تعریف منحنی یادگیری چیست و برای ما چه کاربردی دارد؟

بعد از تایپ چند کلمه، می‌توانید بگویید که دیگر یک تایپیست حرفه‌ای هستید؟

با چقدر تمرین می‌توانید ادعا کنید که دیگر یک تایپیست آماتور نیستید؟ (حتی اگر هنوز حرفه‌ای هم محسوب نشوید).

چند ساعت پرواز می‌تواند شما را به یک خلبان حرفه‌ای و کارآزموده تبدیل کند؟ آیا کسی که ۲۰۰ ساعت تجربه‌ی پرواز دارد، دو برابر کسی که ۱۰۰ ساعت پرواز را تجربه کرده بر این مهارت مسلط است؟

بعد از تولید چند دستگاه خودرو، یک کارخانه خودروسازی می‌تواند بگوید بر زیر و بم‌های تولید خودرو تسلط دارد؟

بعد از خواندن چند صفحه کتاب انگلیسی می‌توانید بگویید که خواندن صفحات بعدی، نقش چندانی در یادگیری زبان انگلیسی شما ندارد؟

همه می‌دانیم که معمولاً‌ میزان یادگیری  بر اساس تکرار و تجربه، غیر خطی است.

به این معنا که اگر مثلاً صد ساعت با نرم‌افزاری مثل Excel کار کنید، الزاماً دو برابر کسی که پنجاه ساعت با Excel کار کرده بر این نرم‌افزار مسلط نیستید.

هر وقت به این سوال فکر می‌کنید که صرف زمان بیشتر چقدر می‌تواند روی یادگیری من تاثیر بگذارد، به مفهوم منحنی یادگیری یا Learning Curve نزدیک شده‌اید.

تعریف منحنی یادگیری

زمانی که هرمان ابینگ هاوس (Hermann Ebbinghaus) روانشناس آلمانی اصطلاح منحنی یادگیری را خلق کرد، هدف اصلی‌اش مطالعه‌ی توانایی انسان در به خاطر سپردن و نیز بررسی روند فراموش کردن دانسته‌ها و اطلاعات بود.

در ابتدا انتظار نمی‌رفت اصطلاح منحنی یادگیری یا Learning Curve تا این حد فراگیر شود و حوزه‌های مختلف آن را به‌کار بگیرند. اما این اصطلاح به سرعت جای خود را در میان روانشناسان رفتارگرا، کارشناسان آموزش، متخصصان طراحی محصول، مدیران تولید کارخانه‌ها و حتی متخصصان هوش مصنوعی باز کرد.

هنوز هم تعریف منحنی یادگیری باید بسته به موضوعی که مد نظر شماست مشخص شود و نمی‌توان یک تعریف کلی برای آن ارائه کرد.

اما شاید نمایش تصویری روند تغییر میزان تسلط و تخصص بر اثر تمرین و تکرار ساده‌ترین تعریف منحنی یادگیری باشد.

به نمودار زیر توجه کنید:

 حالا سعی کنید به این سوال جواب دهید:

پاسخی که به این سوال می‌دهید، منحنی یادگیری استفاده از موبایل (برای شما) نامیده خواهد شد.

حالا با مرور سوال‌هایی که در ابتدای درس مطرح شد، می‌توانید برخی از نمودارهای یادگیری را – که درباره‌شان تجربه دارید – حدس بزنید.

مثلاً:

بر همین منوال، تصور الگوی یادگیری تدریجی هم چندان دشوار نیست.

همچنین احتمالاً برای یادگیری S هم مثال‌های بسیاری در ذهن دارید: زمانی که یادگیری در اوایل کند است و سپس شتاب می‌گیرد و بعد از مدتی دوباره کند می‌شود و با روندی آرام ادامه پیدا می‌کند.

یادگیری مسئله محور

گاهی اوقات، ما در محیط‌هایی قرار داریم که دائماً مسئله‌های جدید مطرح می‌شوند و تا زمانی که با یک مسئله‌ی جدید مواجه نشویم، یادگیری ما رشد چندانی ندارد.

یادگیری مدیریت و یادگیری برنامه نویسی دو نمونه از منحنی‌های یادگیری مسئله محور هستند.

اگر مسئله و چالشی برای شما به وجود نیاید و صرفاً به تکرار روند روزمره خود بپردازید، دانسته‌های شما یا ثابت می‌ماند و یا – به علت تحول در محیط – ارزش خود را به تدریج از دست می‌دهد.

اما هر بار که با یک چالش یا مسئله‌ی جدید مواجه شوید، تخصص و مهارت شما یک پله افزایش می‌یابد.

یک مثال از یادگیری: انتخاب اپلیکیشن مناسب

کمی به اپلیکیشن‌های موبایل خود فکر کنید.

آیا همه‌ی آنها منحنی یادگیری یکسانی دارند؟ قطعاً چنین نیست.

حتی برای یک کاربرد مشخص هم، اپلیکیشن‌های متفاوت منحنی‌های یادگیری متفاوتی دارند.

مثلاً اگر از نرم افزار To do که روی گوشی شما نصب شده برای ثبت فهرست کارهای روزانه استفاده کرده باشید، احتمالاً منحنی آن را در گروه یادگیری سریع قرار می‌دهید.

اما اگر مدیریت کارها و فعالیت‌هایتان را به کمک برنامه‌ای مانند OneNote یا EverNote انجام داده باشید، احتمالاً قبول دارید که جنس منحنی یادگیری شما بیشتر شبیه منحنی S بوده است.

اوایل کمی در برنامه چرخیده‌اید و چیز خاصی متوجه نشده‌اید (بخش اول منحنی S).

بعد سرعت یادگیری‌تان افزایش یافته و تقریباً همه چیز دست‌تان آمده است (بخش میانی منحنی S).

اما بعد از مدت‌ها کار کردن هم، هنوز ممکن است نکات ریز و کوچکی بیابید که قبلاً‌ آن‌ها را تجربه نکرده‌اید (قسمت انتهایی S).

جالب اینجاست که بسیاری از ما، ترجیح می‌دهیم از اپلیکیشن‌ها و نرم‌افزارهایی استفاده کنیم که منحنی یادگیری سریع دارند. چون منحنی یادگیری S به صرف زمان و انرژی بیشتری نیاز دارد که ممکن است فراتر از حوصله‌ی ما باشد.

یادآوری: قطعاً به تعداد مهارت‌های قابل تصور، منحنی‌های یادگیری متفاوتی هم وجود دارد. ما در اینجا صرفاً چند شکل کلی را مثال زدیم تا برای درس‌های دیگر در متمم، به ادبیات مشترکی دست پیدا کنیم.

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری مهارت یادگیری به شما پیشنهاد می‌کند: