کتاب فیزیک و تکنولوژی برای رئیس‌جمهورهای آینده | نگاهی متفاوت به تفکر نقاد

مسئولیت ادارهٔ یک کشور کاری است که طی قرون اخیر به تدریج دشوارتر، سنگین‌تر و پیچیده‌تر شده است.

البته در گذشته و در دوران امپراطوری‌های بزرگ، کشورداری پیچیدگی‌های خاص خود را داشته است. اما بخش زیادی از کشورداری صرفاً به «برقراری نظم» و «تأمین امنیت» محدود بوده است. برای این‌ کار هم سوادی بیش از دانش اولیهٔ نظامی لازم نبوده است. تفاوت قدرت و عملکرد سلاح‌های قدیمی را حتی با چشم هم می‌شد تشخیص داد.

اما به تدریج، وظایف کشورداری پیچیده‌تر و چندلایه‌ای شد. امروز در دنیا دولت‌ها وظیفه‌های بسیاری مانند ایجاد رفاه، زمینه‌سازی رشد اقتصادی و خلق ثروت و استفادهٔ بهینه از منابع ملی را بر عهده دارند.

اگر حاکمان قدیم با چشم می‌توانستند قدرت لشکر خود را با لشکر دیگر مقایسه کنند و متوجه شوند، امروز ممکن است حتی وقتی روی کاغذ گزارشی دربارهٔ وضعیت انرژی، اقتصاد و سیستمهای کلان کشور خود می‌خوانند، متوجه نشوند که این گزارش اساساً معنا دارد یا برگه‌ای سیاه شده از ارقام و اعداد است که برای گمراه‌ کردن آن‌ها در اختیارشان قرار داده شده است.

با این مفروضات بهتر می‌شود فهمید چرا ریچارد مولر (Richard A. Muller) کتابی نوشته و به داوطلبان ریاست‌جمهوری و سایر مقام‌های ارشد آمریکا (و دیگر کشورهای جهان) پیشنهاد کرده آن را بخوانند تا مبانی اولیهٔ فیزیک و تکنولوژی را بفهمند. کمتر کتابی می‌توانید بیابید که مخاطبان آن – حداقل بر اساس عنوان – تا این‌ حد کم باشند: «فیزیک و تکنولوژی برای رئیس‌جمهورهای آینده / Physics and Technology for Future Presidents».

این کتاب را انتشارات دانشگاه پرینستون به بازار عرضه کرده است.

علت معرفی کتاب فیزیک برای روسای جمهور در متمم

ما به علل متعدد و متنوعی کتاب ریچارد مولر را برای معرفی در متمم انتخاب کرده‌ایم.

◼️ علت اول، رویکرد متفاوتی است که ریچارد مولر به تفکر نقادانه دارد. ریچارد مولر معتقد است اگر مبانی علمی را در یک حوزه ندانید، نمی‌توانید در آن حوزه نگاه نقادانه داشته باشید.

روش رایج در آموزش تفکر نقادانه این است که مفاهیمی مانند گزاره، پیش‌فرض، نتیجه‌گیری، استنتاج و استقرا را آموزش می‌دهند و چند مغلطه هم فهرست می‌کنند و برای هر یک چند مثال می‌زنند. معمولاً بخشی از سرفصل هم به هوش کلامی و ظرافتهای کلامی اختصاص پیدا می‌کند. اگر بخواهند کمی بحث جذاب‌تر شود، چند نمونه از خطاهای شناختی را هم در نقش نمک و فلفل به خوراک آموزشی می‌افزایند و به مخاطب ارائه می‌دهند.

در سواد رسانه‌ای هم دوباره تقریباً همین سرفصل‌ها آموزش داده می‌شود. چون یکی از پایه‌های سواد رسانه‌ای هم نگاه نقادانه به خبرها و تحلیل‌هاست.

قطعاً آموزش این نکات مفید است و «بدون آنها» نمی‌توانیم مدعی نگاه نقادانه شویم. اما مسئله این است که «با آن‌ها» هم نمی‌توانیم بگوییم به قدرت تفکر نقادانه دست پیدا کرده‌ایم:

گاهی در پاسخ به این حرف‌ها گفته می‌شود که قرار نیست رئیس‌جمهور و سیاست‌گذار این چیزها را بدانند. چنین گزارش‌هایی را کارشناسان می‌نویسند و تهیه می‌کنند.

اما مسئله این‌جاست که برای فهم گزارش کارشناسی لازم است حداقلی از دانش (قطعاً بسیار کمتر از دانش کارشناس)‌ در ذهن خود داشته باشیم. وگرنه عملاً بازیچهٔ جریان‌های قدرت در زیرمجموعهٔ‌ خود می‌شویم. کارشناسان مختلف بسته به منافع خود و گروه‌های پشتیبان‌شان، تحلیل‌هایی را ارائه می‌کنند و ما هم صرفاً با تکیه بر این‌که «گزارش کارشناسی» تهیه شده، عملاً دنباله‌رو آن‌ها می‌شویم.

◼️ دومین علت معرفی این کتاب، شیوهٔ‌ ساده و جذاب آن در بیان مطالب است. در سال‌های اخیر زیاد دربارهٔ اهمیت داستان‌سرایی، ساده‌گویی، استفادهٔ تأثیرگذار از اعداد و موضوعاتی از این دست می‌شنویم. طبیعتاً این توصیه‌ها با یک یا چند مثال هم همراه می‌شوند. اما اگر بخواهیم بیشتر یاد بگیریم، کجا می‌توانیم نمونه‌های عملی پیدا کنیم؟

کتاب فیزیک برای رئیس‌جمهورها یک مثال چهارصد صفحه‌ای از «هنر ساده کردن مفاهیم پیچیده» است. واضح است که نباید انتظار داشته باشید مباحث سنگین انرژی هسته‌ای یا گرانش و فیزیک کوانتوم مثل یک داستان سرگرم‌کننده ساده شوند. اما وقتی کتاب را می‌خوانید، بارها از این‌که نویسنده چگونه به ذهنش رسیده موضوعات مهم و سنگین علمی را این‌گونه ساده کند شگفت‌زده می‌شوید.

بنابراین حتی اگر زمینهٔ فعالیت‌تان فیزیک نباشد و در زمینه‌ای دیگر (فرضاً اقتصاد، زیست‌شناسی یا موضوعات غیرمرتبط دیگر) فعالیت می‌کنید، باز هم می‌توانید از سبک کار ریچارد مولر الهام بگیرید و بیاموزید.

◼️ سومین علت معرفی «کتاب فیزیک برای رئیس‌جمهورها» این است که می‌شود آن را مناسب فهرست کتابهای پیشنهادی برای ترجمه دانست. واضح است که این کتاب را باید ناشری فعال در زمینهٔ فیزیک یا علاقه‌مند به نشر علم منتشر کند (فروش کتاب فیزیک غیردرسی معمولاً به اندازهٔ یک کتاب فیزیک درسی دانشگاهی نیست). اما مشخصاً هم‌اکنون ناشران عمومی بسیاری در کشور کتابهایی هم‌سنخ با این کتاب را ترجمه و عرضه کرده‌اند. بنابراین به نظر می‌رسد این کتاب هم می‌تواند در فهرست گزینه‌هایشان قرار بگیرد.

چند تذکر دربارهٔ بخش معرفی کتاب متمم

متمم سایت فروش کتاب نیست. و جز کتاب «از کتاب» محمدرضا شعبانعلی - که خود متمم آن را منتشر کرده - صرفاً به معرفی، بررسی و نقد کتاب می‌پردازد.

صِرف معرفی کتاب در متمم لزوماً به معنای تأیید محتوای آن کتاب نیست. پس حتماً متن معرفی را کامل بخوانید. ممکن است نقاط ضعف برخی کتابها پررنگ‌تر از نقاط قوت‌شان باشد. ضمن این که معرفی کتاب در متمم لزوماً به این معنا نیست که آن کتاب جزو منابع تدوین درس‌ها بوده است. جز در مواردی که صریحاً به این نکته اشاره، در باقی موارد صرفاً ممکن است با هدف آشنایی کلی با موضوع یا نویسنده و یا نقد کتاب به آن پرداخته شده باشد.

متمم برای معرفی کتابها هیچ نوع هزینه‌ای دریافت نمی‌کند و صرفاً اهداف آموزشی خود را مد نظر قرار می‌دهد.

دسته‌بندی کتاب های مدیریت

دسته‌بندی کتاب های روانشناسی و توسعه فردی

مطالب، فایل‌ها و کتابهای مربوط به کتابخوانی

پاراگراف فارسی | جملات منتخب کتابها

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری تفکر نقادانه به شما پیشنهاد می‌کند: