امید به زندگی | آیا به مرگ فکر می‌کنید؟

کتاب روانشناسی برای زندگی (Psychology for Living) یک مرجع آموزشی دانشگاهی است که به کاربرد روانشناسی در جنبه‌های مختلف زندگی می‌پردازد.

موضوعاتی نظیر کودکی، مدیریت انگیزه، مسئولیت پذیری، سلامت، دوستی و حمایت اجتماعی، رابطه عاطفی، استرس و نوع دوستی از جمله موضوعاتی هستند که در این کتاب به آن‌ها پرداخته شده است.

فضای کلی کتاب مثبت است و مشخصاً – چنان‌که در عنوان آن مشخص شده – درباره‌ی زندگی است. اما آخرین فصل کتاب، به مرگ پرداخته است. البته نباید تعجب کنیم که چرا چنین موضوعی در چنان کتابی مطرح شده است. مرگ هم بخشی از زندگی است و اگر بخواهیم درباره‌ی همه‌ی جنبه‌های زندگی حرف بزنیم، ناگزیریم که به مرگ نیز بپردازیم.

مولفان در پایان فصل مربوط به مرگ، چند تمرین مطرح کرده‌‌اند. تمرین‌هایی که می‌توانند ذهن ما را درگیر کنند و ترغیب‌مان کنند تا کمی بیشتر درباره‌ی مرگ و زندگی فکر کنیم.

احساس کردیم با الهام از یکی از آن‌ تمرین‌ها، می‌توانیم با یکدیگر به گفتگو بنشینیم و درباره‌ی مرگ و زندگی حرف بزنیم.

امید به زندگی در ذهن شما چقدر است؟

همه‌ی ما با تعریف امید به زندگی (Life Expectancy) آشنا هستیم. امید به زندگی یعنی متوسط عمر انسان‌ها در یک جامعه و در واقع – بر خلاف اسمش – به سن مرگ اشاره می‌کند.

وقتی می‌گویند امید به زندگی زنان یا مردان در این یا آن کشور X است،‌ یعنی در جامعه‌ی مورد اشاره، زنان یا مردان به طور متوسط X سال عمر می‌کنند.

پس می‌توان گفت امید به زندگی یک عدد کاملاً عینی و یک فکت آماری است. کافی است سن تمام انسان‌های یک جامعه‌ی آماری را در لحظه‌ی مرگ داشته باشیم تا بتوانیم امید به زندگی را در آن جامعه حساب کنیم.

اما یک انتظار زندگی یا Subjective Life Expectancy هم داریم. به این معنی که خودتان فکر می‌کنید چند سال عمر خواهید کرد؟ (= انتظار زندگی)

انتظار زندگی بر خلاف امید به زندگی یک مفهوم کاملاً‌ ذهنی است. هر یک از ما در ذهن خود، برآوردی از سن مرگ‌مان داریم و این برآورد حتی در مقاطع مختلف زندگی تغییر می‌کند.

نویسندگان کتابِ «روانشناسی برای زندگی» سوال دومی را هم مطرح کرده‌اند: دوست دارید چند سال عمر کنید؟ (میل به زندگی)

آن‌ها کاملاً شفاف و صریح،‌ سن‌های مختلف را نوشته‌اند و از خوانندگان خود خواسته‌اند که دور پاسخ خط بکشند:

این دو پرسش می‌توانند پرسش‌های بسیار دیگری را هم در ذهن ما تداعی کنند. پرسش‌هایی که بسیاری از آن‌ها پاسخ قطعی و مشخص ندارند. اما می‌توانند فرصت خوبی برای گفتگو و تبادل نظر باشند:

• آیا تا به حال به این پرسش‌ها فکر کرده‌اید؟ به کدام‌یک از آن‌ها؟
• کدام بزرگ‌تر است: انتظار زندگی شما؟ یا میل به زندگی‌تان؟ چه عواملی باعث می‌شود که پاسخ این دو پرسش یکسان نباشند؟
• آیا انتظار دارید که چند سال بعد هم پاسخ‌تان به این پرسش‌ها ثابت مانده باشد؟ چه تغییری را پیش‌بینی می‌کنید؟
• آیا اساساً فکر کردن به چنین پرسش‌هایی را مثبت و سازنده می‌دانید؟ آیا تا کنون با دوستان‌تان درباره‌ی چنین پرسش‌هایی حرف زده‌اید؟
• چقدر دوستان‌تان را می‌شناسید؟ آیا آن‌قدر آن‌ها را می‌شناسید که بتوانید پاسخ آن‌ها به این پرسش‌ها را حدس بزنید؟
• آیا فکر کردن به چنین پرسش‌هایی می‌تواند به مرگ‌آگاهی کمک کند؟ یا صرفاً می‌تواند یک بازی ذهنیِ بی‌دستاورد باشد؟
• آیا دوست دارید پاسخ این دو پرسش را به شکل صریح و رسمی به دیگران بگویید؟ یا حس می‌کنید این دو پرسش بسیار خصوصی و شخصی هستند و نمی‌توانید درباره‌ی انتظار زندگی و میل به زندگی خود با دیگران سخن بگویید؟

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری خودشناسی به شما پیشنهاد می‌کند: