قرارداد لیسانس چیست؟ تحت لیسانس بودن به چه معناست؟
حتی اگر هرگز درگیر مذاکره تجاری و مذاکره های بین المللی نبوده باشید، باز هم احتمالاً عنوان قراردادهای لیسانس (License Contracts) را شنیدهاید.
همچنین بارها شنیدهایم که مثلاً این کالا در چین تولید میشود اما تحت لیسانس یک شرکت آلمانی است.
لغت License به معنای مجوز است و به همین دلیل قراردادهای لیسانس را عموماً به عنوان قراردادهای اعطای مجوز و یا قراردادهای پروانه بهره برداری یا قرارداد حق استفاده از مالکیت فکری میشناسند.
با توجه به اینکه در زبان فارسی، کلمات پروانه بهره برداری و مجوز، بار حقوقی خاص دارند و ما اینجا، قصدمان شناختن جنبههای قابل مذاکره در قراردادهای لیسانس (بدون پرداختن به جنبههای حقوقی) است ، ترجیح میدهیم از همان عبارت قراردادهای لایسنس یا قراردادهای لیسانس استفاده کنیم که در ادبیات مذاکره تجاری بین المللی رایجتر و در ادبیات حقوقی، کمتر رایج است.
ما بحث قراردادهای لیسانس را در چند حوزه بررسی میکنیم:
- تعریف قراردادهای لیسانس
- انواع قراردادهای لیسانس
- بخش ها و بندهای مورد مذاکره و تعهدات رایج در قراردادهای لیسانس بین المللی
قرارداد لایسنس، قراردادی است که در آن، یک طرف، حق بهره برداری، استفاده و انتفاع از تمام یا بخشی از داراییهای نامشهود خود را برای مدت مشخص و در یک محدودهی جغرافیایی یا بازار مشخص، به طرف دیگر واگذار میکند.
اجازه بدهید نمونههایی از داراییهایی که ممکن است موضوع قراردادهای لیسانس قرار بگیرند را با هم مرور کنیم:
یک طرف، میتواند دانش فنی ساخت یک محصول یا ارائهی یک خدمت را برای مدت مشخص در اختیار طرف دیگر قرار دهد.
یک طرف، میتواند حق استفاده از علامت تجاری خود را برای مدت مشخص و در یک محدودهی جغرافیایی در اختیار طرف دیگر قرار دهد.
یک طرف، میتواند حق بهره برداری از اختراع خود را (در محدوده زمانی و مکانی مشخص) در اختیار طرف دیگر قرار دهد.
یک شرکت نرم افزاری، میتواند حق استفاده از نرم افزار یا سرویس خود را برای مدت مشخص به من یا شما واگذار کند تا بتوانیم از آن نرم افزار، در کامپیوتر یا موبایل خود استفاده کنیم.
به طرفی که دارایی نامشهود متعلق به اوست و لیسانس را اعطا میکند Licensor و به طرفی که حق استفاده از این دارایی را کسب میکند، Licensee گفته میشود.
معمولاً کسی که امتیاز لایسنس را دریافت کرده، منافع اعطا کننده را از طریق پرداخت پول جبران میکند.
این کار یا با پرداخت یک مبلغ ثابت (در ابتدا یا در طول قرارداد) و یا به صورت پرداخت سهمی از منافع فروش و یا ترکیبی از این دو انجام میشود. به این مبلغ رویالتی یا حق امتیاز گفته میشود.
اگر قرارداد انتقال تکنولوژی را، فروش دانش و داراییهای نامشهود در نظر بگیرید، شاید بتوان قراردادهای لایسنس را شبیه کسب درآمد از طریق اجاره دادن داراییهای نامشهود دانست.
با این تفاوت مهم که در قرارداد لایسنس، بر خلاف قراردادهای اجاره، حق مالکیت و بهرهبرداری از دارایی نامشهود در طول مدت قرارداد از طرف اول سلب نمیشود.
بدیهی است که قرارداد لایسنس و سایر قراردادهای مرتبط با داراییهای فکری و نامشهود، درست مانند قراردادهای مالکیت فیزیکی فقط وقتی معنا پیدا میکنند که طرف اول (Licensor)، از طریق اقدام قانونی حقوق خود را ثبت و حفظ کرده باشد و به عبارتی، مالکیت او بر دارایی مورد نظر، احراز شده باشد.
در غیر این صورت، هر کس میتواند از داراییهای معنوی او به نفع خود استفاده کند.
چون در هر دو مورد، شرکتهای چینی قبل از شرکتهای آمریکایی اقدام کرده بودند، عملاً تصمیم گیری در این زمینه در اختیار دادگاه بود و دادگاه میتوانست به صلاحدید خود، حق را به شرکتی که آن را مطرحتر میدانست واگذار کند.
در مورد فیس بوک، دادگاه رای را به نفع فیس بوک صادر کرد و در مورد اپل، دادگاه معتقد بود که گوشیهای IPHONE چینی آنقدر فراگیر بودهاند که اپل نتواند ادعایی در این زمینه داشته باشد (+).
به عبارت دیگر، قرارداد لایسنس و سایر قراردادهای مالکیت فکری، زمانی معنا پیدا میکنند که قانون، شما را به عنوان مالک دارایی نامشهود به رسمیت بشناسد.
ترمهای Grant در قرارداد لیسانس
قراردادهای لیسانس (لایسنس) هم مانند هر قرارداد دیگری، بخشهای متعددی دارند و چالشها و دغدغهها و راهکارها و نکات مربوط به مذاکره هر بخش از قرارداد، با سایر بخشهای آن متفاوت است.
قلب قرارداد لایسنس را میتوان بخش اعطای حق امتیاز دانست که آن را در قراردادهای بین المللی با عناوین مختلفی از جمله License Grant و Grant of License و License Subject Matter میبینیم.
شاید به این مسئله دقت کرده باشید که آشنایی با قراردادهای لایسنس و مفاد آن، فقط برای کارهای بزرگ بینالمللی و قراردادهای میلیون دلاری نیست.
بلکه به ما ذهنیتی میدهد که در سادهترین نگارشها و توافقها هم، دقیقتر فکر کنیم و حرف بزنیم و بنویسیم.
حتی کسی که در کنار وبسایت خود یا صفحهی آخر اسلایدهای خود، در مورد نحوهی استفاده از محتوای اسلاید یا سایت، توضیحی را مینویسد، عملاً (تصریحاً یا تلویحاً) به بحثهایی مانند Non-exclusivity و Licensed work و Licensed use اشاره میکند.
یا کسی که نام دامین خود را برای مدت مشخص در اختیار فرد دیگری قرار میدهد، اگر دقت داشته باشد متوجه خواهد بود که عملاً در حال انجام یک توافق لایسنس است. حتی اگر هرگز چنین عنوانی بر بالای هیچ برگهای نوشته نشود و جزئیات توافق هم صرفاً در حد یک یا چند ایمیل رد و بدل شود.
همین توجه آگاهانه میتواند نگاه ما را به جزئیات توافقهایمان تغییر داده و بهبود بخشد.
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری اصول و فنون مذاکره به شما پیشنهاد میکند:
- اصول و فنون مذاکره | دوره آموزش مذاکره و تکنیکهای مذاکره حرفه ای
- دغدغهی اصالت در مذاکره | آیا مذاکره من را از خود واقعیام دور نمیکند؟
- پیشنهاد سرفصل برای دوره آموزش اصول و فنون مذاکره
- مذاکره تجاری | مهارتهای ضروری برای یک مذاکره کننده حرفه ای
- قوانین مرتبه دو در مذاکره | چگونه فشار ذهنی خود را کاهش میدهید؟
- اصول مذاکره | چند توصیه برای مذاکره موفق | چگونه مذاکره کنیم؟
- مذاکره با خود | چرا با خودمان مذاکره میکنیم؟
- نکتهای دربارهی یاد گرفتن یک مهارت | والتر هاگن
- مراحل مذاکره | فرایند مذاکره در قالب هفت مرحله
- مدل ذهنی مذاکره کننده | باورها، ارزشها و قضاوتها
- انواع مذاکره | مذاکره تلفیقی در مقابل مذاکره توزیعی
- تعریف مذاکره برد برد (برنده – برنده) چیست؟
- چند استراتژی برای نزدیکتر شدن به توافق برد برد
- برنامه ریزی برای مذاکره | چک لیست گام به گام
- منافع و مواضع در مذاکره (+ برداشتهای رایج و اشتباه در مورد آنها)
- انواع منافع در مذاکره
- تعارض منافع به چه معناست؟ | مرور چند مثال از تضاد منافع
- نقطه شروع مذاکره
- نقطه ترک مذاکره | چه زمانی جلسه مذاکره را ترک کنیم؟
- اولتیماتوم چیست؟ | بازی اولتیماتوم در مذاکره
- مهارت های مذاکره | در چه شرایطی مذاکره و چانه زنی مناسب نیست؟
- تفاوت مذاکره و مناظره در چیست؟
- تعریف امتیاز چیست و امتیازها در مذاکره چگونه طبقه بندی میشوند؟
- قوانین امتیازدهی در مذاکره | امتیاز دادن در مذاکرات چه اصولی دارد؟
- تاکتیک های مذاکره | خرد کردن امتیازها
- تاکتیک های مذاکره | بمباران اطلاعاتی طرف مقابل
- تاکتیک های مذاکره | پیش شرط در مذاکره
- تکنیک های مذاکره | با پیشنهادهای خیلی تند و سرسختانه چه میکنید؟
- استراتژی کالباسی در مذاکره
- چند سوال کلیدی در مذاکره کسب و کارها (مذاکره های بین سازمانی)
- مذاکره گروهی | مرور چند نکته برای مذاکره های گروهی موفق
- برنامه ریزی برای مذاکره – ذی نفعان مذاکره چه کسانی هستند؟
- نقش آلترناتیوها و BATNA (بتنا) در برنامه ریزی برای مذاکره – اگر به نتیجه نرسیدیم…
- برنامه ریزی برای مذاکره | فهرست موضوعات مورد بحث در مذاکره
- اسلایدها و خبرنامه سمینار مذاکره
- انواع خشونت در رابطه با دیگران
- چگونه نه بگوییم؟ مهارت نه گفتن
- کسی که با او مذاکره میکنم دیوانه است!
- نحوه شروع مذاکره | چه کسی گفتگو را آغاز کند؟
- پیامهای منفی کلامی و غیرکلامی در مذاکره
- تسلط بر کلمات و اهمیت آن در مذاکره
- مهارت گفتگو | افراد را از مسئله جدا کنید
- در مذاکره خودمان را زیادی زیرک نشان ندهیم
- تاکتیک های مذاکره | مهارت سکوت کردن در مذاکره
- تکنیک «پرش از روی درخواست» در مذاکره
- تکنیک های مذاکره | خودتان را بیدلیل در برابر دیگران متعهد نکنید
- تکنیک های مذاکره | مدیریت آخرین لحظات در مذاکره را فراموش نکنید
- تکنیک های مذاکره | مقدمه چینی و برچسب گذاری
- تکنیک های مذاکره | پیشنهادهای دارای مهلت محدود
- تکنیک های مذاکره | تاتولوژی در مذاکره و گفتگوها چه کاربردی دارد؟
- اهمیت انتخاب دقیق کلمات در نگارش قراردادها و توافق نامهها
- مکانیزم های دفاعی و کارکرد آنها در مذاکره
- شش اشتباه که میتوانند به بن بست در مذاکره منتهی شوند
- تکنیک گریت (GRIT) | کاهش تنش و خروج از بن بست در مذاکره
- مذاکره و نقش داستان گویی در آن (۱)
- آیا در مذاکره و تدوین قرارداد، به مذاکره مجدد فکر میکنید؟
- منابع قدرت در مذاکره و سازمان
- کتاب هاردبال | همیشه باید مسئول کره را بشناسید!
- هدیه دادن در مذاکره
- جنبه های پنهان مذاکره: ذهن شلوغ و اثر آن بر قدرت تصمیم گیری در مذاکره
- مذاکره حقوق | تعیین حقوق و درخواست افزایش حقوق
- دیدگاه گیری | آیا میتوانید مسئله را از نگاه دیگران ببینید؟
- نقش فرهنگ در مذاکره | فرهنگ چگونه بر روند مذاکره تأثیر میگذارد؟
- انواع قراردادهای تجاری و نحوه تنظیم آنها
- قرارداد لیسانس چیست؟ تحت لیسانس بودن به چه معناست؟
- رویالتی چیست و چگونه پرداخت میشود؟
- مذاکره قرارداد فرنچایز
- مذاکره توافق نامه های سطح خدمات | مفاد توافق نامه SLA چیست؟
- فیلم سمینار آموزشی مذاکره و زبان بدن | محمدرضا شعبانعلی
- فهرستی از بهترین کتابهای مذاکره در سطح بین المللی
- کتاب اصول و فنون مذاکره راجر فیشر و ویلیام یوری
- آیا سطح تنش در مذاکره را به خوبی ارزیابی میکنید؟
- لی تامپسون | مدل ذهنی و بایدها و نبایدهای مذاکره
- کتاب مذاکره لوییکی و ساندرز
- کتاب مذاکره برای کسب سود | ریچارد شل
- منابع تکمیلی | فایل صوتی آموزش اصول و استراتژی های مذاکره
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
سوالهای پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحثهای مهارتی و مدیریتی.
برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کرده و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری میتوانید نقشه راههای مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
همچنین در صفحههای دوره MBA و توسعه فردی میتوانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما میتوانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را میتوانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیمسال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید. لطفاً برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که میتوانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
همچنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را میتوانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا میدانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور میتوانید به جمع متممیها بپیوندید؟
نویسندهی دیدگاه : گروه متمم
قراردادهای فرنچایز، کمک میکنند که دقیقاً "نسخهای از یک کسب و کار، تکرار و تکثیر شود".
قاعدتاً بخشی از یک قرارداد فرنچایز، استفاده از داراییهای معنوی و نامشهود و مجوز کسب منافع از دستاوردهای فکری فرنچایز دهنده است.
فرض کنید امروز شعبهای از یک رستوران فست فود زنجیرهای در ایران تاسیس شود.
استفاده از نام، اطلاع داشتن از اسرار و فرمولهای طبخ غذا و استفاده از رنگها و طراحی برند اصلی، زیرمجموعهی لایسنس قرار میگیرد و فروش دستگاههای پخت و میز و صندلی و تجیهیزات ضروری، مکمل آن قرارداد خواهد بود.
در عمل، در قراردادهای فرنچایز (مثل همین بحث فست فودها) ما عموماً قراردادی به نام فرنچایز داریم که در بخشهایی از آن، مجوز مالکیت معنوی صادر میشود.
شاید یک مثال شفاف لایسنس، تولید خودروی پژو تحت لایسنس پژوی فرانسه (PSA) در ایران خودرو باشد.
ایران خودرو، قرار نیست یک نسخهی کپی کامل و تکثیر شده از پژو باشد. بلکه قرار است از تکنولوژی و دانش فنی پژو، در تولید محصولات خود استفاده کند.
بنابراین، محور اصلی توافق، تولید تحت لیسانس است و البته در کنار آن، قراردادهایی برای تامین برخی قطعات و سایر ملزومات مد نظر شرکت اعطاکننده امتیاز، امضا میشود.
ضمناً عموماً در قراردادهای فرنچایز، شرکت فرنچایز دهنده کنترل و نظارت جدیتر و همهجانبه بر روی فرنچایز گیرنده دارد. مسئلهای که در قراردادهای لایسنس هم هست، اما عموماً ضعیفتر و محدودتر است.