شاید نیاز به ابزار جدیدی مانند موتورهای جستجو را بتوان ادامه ی منطقی تری برای بلاگ دانست. وقتی همه در دنیا شروع به نشر کردند، بستر مهیا شد تا گوگل و یاهو و شرکتهای دیگر، پیروزمندانه از راه برسند و بگویند که میتوانند در میان زباله های دیجیتال تولید شده توسط انسان، به دنبال طلا بگردند (که طبیعی است آنچه برای تو طلاست ممکن است برای من زباله باشد و برعکس و این همان کار ارزشمند موتورهای جستجو است).
شاید دوست دیگری از دوستان متمم پیدا شد و موتورهای جستجو را به عنوان یک ابزار، با نگاه مک لوهان مورد بررسی قرار داد.
طولانی شدن پاسخ را ببخشید. چون پاسخ شما نخستین تحلیل ارائه شده در این درس بود، گفتیم شاید توضیحات کامل تر بتواند برای بقیه دوستانی که میخواهند از این درس استفاده کنند راهگشا باشد.