کتاب روانشناسی فکر کردن به آینده

هدف گذاری یعنی فکر کردن به آینده. اگر قرار باشد فقط به گذشته یا نهایتاً به همین لحظه فکر کنیم، به تعیین هدف نیاز نداریم.

بر این اساس، اگر کسی می‌خواهد مفهوم هدف را بفهمد و هدف گذاری را به شکل عمیق و علمی بیاموزد، لازم است بداند مغز ما انسان‌ها چگونه به آینده فکر می‌کند؟ به عبارت دیگر، آینده برای ما به چه معناست و تصویری که از آینده در مغز خود می‌سازیم، چگونه بر رفتارها و انتخاب‌های امروز ما تأثیر می‌گذارد؟

این بحث یکی از زیرمجموعه‌های مهم روانشناسی شناختی است که از آن با عنوان «روانشناسی فکر کردن به آینده» یاد می‌شود. دانشمندان بسیاری دربارهٔ این بخش از روانشناسی کار کرده‌اند که گابریل اوتینگن (Gabriel Oettingen) و پیتر گالویتزر (Peter Gollwitzer) دو تن از سرشناس‌ترین آن‌ها هستند.

این دو نفر به همراه تیمور سوین‌سر (Timur Sevincer) سرپرستی تألیف و تدوین کتابی را بر عهده گرفته‌‌اند که مهم‌ترین و معتبرترین مرجع علمی دربارهٔ روانشناسی آینده محسوب می‌شود. عنوان کتاب هم دقیقاً همین است:

The Psychology of Thinking About the Future

این کتاب یکی از منابع اصلی ما در درس هدف گذاری است و پیش از این در دوره صوتی آموزش هدف گذاری هم به آن اشاره شده است.

در این‌جا می‌خواهیم کتاب روانشناسی فکر کردن به آینده را به شکل بسیار مختصر معرفی کنیم. به سبک همیشگی‌مان در معرفی منابع درسی، صرفاً به معرفی کلی محتوای کتاب اکتفا می‌کنیم و بعداً به فراخور موضوع، در درس‌های مختلف به نکات، توضیحات و پژوهش‌هایی که در این کتاب به آن‌ها اشاره شده ارجاع خواهیم داد.

بنابراین آن‌چه در ادامه می‌خوانید، درس به معنای آموزش یک حرف یا ایدهٔ تازه نیست. بلکه اشاره‌هایی به بخش‌هایی از محتوای کتاب است تا وقتی اصطلاح «روانشناسی فکر کردن به آینده» را می‌شنوید، بتوانید حدس بزنید که مباحثی که زیر این چتر قرار می‌گیرند از چه جنسی هستند.

آیا حیوانات هم به آینده فکر می‌کنند؟

وقتی با انواع رویکردهای فکر کردن به آینده آشنا می‌شویم و می‌بینیم که هر یک از این رویکردها هم از نظر پیچیدگی سطوح متفاوتی دارند، بهتر متوجه می‌شویم که چرا گاهی اوقات نمی‌توانیم خودمان را خوب بشناسیم و تحلیل کنیم.

ممکن است شما در شاخهٔ «قصد و نیت» قوی باشید، اما در «برنامه‌ریزی» ضعف داشته باشید. یا این که در «شبیه‌سازی» ضعیف باشید و همین باعث شود نتوانید تصویری واقعی، کم‌خطا و انگیزاننده از آینده تصور کنید. یا بالعکس. به علت ضعف در شبیه‌سازی، آیندهٔ نامناسب را مطلوب و دوست‌داشتنی تصور کنید و بر این اساس، هدف‌ها و انتخاب‌های زندگی خود را بچینید.

در کتاب «روانشناسی فکر کردن به آینده» این موضوع آن‌قدر از جنبه‌ها و زوایای مختلف بررسی شده که باعث می‌شود به شناختی عمیق از ذهن و ذهنیت خود دربارهٔ آینده دست پیدا کنید (یا لااقل نسبت به وضعیت فعلی، شناخت عمیق‌تری از مدل ذهنی و الگوی اندیشیدن خود کسب کنید).

چند نمونه از مباحث مطرح در روانشناسی آینده‌اندیشی

گفتیم که هدف‌مان از معرفی این کتاب، مانند سایر منابع و مراجع در متمم، صرفاً آشنایی با حال‌وهوای کتاب است و بحث دربارهٔ جزئیات، در درس‌های مستقل انجام خواهد شد. پس از مطالعهٔ توضیحات بالا، با خواندن چند پرسش زیر که در کتاب به آن‌ها پرداخته شده، فضای این کتاب را بهتر درک خواهید کرد:

آیا کودکان هم مانند بزرگسال‌ها به آینده فکر می‌کنند؟ اگر تفاوتی وجود دارد، در کدامیک از ابعاد است؟ قصد و نیت؟ شبیه‌سازی؟ برنامه‌ریزی؟  پیش‌بینی؟ آیا می‌شود گفت کودکان در بعضی از مولفه‌ها از بزرگسالان بهتر هستند؟ یا در همهٔ این ابعاد، برای پخته‌تر و توانمندتر شدن باید منتظر افزایش سن باشیم؟

«من» در آینده چگونه خواهم بود؟ «منِ پنج سال بعد» با «منِ امروز» چه تفاوتی دارد؟ آیا فکر کردن به من‌های مختلف مفید است؟ کسانی که تصویری از خودشان در آینده دارند، با کسانی که به چنین سوالی فکر نمی‌کنند چه تفاوتی دارند؟ زندگی‌شان چگونه فرق خواهد کرد؟

آیا فانتزی داشتن بد است؟ این که بخشی از ساعات روز خود را به فکر کردن به روزهایی که نیامده و شاید هرگز نیاید اختصاص دهیم، اشتباه است؟ تصور کردن اتفاق‌های خوبی که برایمان نخواهد افتاد، چه تبعاتی دارد؟ فکر کردن به اتفاق‌های بدی که می‌ترسیم روی دهند چه نتایجی به همراه خواهد داشت؟

آیا کسانی که همیشه تصویری مثبت از آینده تصور می‌کنند، زندگی بهتری برای خود می‌سازند؟ آیا سخنرانان انگیزشی و مربیان موفقیت و قانون جذب و موضوعاتی از این دست، مخاطبان خود را فریب می‌دهند؟ یا بخشی از فعالیت‌های آن‌ها اثرات مثبت هم دارد؟

«یک روز از کار امروزت پشیمان می‌شوی.» ما این جمله را بارها به دیگران گفته‌ایم. بعید نیست خودمان هم شنیده باشیم. ترس از پشیمانی چه تأثیری بر تصمیم‌ها و رفتار امروز ما دارد؟ واقعاً‌ این نوع یادآوری‌ها مفید است؟ وقتی خودمان در خلوت به آینده فکر می‌کنیم و از ترس حس‌های بد که به سراغ‌مان خواهند آمد، تصمیم‌مان را تغییر می‌دهیم، دنیای بهتری برایمان ساخته می‌شود؟ یا فرصت‌های ارزشمندی را از دست می‌دهیم؟

آینده یعنی چقدر دورتر؟‌ افق زمانی آینده چیست؟‌ حرف‌هایی که دربارهٔ فکر کردن به آینده می‌زنیم،‌ در چه بازه‌هایی معنا پیدا می‌کنند؟ امروز؟ فردا؟ سال بعد؟ پایان عمر؟ آخرت و جهان دیگر؟

«اجتناب از اتفاق‌های بد» و «دستیابی به وضعیت‌های مطلوب» چه سهمی از فکر کردن ما را به خود اختصاص می‌دهند؟ آیا نسبت ایدئالی وجود دارد؟ ذهنم باید بیشتر درگیر رسیدن باشد یا دور شدن؟ دستیابی یا اجتناب؟

همان‌طور که می‌بینید، بسیاری از موضوعاتی که در «روانشناسی فکر کردن به آینده» مطرح می‌شوند، از جنس هدف گذاری و برنامه‌ریزی هستند. با وجودی که در باور عمومی،‌ هدف‌گذاری به مدل‌هایی مانند هدف گذاری اسمارت محدود می‌شود، دنیای واقعی هدف‌گذاری بسیار بزرگ‌تر است و سوال‌هایی بسیار زیبا،‌ جذاب و ارزشمند در آن بررسی شده‌اند. به همین علت، ما کتاب اوتینگن، گالویتزر و سوین‌سر را در کنار کتاب هدف گذاری لاک و لیثام به عنوان یکی از منابع اصلی تدوین درس هدف گذاری متمم در نظر گرفته‌ایم.

چند تذکر درباره بخش معرفی کتاب

دسته‌بندی موضوعی کتاب های مدیریت

دسته‌بندی کتاب های روانشناسی و توسعه فردی

مطالب، فایل‌ها و کتابهای مربوط به کتابخوانی

پاراگراف فارسی | جملات منتخب کتابها

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری هدف گذاری به شما پیشنهاد می‌کند: