چهار پایه اصلی تفکر نقادانه
- مطالعه معرفی درس تفکر نقادانه
- مطالعه درس کاربردهای تفکر نقادانه
- چهار پایه اصلی تفکر نقادانه (بر اساس پیشنهاد نیل براون) را فهرست کنند.
- بتوانند هر یک از چهار پایه اصلی تفکر نقادانه را شرح داده و برای آنها مثال بزنند.
- تشخیص دهند که خودشان، تا چه حد میتوانند به ارزشهای زیربنایی تفکر نقادانه وفادار باشند.

نیل براون نویسندهی کتاب راهنمای تفکر نقادانه، در نخستین گامهای آموزش تفکر نقادانه توضیح میدهد که هر فعالیت و مهارتی، بر پایهی تعدادی ارزش بنا شده است.
ارزشهایی که اگر برای ما یک اولویت نباشند، یا در یادگیری آن مهارت پیشرفت نمیکنیم و یا حتی اگر آن را بیاموزیم، به بخشی از وجود و هویت ما تبدیل نخواهد شد.
[ مطالعه بیشتر: ارزشهای شما در کار و زندگی چه هستند؟]
اگر خلاقیت به عنوان یک ارزش برای شما جایگاهی نداشته باشد، بعید است در مهارت نویسندگی رشد چندانی داشته باشید.
همچنانکه اگر کمک به رشد دیگران برایتان یک ارزش کلیدی نباشد، بعید است لذت و موفقیت را در حرفه معلمی تجربه کنید.
با چنین مقدمهای این سوال مطرح میشود که برای پرورش تفکر نقادانه، چه ارزشهایی باید در مدل ذهنی ما اولویت داشته باشند؟
مطالعهٔ مجموعه درسهای تفکر نقادانه صرفاً برای کسانی امکانپذیر است که از هر دو ویژگی زیر برخوردار باشند:
- عضو ویژه متمم باشند.
- پروژه درس تصمیمگیری (پیشنیاز تفکر نقادانه) را انجام داده و پروژهٔ آنها پذیرفته شده باشد.
البته اگر عضو ویژه متمم باشید، به درسهای بسیار بیشتری دسترسی پیدا میکنید که فهرست آنها را میتوانید در اینجا ببینید:
البته بررسیهای ما نشان داده که علاقهمندان تفکر نقادانه - اگر نخواهند دوره مدیریت کسب و کار متمم را به شکل کامل بخوانند - علاوه بر درس تصمیم گیری معمولاً درسهای زیر در اولویت قرار میدهند:
تفکر سیستمی | تفکر استراتژیک | تجربههای ذهنی
مشاوره مدیریت | کوچینگ | مدیریت تعارض
ظرافتهای کلامی | مهارت ارتباطی | مدل ذهنی
اگر با فضای متمم آشنا نیستید و دوست دارید دربارهی متمم بیشتر بدانید، میتوانید نظرات دوستان متممی را دربارهی متمم بخوانید و ببینید متمم برایتان مناسب است یا نه. این افراد کسانی هستند که برای مدت طولانی با متمم همراه بوده و آن را به خوبی میشناسند:
تمرین و مشارکت در بحث
در این چهار مورد، به ترتیب در کدام موارد نیاز بیشتری به بهبود دارید؟
(فقط چهار مورد را به ترتیب مورد نظر خودتان بگویید. اگر علاقمند بودید توضیح دهید. اما اجباری برای ارائهی توضیح نیست)
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری تفکر نقادانه به شما پیشنهاد میکند:
- تفکر نقادانه (Critical Thinking) | آموزش تفکر انتقادی
- دانشمند بودن هم یک شغل است | مایکل کرایتون و نقد جامعه علمی
- تعریف تفکر نقادانه – درباره تاریخچه نقد و نقادی
- تفکر نقادانه در چه زمینههایی کاربرد دارد؟
- کتاب راهنمای تفکر نقادانه (پرسیدن سوالهای بجا)
- فکر کردن نقادانه چیزی شبیهِ خاکشویی است
- چهار پایه اصلی تفکر نقادانه
- خودمحوری چیست و چرا میتواند مانع تفکر نقادانه باشد؟
- روش چیست؟ روش شناسی چیست؟ (درباره متد و متدولوژی)
- روش علمی چیست؟ چه ادعایی علمی است؟ آیا همه چیز باید علمی باشد؟
- تفکر نقادانه: گشت و گذاری در تاریخ منطق
- تعریف شناخت (Cognition) چیست؟
- تعریف تفکر چیست؟ | چه زمانهایی فکر میکنیم؟
- تعریف گزاره چیست؟
- گزاره های اثباتی در برابر گزاره های هنجاری | پوزیتیو در برابر نرماتیو
- استدلال چیست؟ فرم استاندارد یک استدلال را چگونه بنویسیم؟
- تفکر نقادانه: “روایت، انشا و ادعا” با “بحث و استدلال” تفاوت دارند
- تفکر نقادانه | ادعا و ادعاشناسی
- چتر مفهومی یا واژه های چتری
- کتاب واقع نگری (کتاب واقعیت) | هانس روسلینگ
- فیک نیوز چیست؟ | اخبار جعلی چگونه فراگیر شد؟
- فیک نیوز | Fiskkit در تلاش برای نبرد با اخبار جعلی و مقالات تحلیلی ضعیف
- شکافهای سیاسی | دوقطبی شدن جامعه چه معنایی دارد؟
- تجربهٔ ذهنی | چالش استخراج ذخایر بستر دریاها
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
برخی از سوالهای متداول درباره متمم (روی هر سوال کلیک کنید)
ثبتنام | اطلاعات بیشتر فهرست درسهای متمم
نویسندهی دیدگاه : طاهره خباری
نیازهای من برای بهبود چهار پایهی اصلی تفکر نقادانه، بهترتیب از بیشترین به کمترین:
کنجکاوی
استقلال رأی
احترام به استدلال درست
تواضع و فروتنی
***
اکثر اوقات اطلاعات خودم را در فضاها و از افرادی که نسبت به آنها یک شناخت نسبی دارم، دریافت میکنم. شاید بتوان گفت که من برای «مَن قالَ» اهمیت بیشتری نسبت به «ما قالَ» قائل هستم. همچنین در اکثر اوقات در جستجوی اطلاعات همسو با ارزشها و اصول خودم هستم و کمتر پیش آمده که خارج از فضای الگوها و ارزشهای خودم، اطلاعاتی را جستجو کنم.
از طرفی خیلی راحت هم نمیتوانم برخلاف الگوهای ارزشی خودم اظهار نظر کنم. مگر آنکه از قبل به این نتیجه رسیده باشم که مثلاً فلان ارزش و یا نگرش من صحیح نیست.
البته تا جاییکه توانایی تشخیص یک استدلال درست را داشته باشم، برای آن استدلال احترام قائل میشوم و همچنین سعی میکنم همیشه گوشهای از ذهنم به این نکته توجه داشته باشم که استدلالها و تحلیلهای من میتواند یا کلاً اشتباه باشد و یا دارای خطاهای کوچکی باشد.