Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Menu
دوره آموزشی مقدمه‌ای بر تفکر سیستمی (کلیک کنید)


چرا در فضای آنلاین کمتر می‌توانیم جلوی خودمان را بگیریم؟ | ODE چیست؟


اثر ODE

یک مطلب ساده در وبلاگ‌تان می‌نویسید یا در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌کنید و با هیجان منتظر می‌مانید تا ببینید دیگران چه کامنت‌هایی می‌گذارند و چه عکس‌العملی نشان می‌دهند.

به نظر خودتان حرف عجیبی نزده‌اید و قرار نیست پاسخ غیرمنتظره‌ای دریافت کنید. شاید چند کامنت و پاسخ در تأیید حرف‌تان، شاید چند نکته‌ی تکمیلی و شاید هم چند مورد «اما و اگر».

اما در میان کامنت‌ها و پاسخ‌ها حرف‌هایی را می‌بینید که اصلاً انتظار نداشته‌اید ببینید و بخوانید: حرف‌های تند، توهین‌های جدی، نقدهای خشک و خشن و خلاصه حرف‌هایی که انگار «زهرآلود» هستند یا جمله‌هایی که واژگان‌شان به اندازه‌ی کافی تراش نخورده و چکش‌ کاری نشده‌اند.

این اتفاق‌ها برای کسانی که در فضای آنلاین فعالیت می‌کنند، تازه نیست. بسیاری از ما چنین تجربه‌هایی داشته‌ایم و خواهیم داشت. اما در این‌جا سوالی پیش می‌آید که شاید شما هم تا کنون از خودتان پرسیده باشید: «اگر این فرد، الان روبه‌روی من ایستاده بود و به شکل فیزیکی با هم صحبت می‌کردیم،‌ باز هم همین حرف‌ها را در قالب همین کلمات و با همین جمله‌بندی می‌گفت؟ یا شکل نرم‌تری را انتخاب می‌کرد و ملاحظه‌ی بیشتری به خرج می‌داد؟»

بسیاری از متخصصان و صاحب‌نظران معتقدند که احتمالاً گفتگوی رو در رو و فیزیکی به شکل نرم‌تری انجام می‌شود و کمتر احتمال دارد که با واکنش‌های تند و حساب‌نشده و جملات تراش‌نخورده و کلمات چکش‌کاری‌نشده مواجه شویم.

این مسئله و حاشیه‌های آن، موضوع این درس است. بحثی که در تحلیل ارتباطات دیجیتال از آن با عنوان Online Disinhibition Effect یا ODE یاد می‌کنند.

با وجودی که افراد بسیاری در این باره سخن گفته‌اند و کتاب‌ها و مقالات متعددی هم در این زمینه منتشر شده،‌ ما بیشتر به کارهای جان سولر (John R. Suler) تکیه می‌کنیم (کتاب / مقاله).

سولر قرار نیست مسئله‌ی رفتارهای نامتعارف آنلاین را به کلی برای ما حل کند و راهکارهای معجزه‌آسا و شگفت‌انگیزی ارائه دهد. اما می‌کوشد تصویری شفاف‌تر از صورت مسئله و نیز عوامل تأثیرگذار بر این رفتارها برایمان ترسیم کند.

ODE چیست؟

اجازه بدهید ابتدا تکلیف خودمان را با اصطلاح ODE یا Online Disinhibition Effect مشخص کنیم.

می‌دانیم که Inhibition به معنای بازدارندگی و مانع شدن است. وقتی می‌خواهید به کسی حرف تندی بزنید یا هنگام خشم به او توهین کنید، معمولاً ساز و کارهایی در مغزتان فعال می‌شود و کمک می‌کند که جلوی خودتان را بگیرید و مانع گفتن یک حرف یا نمایش یک رفتار شوید. تعبیر Inhibition را می‌توان در چنین مواردی به‌کار برد.

Disinhibition دقیقاً‌ عکس این مفهوم را در دل خود دارد: عنانگسیختگی یا رها شدگی. چیزی در مقابلِ خویشتن‌داری.

اصطلاح ODE به این نکته اشاره می‌کند که  ظاهراً هنگام حضور در فضای آنلاین، مکانیزم‌هایی در ذهن ما فعال می‌شوند که اختیار از کف می‌دهیم و در تشخیص این‌که چه بگوییم و چه نگوییم، سهل‌گیرانه‌تر عمل می‌کنیم. 

محدودیت در دسترسی کامل به این مجموعه از درس‌ها

دسترسی کامل به مجموعه درس‌های مهارتهای ارتباطی و مذاکره برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است.

البته با فعال کردن اشتراک ویژه به درس‌های بسیار بیشتری دسترسی پیدا می‌کنید که می‌توانید فهرست آنها را در اینجا ببینید:

 فهرست درس‌های متمم

ضمناً شاید بهتر باشد از میان درس‌ها مطالعه‌ی مباحث زیر را در اولویت قرار دهید:

  مهارت ارائه و سخنرانی  |  فن بیان

  تحلیل رفتار متقابل

  شخصیت شناسی | خودشناسی

  دوره MBA (پیگیری منظم مجموعه درس‌ها)

      شما تاکنون در این بحث مشارکت نداشته‌اید.  

     برخی از دوستان متممی که به این درس علاقه مندند:    حسین قربانی ، رضوان امینی ، سارا یوسفی ، Alireza Kh ، مصطفی اصفهانی

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری مهارتهای ارتباطی و زبان زندگی به شما پیشنهاد می‌کند:

سری مطالب حوزه مهارتهای ارتباطی و زبان زندگی
 

برخی از سوالهای متداول درباره متمم (روی هر سوال کلیک کنید)

متمم چیست و چه می‌کند؟ (+ دانلود فایل PDF معرفی متمم)
چه درس‌هایی در متمم ارائه می‌شوند؟
هزینه ثبت‌نام در متمم چقدر است؟
آیا در متمم فایل‌های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟

۲۳ نظر برای چرا در فضای آنلاین کمتر می‌توانیم جلوی خودمان را بگیریم؟ | ODE چیست؟

    پرطرفدارترین دیدگاه به انتخاب متممی‌ها در این بحث

    نویسنده‌ی دیدگاه : مهدیار محمودی

    در مورد تصویرسازی خودمحورانه من تجربه‌های مشابهی داشتم.

    توی تلگرام با یک دوستی، سر یک موضوع اختلاف داشتیم و مشغول بحث کردن بودیم. بحث که بالاگرفت نمی‌دونم چرا لحن پیام‌های طرف مقابل برام تند و خشن به نظر میومد. در عوضش من هم سعی کردم لحنم رو عوض کنم و گاهی با طعنه جوابش رو بدم.

    از یه جایی به بعد به جای تایپ‌کردن، شروع کرد به وویس فرستادن و من دیدم چقدر داره با آرامش و احترام نظرش رو بیان می‌کنه.

    واقعا توی تشخیص لحن دچار سوگیری شده بودم. نباید براساس تصورات و گمان خودم صداسازی و تصویرسازی انجام میدادم.

     
    تمرین‌ها و نظرات ثبت شده روی این درس صرفاً برای اعضای متمم نمایش داده می‌شود.
    .