نوموفوبیا چیست؟ آیا شما هم گرفتار آن هستید؟

نوموفوبیا (Nomophobia)، اصطلاحی است که برای نخستین بار توسط محققان انگلیسی و از سال ۲۰۱۰ رواج پیدا کرده است و به عنوان مخفف عبارت No Mobile Phobia به کار میرود. نوموفوبیا نوعی از بیماری فوبیا است که فرد مبتلا به آن، در صورت دور بودن از گوشی موبایل، اضطراب و نگرانی شدید را تجربه میکند.
در بین روانشناسان، در مورد اینکه آیا واقعاً باید این اضطراب شدید را فوبیا دانست یا خیر، اختلاف نظر وجود دارد. اما به نظر میرسد که لااقل با تعریفی که در استاندارد DSM-IV در مورد فوبیا ارائه شده، اضطراب ناشی از دور بودن از موبایل را بتوان به عنوان نوعی از فوبیاهای خاص (Specific Phobia = SP) دانست که ترس و اضطراب غیرطبیعی ناشی از قرار گرفتن در شرایط و موقعیتهای خاص را شامل میشود.
به هر حال، مستقل از اینکه روانشناسان چه طبقهبندیهایی انجام میدهند و چه نامی بر روی این وضعیت میگذارند، یک واقعیت وجود دارد و آن اینکه بسیاری از ما، هنگامی که از موبایل خود دور هستیم، نگرانی و اضطراب شدیدی را تجربه میکنیم و احساس خوبی نداریم.
بر اساس مطالعات انجام شده در آمریکا، ۶۵ درصد مردم موبایل خود را هنگام خواب نزدیک خود نگه میدارند. اگر چه در ایران آماری در این زمینه وجود ندارد، اما به نظر نمیرسد که تفاوت جدی در این زمینه وجود داشته باشد.
اگر چه میزان استرس دور بودن از موبایل یا جاگذاشتن موبایل در خانه، بسته به شرایط میتواند بسیار متنوع باشد، اما بررسیها نشان داده است که شدت آن میتواند با استرس ناشی از رفتن به مطب دندانپزشک یا حتی استرس ناشی از دغدغههای مرتبط با ازدواج برابری کند!
ظاهراً بر اساس مصاحبهها و مطالعات انجام شده، اگر چه ریشهی شکل گیری نوموفوبیا در افراد مختلف، کاملاً متفاوت است، اما میتوان موارد زیر را به عنوان برخی از مهمترین ریشهها مد نظر قرار داد:
در توضیح کاملتر موارد فوق میتوان گفت: برخی از انسانها، احساس میکنند که با نبودن موبایل، نمیتوانند با دیگران صحبت کنند. اگر در خیابان بمانند، اگر گم شوند، اگر برنامههایشان تغییر کند، نمیتوانند آن را به نزدیکان و دوستان خود اطلاع دهند.
برخی دیگر، معتقدند که Connectedness و وصل بودن به جهان، یکی از نیازهای ماست و کسی که موبایلش در دستش نیست یا خاموش شده است، اتصال خود را با دنیا از دست داده است و در مدتی که موبایل، همراهش نیست در انزوا به سر میبرد.
بعضی دیگر، موبایل را برای جستجو در اینترنت و دسترسی به سایتها و کسب اطلاعات آب و هوا و چیزهایی از این دست میدانند. آنها با دوری از موبایل، احساس میکنند گنجینه اطلاعات خود را از دست دادهاند.
برای برخی دیگر هم، موبایل وسیلهی چندکارهای است که وظیفهی ضبط صدا و ثبت تصاویر، تا نوشتن یادداشت و ماشین حساب و چراغ قوه و دهها کارکرد دیگر را بر عهده دارد. نبودن موبایل برای این افراد، به معنای از دست دادن ابزارهای کاربردی و سلب آسایش است.
در میان انواع بحثها و تحقیقات و گزارشهایی که در زمینه استفاده از ابزارهای هوشمند امروزی (مانند موبایلهای هوشمند و تبلت و لپتاپ) منتشر میشوند، اکثر تحقیقات به یک نکته کلیدی اشاره دارند (نمونه منبع):
راستی! در صورتی که زیر این پست و کنار “این مبحث در حوزه علاقه من قرار دارد علامت بگذارید”، من فرض میکنم که شما به حوزهی تاثیرات منفی و مثبت تکنولوژی روی سبک زندگی ما انسانها علاقه دارید و در این زمینه، بیشتر با شما صحبت خواهم کرد.
تمرین:
شما چه عادتها یا تکنیکهایی را به کار میبرید تا بتوانید سهم منفی ابزارهایی هوشمند (موبایل و تبلت و لپ تاپ و …) را در روح و روان و زندگی خود کاهش دهید و کارکردهای مثبت آنها را در زندگیتان افزایش دهید؟
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری سبک زندگی من به شما پیشنهاد میکند:
- سبک زندگی | تعریف سبک زندگی چیست و مولفه های آن کدامند؟
- تعریف سلامت چیست؟ مولفه ها و شاخص های سلامت کدامند؟
- ارسال پیامک و قوانین آن
- چای یا قهوه؟ کدام بهتر است؟
- انسانهای موفق قبل از صبحانه چه میکنند؟
- گوشت خواری یا گیاه خواری؟ | از کتاب در جست و جوی طبیعت
- چگونه کارایی روزانهام را نابود کنم یا کاهش دهم؟
- چرا همیشه خسته ام؟
- اثرات و عوارض کم خوابی و بی خوابی
- چند پیشنهاد برای خواب راحت شبانه
- قانون مورفی چیست؟ | قوانین مورفی چه چیزی را به ما میآموزند؟
- اگر میخواهید موفق نباشید…
- کارهایی که هر روز به شکل نادرست انجام میدهیم
- کسانی که جسم و ذهن ما را مسموم می کنند
- چرا باید وابستگی به موبایل را کاهش دهم؟
- مواجهه با انسانهای سمی
- مهربانی های کوچک زندگی
- به جای خریدن یک موبایل دومیلیون تومانی…
- مدیریت رابطه عاطفی | رابطه عاطفی سالم چه نشانه هایی دارد؟
- کارها و عادت های خوب روزانه برای زندگی بهتر
- فواید و خواص دوش آب سرد در برنامه روزانه زندگی ما
- پرکاربردترین اپلیکیشن موبایل شما چیست؟ (اندروید | iOS | ویندوز)
- نوموفوبیا چیست؟ آیا شما هم گرفتار آن هستید؟
- درباره بلند حرف زدن با خود!
- برخی از فواید گوش دادن به موسیقی
- نکته هایی در مورد موفقیت که کمتر به ما میگویند
- درباره دوستی: آیا هنوز باید با او دوست بمانم؟
- چرا خوشحال نیستیم؟
- شاخص توده بدنی چیست؟ فرمول BMI و معنای آن
- کپسول زمان | آیا به خودتان هدیه میدهید؟
- کافه مرگ | حرف از مرگ و زندگی در کنار چای و قهوه
- مکان سوم چیست؟ | مسئلهٔ مکان را جدی بگیریم
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
برخی از سوالهای متداول درباره متمم (روی هر سوال کلیک کنید)
ثبتنام | اطلاعات بیشتر فهرست درسهای متمم
نویسندهی دیدگاه : محمدرضا شعبانعلی
به نظرم موبایل و تبلت و لپ تاپ یا تلویزیون اسمارت و هر وسیلهی دیگری از این جنس، راهکارها و شیوههای مستقل و متفاوتی لازم دارند. ضمن اینکه پاسخ به این سوال، تا حد زیادی هم به سبک زندگی ما و کاربری هر یک از وسایل برای ما برمیگرده.
اما در مورد من:
تبلت:
* من از تبلت برای مطالعه کتابهای الکترونیک استفاده می کنم. تا به حال تبلت با گوشی یا لپ تاپ جایگزین نکردهام. گوشی نتونسته جای تبلت رو برام بگیره به خاطر صفحهی کوچکش. لپ تاپ هم به خاطر شارژ باتری و اینکه ترجیح میدم شارژ لپ تاپم برای نیازهای فوری بمونه و برای مطالعه، مصرف نشه. ضمن اینکه تبلت حال حرکت و رختخواب و فضاهای محدود، سادهتر مورد استفاده قرار میگیره.
اما در تبلت خودم سیمکارت قرار ندادهام و هیچ نوع اپلیکیشنی هم به جز برنامه مطالعه فایلهای ePub و Mobi و Pdf ندارم. حتی Browser اینترنت رو هم از روی تبلت پاک کردهام. بنابراین، با توجه به روزانه سه تا چهار ساعت که روی تبلت مطالعه میکنم، مطمئن هستم که چیزی حواسم رو پرت نمیکنه و عملاً تبلت رو یک کتابخانه فشرده ی خنگ فرض میکنم تا یک گجت اندروید هوشمند!
کلاً معتقدم استفاده از همهی امکانات در دسترس، همیشه هوشمندی نیست. خیلی وقتها میتونه مصداقی از حماقت باشه!
موبایل:
* هر زمان که استفادهام از شبکههای اجتماعی (فعلاً فقط اینستاگرام) تموم میشه، Sign out میکنم تا به سادگی یا ناخودآگاه، دوباره روی اونها کلیک نکنم.
* تقریباً تمام نوتیفیکیشنها رو در همه نرم افزارها قطع کردهام و برنامه زمان بندی ذهنی برای هر اپلیکیشن دارم. ضمن اینکه در روز طی یازده تا چهارده نوبت نیم ساعته، موبایل رو کامل سایلنت میکنم و کنار میگذارم و بعد از اینکه هدف مشخص در اون نیم ساعت محقق شد، اگر لازم بود، موبایل رو چک میکنم.
فکر میکنم حتی فوت نزدیکان رو هم میشه با چند ساعت تاخیر شنید. چیزی وجود نداره که اگر نیم ساعت یا یکساعت دیگر بشنوم، اتفاق عجیبی بیفته. به نظرم فقط رییس جمهور و وزرای یک کشور مجبورند در فاصلههای زمانی کمتر از یک ساعت موبایلشون رو چک کنند!
من حتی در رانندگی از مبدا به مقصد هم ترجیح میدم موبایلم سایلنت یا روی FlightMode باشه و توی ماشین (با شیشهی بسته) به موسیقی بی کلام با صدای بلند گوش بدم. شاید در هر سال، سه یا چهار مورد بشه که وقتی به مقصد میرسم بفهمم ساعت جلسه تغییر کرده یا به هر دلیل، مجبور شم تمام مسیر رو برگردم. به عبارتی در سال 3 یا 4 ساعت رو از دست میدم. اما فکر میکنم سیصد یا چهارصد ساعت رو به دست میارم!
پی نوشت: البته من همکارانی دارم که بخشهای اصلی ارتباطات من رو مدیریت می کنند و در واقع، موبایل برای من بیشتر ماشین حساب و چراغ قوه و دیکشنری است تا وسیلهی تماس. اما در گذشته هم که پاسخ دادن به موبایل، بخشی از وظیفه شغلی من بود، از سه خط مختلف استفاده میکردم تا بتونم همیشه بخش بزرگی از شبکه تماسم رو در حالت Silent نگه دارم (موبایلی که در اختیار دوستانم بود رو همیشه خونه میگذاشتم و موبایلی که کارفرما تماس میگرفت رو با خودم جابجا میکردم. چون وظیفه قانونی من بود که پاسخگو باشم).