نویسندگان، نظریه پردازان و متفکران مدیریت | شما چه کسانی را می‌شناسید؟

یکی از دریچه‌های ورود به هر رشته، آشنایی با دانشمندان، پژوهشگران و نویسندگان آن رشته است؛ کسانی که در آن حوزه نظریه‌های تازه‌ای مطرح کرده‌اند، تحقیق و پژوهش انجام داده‌اند، و یا با کتاب‌ها و مقالات خود، دانشجویان و علاقه‌مندان و عموم جامعه را با داشته‌ها و دستاوردهای آن رشته آشنا کرده‌اند.

شناختن این نوع افراد، مزایای فراوانی دارد که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

◼️ آشنایی دست اول با نظریه‌ها، حرف‌ها و ایده‌ها

بخش قابل‌توجهی از آن‌چه در کتاب‌ها می‌خوانیم و در کلاس‌ها و دوره‌های آموزشی می‌شنویم، نقل دوبارهٔ حرف‌هایی است که گروه معدودی از صاحب‌نظران، اندیشمندان و نویسندگان در آن حوزه مطرح کرده‌اند.

حرف‌ها دست‌به‌دست می‌چرخند و خطاهای مختلفی در نقل آن‌ها ایجاد می‌شود. برداشت‌ها و سوگیری‌های گویندگان و شنوندگان هم آن حرف‌ها را بیش از پیش از اصل‌شان دور می‌کند. در نهایت هم عده‌ای آن‌ها را به نام خودشان به ما عرضه می‌کنند و ممکن است هرگز متوجه نشویم که ریشهٔ آن حرف‌ها در کجا بوده است.

اگر منابع دست اول را بشناسیم، با صرف کمترین زمان، بیشترین آشنایی را با حرف‌ها و نظریه‌ها پیدا می‌کنیم.

علاوه بر این، در ارزیابی دیگران هم قوی‌تر خواهیم شد. مثلاً تشخیص می‌دهیم که یک نویسنده، معلم یا کارشناس، تا چه حد منصفانه سهم دیگران را در حرف‌های خود مشخص و ادا می‌‌کند.

◼️ آشنایی با زمینهٔ شکل‌گیری حرف‌ها، ایده‌ها و نظریه‌ها

در همهٔ علوم، چه علوم انسانی و چه علوم طبیعی و مهندسی، زمینهٔ شکل‌گیری مباحث مهم است. این که چه شد سوال مشخصی به وجود آمد و چه اتفاقی افتاد که یک نگاه یا نظریه مطرح شد و پا گرفت.

در ریاضیات، یادگیری عمیق حساب دیفرانسیل و انتگرال صرفاً با حفظ کردن چند فرمول و تکنیک امکان‌پذیر نیست. لازم است بدانیم چرا لایبنیتز و نیوتن به سراغ این ابزارها رفتند و این ابزارها حل چه مسائلی را ساده‌تر کردند؟

در فیزیک مهم است بدانیم چه شد که مدل اتمی مطرح شد و کسانی که این مدل را بسط دادند، به دنبال چه بودند؟

به همین سبک، در مدیریت هم باید بدانیم که سبک‌های مختلف مدیریت و رهبری، شیوه‌های طراحی سازمان، سبک‌های مختلف کارآفرینی و نگاه‌های مختلف به صنعت، بازار و محصول،‌ در چه دوره‌ای و توسط چه کسانی رواج یافته‌اند؟

هر چقدر روند شکل‌گیری و تکامل یک رشته را بهتر بشناسیم، درک عمیق‌تری از مباحث مطرح در آن رشته خواهیم داشت.

◼️ الگویی برای زندگی، رشد و یادگیری

بسیاری از کسانی که مسیر علم را جلو برده‌اند، حداقل در جنبه‌هایی از زندگی‌ می‌توانند الگوی ما باشند: گاه به خاطر سبک زندگی‌شان، گاه به خاطر شوق و تلاش‌شان، و گاه به واسطهٔ شیوهٔ کار کردن و یادگیری‌شان.

آشنایی با نام‌های بزرگ و مطرح علمی و شناخت عمیق‌تر از آن‌ها می‌تواند راه حرکت به جلو را برای ما روشن‌تر کرده و انگیزهٔ ما را برای حرکت در این مسیر افزایش دهد.

◼️ توانایی تفسیر دقیق‌تر حرف‌ها و نظریه‌ها

آیا تا کنون پیش آمده کسانی را ببینید که در یک رشتهٔ علمی، حرف‌ها، ایده‌ها و نظریه‌ها را بسیار عمیق‌ می‌فهمند و مباحث مختلف به شکلی تحلیل و تفسیر می‌کنند که دیگران شگفت‌زده می‌شوند؟

ممکن است افراد دیگری هم باشند که همان حرف‌ها و ایده‌ها را بدانند و با همان نظریه‌ها آشنا باشند، اما نتوانند تفسیری دقیق و عمیق از آن‌ها ارائه دهند.

آشنایی با صاحب‌نظران، پژوهشگران و نویسندگان مطرح در یک رشته، و به تبع آن، شناختن بهتر زمینهٔ شکل‌گیری نظریه‌ها، قدرت تحلیل هر تحلیل‌گری را افزایش می‌دهد. چون نه فقط محصول اندیشیدن صاحب‌نظران، بلکه ریشهٔ شکل‌گیری اندیشه‌های آن‌ها را هم می‌شناسند.

◼️ تقویت نگاه انتقادی

نگاه انتقادی به یک بحث یعنی این‌که ضعف‌ها و قوت‌های آن را ببینیم و مفروضات نادرست یا نامناسب را – آشکار یا پنهان – تشخیص دهیم. شناختن صاحب‌نظران، نویسندگان و منابعی که به سرچشمه نزدیک‌ترند، این توانمندی را تقویت می‌کند.

چون معمولاً بحث‌های فراوانی دربارهٔ نقاط قوت و ضعف نظریه‌‌ها و سوگیری‌های نظریه‌پردازان و نوشته‌های نویسندگان مطرح شکل می‌گیرد، و اگر بتوانیم رگه‌های حرف‌های این افراد را در بحث‌های دیگر پیدا کنیم و تشخیص دهیم، راحت‌تر و دقیق‌تر می‌توانیم دربارهٔ آن بحث‌ها داوری کنیم.

◼️ تطبیق بهتر حرف‌ها، توصیه‌ها و نظریه‌ها با شرایط و فرهنگ خودمان

همیشه عده‌ای هستند که آماده‌اند با شنیدن هر نظریه‌ای که در اطراف خودشان متولد نشده، سر و صدا راه بیندازند و بگویند: همهٔ این‌ها را باید بومی کرد. این نوع نگاه را در شکل افراطی‌اش می‌توان بیماری NIHS نامید (این تعبیر را پیتر سنگه به کار برده، البته برای منظوری دیگر):

Not Invented Here Syndrome = مرضِ «این که این‌جا اختراع نشده (پس به درد ما نمی‌خوره)»

عدهٔ دیگری هم هستند که در جبههٔ مقابل قرار می‌گیرند و چنان تقدسی برای حرف‌ها و نظریه‌ها قائل می‌شوند که گویی واقعیتی جهان‌شمول هستند و هیچ‌کس حق ندارد در هیچ شرایطی با آن‌ها مخالفت کند.

برای این‌که گرفتار دو سمت افراطی این طیف نشویم، لازم است «صاحبان سخن» و «نظریه‌پردازان» را بشناسیم. و علاوه این آن، شرایط زمانهٔ آن‌ها را بدانیم. در این صورت، به جای قضاوت‌های سطحی یا هیجانی، با تحلیل قوی‌تر و استدلال محکم‌تر می‌توانیم دربارهٔ میزان تطبیق‌پذیری هر حرف، مدل یا نظریه با شرایط و نیاز خودمان صحبت کنیم.

چه‌بسا حرفی که چند دهه قبل یک مدیر دربارهٔ یکی از کارگاه‌های صنعتی در دورهٔ جنگ جهانی دوم مطرح کرده، بیشتر از حرفی که یک مدیر موفق در یکی از موفق‌ترین شرکت‌های امروز می‌گوید، به کارمان بیاید. و بالعکس. چه‌بسا حرفی که به سادگی به بهانهٔ «این‌ها مربوط به کشورهای توسعه‌یافته هستند» رد می‌شود، پس از بررسی دقیق‌تر، کاملاً با وضعیت فعلی و نیازهای ما هم تطبیق داشته باشد.

نظریه های مدیریت و سازمان

معمولاً در بسیاری از دوره‌ها و رشته‌هایی که با عنوان مدیریت کسب و کار، مدیریت بازرگانی یا MBA برگزار می‌شوند، یک درس کامل یا بخشی از یک درس به نظریه‌پردازان کلاسیک مدیریت اختصاص پیدا می‌کند. این درس ممکن است نام‌های مختلفی داشته باشد: نظریه های مدیریت، مدیریت و سازمان، ساختار سازمانی و …

ما هم تا کنون در متمم به برخی از صاحب‌نظران مدیریت پرداخته‌ایم (که در آینده به‌روزرسانی و کامل‌تر خواهد شد).

البته سیاست ما در متمم در تدوین این درس‌ها در چند مورد، اندکی با روش رایج در دانشگاه‌ها تفاوت دارد:

با توجه به این توضیحات، به خاطر داشته باشید که قرار گرفتن اسامی افراد مختلف در کنار هم، لزوماً به معنای هم‌ارز و هم‌سطح بودن‌شان نیست و برای این‌که جایگاه و موقعیت و اهمیت هر فرد را بدانید، لازم است حتماً متن درس‌ها را کامل بخوانید.

متمم این مجموعه درس را به چه کسانی پیشنهاد می‌کند؟

جدا از کسانی که از سر کنجکاوی و علاقهٔ شخصی این درس‌ها را می‌خوانند، پیشنهاد ما این است که سه گروه از دوستان متممی حتماً این مجموعه درس‌ها را جدی بگیرند:

• کسانی که می‌خواهند درس‌های دوره MBA را کامل بخوانند
• کسانی که قصد دارند در زمینهٔ مشاوره مدیریت فعالیت کنند
• کسانی که در حال پیمودن مسیر کارآفرینی هستند یا می‌خواهند در این راه قدم بگذارند

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری متفکران کلاسیک مدیریت به شما پیشنهاد می‌کند: