رزومه نویسی | در یک نمونه رزومه کاری چه چیزهایی باید باشد (و نباشد)

آنچه در ادامه می‌خوانید

  رزومه باید چند صفحه باشد؟

  نکاتی دربارهٔ فونت و قالب رزومه

  چرا فرمت PDF برای رزومه بهتر است؟

  نام فایل رزومه – در انتخاب نام دقیق باشید

  ثبت اطلاعات تماس را جدی بگیرید

  بعضی توصیه‌ها برای فرهنگ ما مناسب نیست

  یک رزومهٔ مرجع داشته باشید

  در شرح دستاوردهای قبلی خود هوشمندانه عمل کنید

  از اصطلاحات تخصصی به درستی استفاده کنید

  مراقب اشتباهات نگارشی باشید

  روزمهٔ خود را به‌روز نگه دارید

  امروزه رزومه معنای دیگری دارد

حجم رزومه | بکوشید از یک یا دو صفحه بیشتر نشود

رزومه (résumé) را با طرح کامل زندگی یا سی وی (C.V. مخفف Curriculum Vitae) اشتباه نگیرید. CV جزئیات بسیار بیشتری دارد و ممکن است بسیار حجیم شود. معمولاً رویکرد دانشگاهی در آن پررنگ‌تر است و جزئی‌ترین دستاوردها هم در آن می‌آید (حتی مطلبی که یک بار برای یک کنفرانس فرستاده‌اید و در حد پوستر پذیرفته شده است).

اما رزومه برای ستخدام در یک موقعیت شغلی مشخص تهیه و تنظیم می‌شود و قرار است در آن کارفرما را متقاعد کنید از شما برای مصاحبه و مراحل بعدی استخدام دعوت کند؛ همین و نه بیشتر.

?رزومه ترجیحاً باید یک صفحه باشد و در شرایط خاص به دو صفحه تبدیل شود.

?تنها استثناء زمانی است که کارفرما صریحاً شرایط دیگری تعیین کند. مثلاً ممکن است یک کارفرما برای استخدام کارشناس تولید محتوا در واحد دیجیتال مارکتینگ تأکید کند که سه پروژهٔ موفق خود را با جزئیات شرح دهید و بگویید که چه دستاوردهایی در آن‌ها داشته‌اید. در چنین شرایطی صرفاً شرح همین سه پروژه می‌تواند به بیشتر از دو صفحه نیاز داشته باشد. البته در چنین حالتی هم بهتر است شرح پروژه‌ها را در برگه‌های دیگری به عنوان «پیوست / Enclosure» ارائه کنید و در بخش اصلی رزومه (که هم‌چنان یک یا دو صفحه بیشتر نیست) صرفاً با اشاره به نام کارفرماها و اسم پروژه‌ها بگویید که شرح کامل در پیوست آمده است.

فونت و قالب رزومه | از کنار آن‌ها ساده نگذرید

نخستین چیزی که هنگام مشاهدهٔ رزومه کاری شما به چشم می‌آید، فونت و قالب آن است. به همین علت، مهم است که در تنظیم رزومهٔ خود، از فونت مناسب استفاده کنید و در انتخاب قالب رزومه هم حساس باشید.

پیشنهاد می‌کنیم هنگام تنظیم رزومه به موارد زیر توجه کنید:

?️در رزومه‌های فارسی، مراقب فونت پیش‌فرض (دیفالت)‌ باشید. فونت پیش‌فرض بسیاری از نرم‌افزارهایی که ما استفاده می‌کنیم، عربی است. این که در رزومهٔ خود نوشته باشید «به زبان فارسی و انگلیسی مسلط هستید» حس خوبی در مخاطب ایجاد نمی‌کند. حتی اگر از «ی» و «ه» و حروفی مانند این‌ها استفاده نکنید، ظاهر فونت باید به چشم فارسی‌زبانان آشنا باشد. دو فونت زیر را مقایسه کنید:

کم نیستند کسانی که استفاده از فونت اول (Arial) را – درست یا نادرست – به ناآشنایی شما با ابزارهای دیجیتال تفسیر می‌کنند و با خود می‌گویند که فرستندهٔ رزومه حتی تغییر فونت را هم بلد نبوده است. استفاده از فونت‌های فانتزی یا فونت‌های متعدد هم می‌تواند شما را غیرحرفه‌ای جلوه دهد. مطلبی که در مجموعه درس‌های اسلایدسازی دربارهٔ انتخاب فونت فارسی برای پاورپوینت آورده‌ایم، می‌تواند برای آشنایی بیشتر با فونت مفید باشد:

انتخاب فونت فارسی مناسب

?️از المان‌های گرافیکی و ابزارهای بصری به شکل افراطی استفاده نکنید. ممکن است ستون‌بندی یا استفاده از فونت با سایزهای مختلف، رزومهٔ شما را زیباتر کند. هم‌چنین ممکن است استفادهٔ محدود از برخی علائم گرافیکی به خوانایی رزومه‌تان کمک کند. حتی شاید تصمیم بگیرید برای نمایش سطح مهارت خود، از نمودارهای میله‌ای یا ابزارهای مشابه استفاده کنید. هیچ‌یک از این کارها بد نیستند. اما دقت کنید که در این کارها افراط به خرج ندهید. این که رزومهٔ خود را کمی از سادگی و خشکی در بیاورید، کار خوبی است. اما برای این کار، استفادهٔ مینیمال از المان‌ها و ابزارهای بصری کافی است. زیاده‌روی ممکن است رزومه را به نقاشی‌های مدرسه شبیه کند.

?️امروزه سرویس‌های بسیاری به عنوان «رزومه ساز» عرضه شده‌اند و به شما کمک می‌کنند تا قالب رزومه را انتخاب کرده و تجارب و مهارت‌های خود را چارچوبی حرفه‌ای ارائه کنید. جاب ویژن، کاربوم و ایران تلنت از جمله سرویس‌های ایرانی هستند که چنین خدمتی را ارائه می‌دهند. استفاده از نرم افزارهای رزومه ساز اصلاً‌ بد نیست و می‌تواند بسیار هم مفید باشد. اما به خاطر داشته باشید که قرار نیست تابع و تسلیم نرم افزار رزومه ساز شوید. به نرم افزارهای رزومه ساز مثل یک فُرم که باید بخش‌های مختلف آن پر شود نگاه نکنید. رزومهٔ خودتان را در قالب یک فایل کامل و تمیز و مرتب داشته باشید و سپس مطمئن شوید که رزومه ساز به شما این فضا را داده که هر آن‌چه را صلاح می‌دانید در رزومهٔ خود بیاورید. حتی شاید لازم باشد یک رزومه ساز را کنار بگذارید و به سراغ سرویس دیگری بروید.

فرمت فایل رزومه | بهترین گزینه فایل PDF است

شاید این نکته بدیهی به نظر برسد. اما اگر تجربهٔ اعلام موقعیت شغلی و دریافت رزومه داشته باشید، حتماً دیده‌اید که هنوز هم کسانی هستند که رزومهٔ خود را در قالب فایل ورد (Doc و Docx) یا حتی عکس (JPG و GIF) ارسال می‌کنند.

فایل PDF از این جهت برتری دارد که همه جا به یک شکل دیده و خوانده می‌شود و چارچوب آن به هم نمی‌ریزد. ضمن این که فونت‌های مورد استفادهٔ شما هم در آن ذخیره می‌شود و مطمئن هستید آن‌چه دریافت‌کننده می‌بیند، همان چیزی خواهد بود که پیش روی شماست.

البته نرم‌افزار Word هم این امکان را در اختیارتان قرار می‌دهد که فونت مورد استفاده‌تان را داخل فایل ذخیره کنید تا دریافت‌کننده به آن دسترسی داشته باشد (Font Embedding). اما هم‌چنان تعدد نسخه‌های Word در سیستم‌عامل‌های مختلف می‌تواند چارچوب رزومهٔ شما را خراب کند (مثلاً‌ اگر دریافت‌کننده فایل Word را روی گوشی موبایل خود باز کند).

?تا زمانی که کارفرما روی فرمت خاصی تأکید نکرده، یا شما را در انتخاب بین چند فرمت – که یکی از آن‌ها PDF است – آزاد گذاشته، حتماً PDF را انتخاب کنید.

?جز در شرایطی که کارفرما صریحاً اعلام کرده باشد، هر دو نسخهٔ PDF و Word را نفرستید. چون باز هم ممکن است نسخهٔ Word رزومه‌تان باز شود.

?توجه کنید که بعضی از سازمان‌های بزرگ از نرم‌افزارهای اتوماسیون استخدام و جذب یا ATS (مخفف Applicant Tracking System) استفاده می‌کنند. اگر چه اکثر ATS‌های مدرن می‌توانند محتوای فایل‌های PDF را هم بخوانند، اما نسخه‌های ساده‌تر و قدیمی‌تر، فایل‌های Word را ترجیح می‌‌دهند. اگر کارفرما اصرار داشت که رزومه در قالب Word باشد، احتمالاً‌ از چنین سیستم‌هایی استفاده می‌کند. در این شرایط، رزومهٔ خود را بسیار ساده (و البته تمیز و حرفه‌ای) طراحی کنید و استفاده از المان‌های گرافیکی را محدود کنید. با این کار مطمئن می‌شوید که رزومهٔ شما درست دیده، خوانده و طبقه‌بندی خواهد شد. البته بیشتر ATS‌ها برای ساختن رزومه فرم اختصاصی در اختیار داوطلبان قرار می‌دهند که طبیعتاً در این حالت دیگر موضوع انتخاب فرمت فایل منتفی است.

نام فایل رزومه | در انتخاب نام دقیق باشید

اگر قرار است فایل رزومه را به شکل دیجیتال برای یک شرکت ارسال کنید (خواه در قالب ایمیل و خواه از طریق بارگذاری در سایت آن شرکت) حتماً به نامی که برای فایل انتخاب می‌کنید حساس باشید.

⚠️ نام فایل را بیش از حد طولانی نکنید و ترجیحاً از کاراکترهای ویژه (جز – و ـ ) استفاده نکنید. درست است که سیستم عامل‌ها معمولاً از فایلی به شکل Hamid$Cv!2022 ایراد نمی‌گیرند، اما استفاده از کاراکترهای $ و ! زیبا نیست. جدا از این که ممکن است طرف مقابل حس کند که فایل را با یک رزومه‌ساز یا سیستم اتوماتیک دیگری ساخته‌اید و بلد نبوده‌اید یا فرصت نداشته‌اید آن را تغییر دهید.

⚠️ نام فایل را با حروف فارسی تایپ نکنید. هیچ‌کس از این که نام فایل‌ را انگلیسی تایپ کنید، ناراحت نمی‌شود و آن را طبیعی می‌داند. اما ممکن است موضع فردی که رزومه را می‌خواند، در برابر نام‌گذاری فارسی مثبت نباشد و آن را نشانهٔ مثبتی تلقی نکند. حتی فرهنگستان فارسی هم که واژهٔ سادهٔ «چیپس» را برنمی‌تابد و پیشنهاد می‌کند از «برگک» استفاده کنید (+)، نه‌تنها در دامین خود از کاراکترهای فارسی استفاده نکرده، بلکه عنوان انگلیسی خود را مخفف کرده و به کار برده است (apll.ir از مخفف عبارت Academy of Persian Language and Literature گرفته شده است).

⚠️ استفاده از تاریخ در نام‌گذاری فایل ایرادی ندارد. درست است که تاریخ ایجاد فایل به شیوه‌های دیگر هم قابل دسترسی است، اما بسیاری از افراد حرفه‌ای عادت دارند که تاریخ ایجاد فایل را در نام آن بگنجانند. بنابراین نام‌های Mehran-Amiri-1402 یا Mahsa-Elhami-2022-01 کاملاً قابل درک و پذیرفته‌شده هستند.

⚠️ در مورد این که نام کارفرما هم داخل فایل باشد یا نه، فکر کنید و آگاهانه تصمیم بگیرید. نمی‌شود در این زمینه حکم قطعی داد. اما ممکن است استفاده از نام کارفرما در رزومه این حس را القا کند که شما هم‌زمان برای سازمان‌های بسیاری رزومه فرستاده‌اید و می‌خواهید فایل‌ها با هم قاطی نشوند. واضح است که شما حق دارید برای سازمان‌های مختلف روزمه بفرستید و کارفرما هم این را می‌داند. اما بسیاری از کارهای کاملاً منطقی را هم لازم نیست صریحاً اعلام کنید. همان‌طور که ممکن است شما صبح به یک جلسهٔ مصاحبه شغلی بروید و عصر هم در جلسهٔ مصاحبه شغلی سازمان دیگری حاضر شوید. اما بعید است در هیچ‌یک از این جلسه‌ها به جلسهٔ دیگر اشاره کنید.

اطلاعات تماس | اهمیت این بخش را دست‌کم نگیرید

در همهٔ رزومه‌ها بخشی برای اطلاعات تماس در نظر گرفته می‌شود. با وجود این که چنین بخشی بسیار ساده و معمولی به نظر می‌رسد، اما نباید به سادگی از کنار آن بگذرید.

⚠️شماره تماس و ایمیل، دو جزء اصلی در رزومه هستند. مطمئن باشید تلفنی که می‌دهید همواره در دسترس‌تان باشد و ایمیلی را اعلام کنید که به راحتی می‌توانید آن را چک کنید.

⚠️ حرفه‌ای است شرکت‌هایی که برایشان رزومه می‌فرستید، با شما از طریق پیامک یا ایمیل ارتباط برقرار کنند. با این کار، هم کنترل بهتری روی محتوای پیام وجود دارد (می‌شود متن را دقیق و کلمه به کلمه تنظیم کرد) و هم سابقهٔ مکالمه بهتر و دقیق‌تر ثبت می‌شود. با این حال، ممکن است کارفرما بخواهد با تماس تلفنی شما را از نتیجه مطلع کند. بنابراین اگر شماره موبایل می‌دهید، هیچ‌وقت قیدی برای تماس در نظر نگیرید. نوشتن عباراتی مانند این که «ترجیحاً از طریق واتس‌اپ اطلاع دهید» یا «لطفاً خارج از ساعت اداری تماس نگیرید» تصویر مثبتی از شما نمی‌سازد.

⚠️ ترجیحاً دو خط موبایل اعلام نکنید. اگر قرار است دو شماره اعلام کنید، یکی از آن‌ها را به تلفن ثابت اختصاص دهید.

⚠️ اگر کارفرما برای شما مهم است، از تلفن و ایمیلی استفاده کنید که احتمالاً در ماه‌ها و سال‌های بعد هم در دسترس شماست. بسیاری از شرکت‌ها یک پایگاه داده از کسانی که رزومه می‌فرستند درست می‌کنند و حتی اگر الان شما را نپذیرند، ممکن است در ماه‌ها و سال‌های آینده برای همین موقعیت شغلی یا موقعیت‌های شغلی مشابه با شما تماس بگیرند.

⚠️ از ایمیل سازمانی استفاده نکنید. این کار چند ایراد دارد. یکی این که ممکن است افراد دیگری هم در سازمان شما به ایمیل‌ها دسترسی داشته باشند. علاوه بر این، برخی سازمان‌ها پروتکل‌های سخت‌گیرانه‌ای برای تشخیص اسپم دارند و سرورهایشان گاهی ایمیل‌ها را حتی بدون این که مطلع شوید، به عنوان اسپم حذف می‌کنند. ضمناً استفاده از منابع شرکت فعلی برای کار بعدی می‌تواند این حس را القاء کند که در آینده هم از منابع کارفرمای بعدی برای کارهای شخصی خود استفاده خواهید کرد.

⚠️ اگر از سرویس‌های عمومی مثل جیمیل و یاهو استفاده نمی‌کنید و روی دامین شخصی خود ایمیل تعریف کرده‌اید، حتماً فرض را بر این بگذارید که دریافت‌کنندهٔ رزومه ممکن است با دیدن ایمیل‌تان ترغیب شود سایت‌تان را ببیند. یک بار سایت‌تان را باز کنید و از چشم کارفرما آن را ببینید. مطمئن شوید سایت‌تان با ادعاهایی که در رزومه مطرح می‌کنید هم‌خوانی دارد و ببینید اساساً این سایت آن برداشتی را که مد نظر شماست در مخاطب ایجاد می‌کند؟

⚠️ ترجیحاً از ایمیلی استفاده کنید که شکل رسمی داشته باشد. آدرسی مثل redflower@gmail.com هرگز به اندازهٔ w.rezvannia@gmail.com رسمی نیست. آدرس‌های فلسفی و احساسی هم حس خوبی ایجاد نمی‌کنند. marde.tanha@gmail.com یا lonelywolf@yahoo.com گزینه‌های خوبی برای رزومه نیستند. پیشنهاد ما این است که این نکته را در همهٔ فرم‌ها، سایت‌ها و پلتفرم‌ها رعایت کنید. همیشه ممکن است مشکلی پیش بیاید و مجبور شوید خارج از فرایندهای اتوماتیک، ایمیل‌تان را برای یک «شخص» در آن سازمان ارسال کنید. در این حالت بهتر است ایمیل‌تان جدی‌تر باشد.

حتماً یک رزومهٔ مرجع داشته باشید

واضح است که نباید برای همهٔ کارفرماها یک رزومهٔ ثابت ارسال کرد. وجود موارد نامربوط در رزومه نه‌تنها مفید نیست، بلکه می‌تواند اثر منفی داشته باشد.

مثلاً فرض کنید فردی زمانی در کلاس‌های کنکور درس می‌داده است. اگر چنین فردی بخواهد در واحد بازرگانی یک شرکت نفتی استخدام شود، احتمالاً بهتر است چنین چیزی را در رزومهٔ خود نیاورد (نه این که کار بدی انجام داده، اما کار مرتبطی نیست و اشاره به آن معنا ندارد).

حالا فرض کنید همین فرد بخواهد در واحد آموزش همان شرکت نفتی استخدام شود، ممکن است در این‌جا اشاره کند که تدریس را در طیف وسیعی از حوزه‌ها تجربه کرده است. طیفی که از آموزش کنکور آغاز شده و تا آموزش مهارت‌های ارتباطی به همکاران در شرکت قبلی ادامه یافته است.

از آن‌جا که ممکن است در لحظهٔ تنظیم رزومه فرصت یا حضور ذهن کافی نداشته باشید، کاملاً محتمل است که بعضی از این موارد به ذهن‌تان نرسد و از قلم بیفتد. بنابراین  بهترین کار این است که همیشه یک رزومهٔ مرجع داشته باشید و هر چیزی را که فکر می‌کنید ممکن است روزی در جایی بخواهید در بخشی از رزومهٔ خود برای یک کارفرما بیاورید، در آن بنویسید. 

این رزومهٔ مرجع برای ارائه به هیچ‌کس نیست و فقط مخصوص خود شماست.

هر بار که قرار است جایی رزومه‌ای ارائه دهید، بخش‌هایی از آن را حذف می‌کنید و یک زیرمجموعه از آن رزومه را در اختیار کارفرما قرار می‌دهید.

در شرح دستاوردهای قبلی خود هوشمندانه عمل کنید

معمولاً لازم می‌شود در رزومه از دستاوردهای قبلی خود در محل کار قبلی (یا محل‌های کار قبلی) بگویید. بعضی از شرکت‌ها چنین بخشی را رسماً در قالب رزومه خود می‌گنجانند و از شما می‌خواهند که آن را پر کنید. در موارد دیگر هم به عنوان تأییدی بر ادعاهای خود یا شواهدی از دانش و مهارت خود لازم می‌شود به دستاوردهایتان اشاره کنید.

در نگاه اول به نظر می‌رسد که بهتر است هر چقدر می‌توانید دربارهٔ دستاوردهایمان حرف بزنید و «فتوحات خود» را به رخ کارفرمای جدید بکشید. حتی بعید هم نیست وسوسه شوید اندکی بزرگ‌نمایی کنید تا طرف مقابل به خوبی قانع شود که با فردی توانمند روبه‌روست. اما این بازی، خطرناک است و می‌تواند دردسرساز شود. بنابراین پیشنهاد ما این است که نکات زیر را مد نظر داشته باشید:

? دستاوردهایتان باید با موقعیت و سن و توانمندی‌هایتان هم‌خوان باشد.

اگر فقط دو سال سابقهٔ کار دارید و این دو سال را در واحد ارتباط با مشتریان یک شرکت کار کرده‌اید، ادعای این که «توانستم واحد ارتباط با مشتریان را متحول کنم» اغراق‌شده به نظر می‌رسد. در دو سال اول، هنوز می‌توان تردید داشت که اساساً متوجه شده باشید ارتباط با مشتریان دقیقاً چیست و چه چالش‌هایی دارد. حتی به فرض هم که واقعاً فردی استثنائی بوده‌اید و دستاوردی استثنائی داشته‌اید، سعی کنید بیان آن را در حدی تعدیل کنید که برای طرف مقابل باور‌پذیر باشد.

? دستاوردهای دیگران را به نام خود سند نزنید.

مراقب باشید فقط کارهایی را بگویید که واقعاً خودتان در آن‌ها نقش داشته‌اید. اگر همکار دیگری داشته‌اید که کار ارزشمندی انجام داده یا دپارتمان دیگری در شرکت‌تان بوده که پروژهٔ بزرگی انجام داده، آن‌ها را به عنوان کار و پروژه‌ٔ خود اعلام نکنید.

حتی اگر واقعاً هم در آن کارها دخیل و شریک بوده‌اید، سهم خود را منصفانه ارزیابی و اعلام کنید. ندیدن دیگران، فقط یک بحث اخلاقی نیست. شما با این نوع حرف زدن ممکن است نگاه کارفرمای جدید را هم به خودتان خراب کنید. همان فردی که می‌گوید من این یا آن دپارتمان را متحول کردم، باید به خاطر داشته باشد که تحول، یک نفره انجام نمی‌شود. قطعاً همکاری و حمایت جدی وجود داشته و دیگران هم – چه در میان افراد هم‌سطح، چه زیردستان، و چه مدیران بالاتر – در این دستاورد دخیل بوده‌اند.

وقتی دیگران را در روایت خود حذف می‌کنید، کارفرما نگران می‌شود که بعداً همین بلا بر سر خودش هم نیاید. او با خود فکر می‌کند که اگر در این شرکت جدید هم کار کنید، بعداً قرار است کارهای همه را به عنوان دستاوردهای خود به کارفرمای بعدی اعلام کنید.

? با توضیحات‌تان کارفرمای قبلی را خراب نکنید

هنگام نوشتن رزومه، شما به استخدام و ورود به سازمان جدید فکر می‌کنید. اما فردی که رزومهٔ شما را می‌خواند، گوشهٔ چشمی هم به آیندهٔ دورتر دارد؛ روزی که قرار است آن شرکت را هم ترک کنید. جمله‌هایی که تصریحاً یا تلویحاً کارفرمای قبلی را تخریب می‌کنند یا ضعیف نشان می‌دهند، یک سیگنال مهم برای کارفرمای جدید هستند و می‌توانند او را نگران کنند.

جملهٔ «شرکت … را از وضعیت ورشکستگی نجات دادم» زیبا نیست؛ حتی اگر درست باشد. ورشکستگی آن شرکت، چیزی نیست که لازم باشد این‌جا و آن‌جا بنشینید و آن را اعلام کنید. چنین عبارتی متواضعانه‌تر، اخلاقی‌تر و باورپذیرتر است: «طی دوران فعالیتم، توانستم نقش موثری در شاخص‌های کلان مالی شرکت و سودآوری آن ایفا کنم.»

عبارت «نقش موثر» هم به نوعی نشان می‌دهد که سهم دیگران را هم مد نظر داشته‌اید و همهٔ دنیا را در خودتان خلاصه نکرده‌اید.

? رزومه را از دید کارفرمای قبلی‌تان بخوانید

همیشه فرض کنید یک نسخه از فایل رزومه را برای کارفرما یا کارفرمایان قبلی‌تان می‌فرستند و آن‌ها هم آن را می‌خوانند (این اتفاق معمولاً نمی‌افتد. اما باعث می‌شود حس کارفرمای جدید را هنگام خواندن رزومه‌تان بهتر درک کنید).

اگر جمله‌ای می‌نویسید که حس می‌کنید کارفرمای قبلی از دیدنش خوشحال نمی‌شود، به احتمال زیاد برای کارفرمای جدید هم پیامی منفی خواهد داشت.

تفاوت‌های فرهنگی مهم‌اند | مراقب توصیه‌های ترجمه‌ای باشید

بخش قابل‌توجهی از مطالبی که دربارهٔ رزومه و رزومه نویسی در فضای فارسی منتشر می‌شوند، و نیز نکاتی که با عنوان «آموزش رزومه نویسی» تدریس می‌شوند، از منابع انگلیسی ترجمه شده‌اند.

این کار به خودی خود، ایراد محسوب نمی‌شود. به شرطی که به تفاوت‌های فرهنگی توجه داشته باشیم و دقت کنیم این توصیه‌ها با فرهنگ رایج در کشور ما سازگار باشند.

به عنوان مثال، در بسیاری از کشورها فعالیت‌های اجتماعی خارج از محیط کار یک مزیت محسوب می‌شوند. این که بخشی از وقت شخصی خود را در یک خیریه یا NGO بگذرانید یا به سایر کارهای عام‌المنفعه اختصاص دهید. این موضوع آن‌قدر جدی است که می‌شود گفت زندگی در سه بخش «شخصی، شغلی، اجتماعی» دیده می‌شود (نه فقط شخصی و شغلی). کسانی که قصد مهاجرت یا ادامه تحصیل دارند، یاد گرفته‌اند که – به شکل واقعی یا صوری – در فعالیت‌های اجتماعی شرکت کرده و با این کار، سطری به سطور رزومهٔ خود اضافه کنند.

در کشور ما، اگر چه بسیاری از مدیران در ظاهر دربارهٔ اهمیت زندگی شخصی و اجتماعی کارکنان خود حرف می‌زنند، در عمل هنوز دغدغه‌های جدی اجتماعی ندارند. حتی نمونه‌های متعددی را می‌توان یافت که کارهایی با عنوان مسئولیت اجتماعی شرکتی انجام می‌شوند، اما نگرش سیستمی پشت آن‌ها نیست و جز تبلیغات و برندسازی کارکرد دیگری ندارند.

در چنین شرایطی، اگر کمی واقع‌بینانه نگاه کنیم، ممکن است تأکید بر این نکته که شما نقش بسیار فعالی در یک موسسهٔ غیرانتفاعی یا خیریه دارید، برای کارفرما جذاب نباشد. ما – متأسفانه – چند مرتبه شاهد بوده‌ایم که مدیران با مشاهدهٔ چنین رزومه‌هایی گفته‌اند:‌ کسی که آخر هفته‌اش را تماماً صرف چنین کارهایی می‌کند، اول هفتهٔ پرانرژی ندارد. او استراحت نکرده و مثل یک فرد دو-شغله است.

حرف ما این نیست که همیشه و همه‌جا، اشاره به فعالیت‌های اجتماعی مفید نیست. مدیران بسیاری را می‌توان یافت که فعالیت‌های اجتماعی را به رسمیت می‌شناسند و چنین کارهایی را امتیازی مثبت در نظر می‌گیرند. از سوی دیگر، مدیران و سازمان‌هایی هم هستند که فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی را امتیاز مثبت در نظر می‌گیرند، اما تعریف بسیار محدودی از فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی دارند و صرفاً برخی کارها و فعالیت‌های خاص را مصداق «کار فرهنگی» می‌دانند.

اگر کارفرما را به خوبی نمی‌شناسید و ارزش‌های سازمانی کارفرما را به خوبی نمی‌شناسید، شاید بهتر باشد در طرح نکاتی که خارج از فضای مرتبط با شغل است، محتاط‌تر باشید. این توصیه را می‌توان چنین خلاصه کرد که: «بخش سرگرمی و فعالیت‌های شخصی را در رزومه با دقت و وسواس مضاعف بنویسید.»

از اصطلاحات تخصصی به‌درستی و به‌اندازه استفاده کنید

هر حرفه و مهارتی اصطلاحات تخصصی خود را دارد؛ اصطلاحاتی که در بیرون از قلمرو آن، یا به کار نمی‌روند و یا معنای دیگری دارند. طبیعی است که گاهی در رزومه لازم می‌شود از اصطلاحات تخصصی استفاده کنید.

تصمیم‌گیری در مورد مقدار و شکل استفاده از اصطلاحات تخصصی، تا حد زیادی تابع قضاوت و تشخیص خود شماست و فرد دیگری نمی‌تواند در این زمینه نظر قطعی دهد. اما سعی کنید در این کار، حد میانه را رعایت کنید. گاهی اوقات، استفادهٔ افراطی از اصطلاحات تخصصی می‌تواند حس بدی را به مخاطب القا کند و چنین برداشت شود که در «ارسال پیام متناسب با مخاطب» ضعف دارید یا با مبانی تنظیم یک رزومه کاری ناآشنا هستید.

از سوی دیگر، اصرار نداشته باشید که از به‌کارگیری هر نوع اصطلاح تخصصی اجتناب کنید.

به این نکته هم توجه کنید که گاهی اوقات با به‌کارگیری اصطلاحات تخصصی، به نوعی به طرف مقابل سیگنال می‌دهید که سطح دانش و تخصص شما چقدر است. به عنوان مثال، کسی که قرار است در واحد بازاریابی استخدام شود، با توجه به شرح شغل اعلام شده ممکن است تصمیم بگیرد در روزمهٔ خود به این نکته اشاره کند که «مسلط در به‌کارگیری روش‌های کمّی و الگوریتم‌های بخش‌بندی و تحلیل مشتریان.» تا این‌جا ایرادی وجود ندارد. اما اگر اصرار داشته باشد که چند اصطلاح تخصصی را بگنجاند، ماجرا فرق می‌کند: «مسلط در به‌کارگیری روش‌های کمّی و الگوریتم‌های بخش‌بندی و تحلیل مشتریان، مثلاً K-Means و …»

تکنیک K-Means در عین مهم بودن، یکی از پیش‌پاافتاده‌ترین تکنیک‌های بخش‌بندی است. بنابراین به کار بردن چنین اصطلاحی از منظر کارفرمای آشنا با بازاریابی می‌تواند به این معنا باشد که اتفاقاً شما در تحلیل داده‌های بخش‌بندی مشتریان تازه‌کار هستید.

تا حد امکان مراقب اشتباهات نگارشی باشید

بسیار مهم است که در رزومهٔ شما اشتباهات نگارشی وجود نداشته باشد. قرار نیست حتماً کاملاً‌ مطابق فارسی معیار بنویسید (مگر این که قرار باشد در مشاغلی مانند ویراستاری فعالیت کنید). اما انتظار می‌رود جمله‌هایتان، قابل‌فهم باشند و کلمات را با دیکتهٔ درست نوشته باشید.

در این راستا پیشنهادهای زیر را جدی بگیرید:

?️حتماً متن رزومه را چند بار بخوانید. اگر امکان پرینت گرفتن رزومه را دارید، شاید در مشاهدهٔ رزومه روی کاغذ، خطاهایی به چشم‌تان بیاید که در شکل دیجیتال نمی‌بینید.

?️وقتی بلافاصله پس از نوشتن متن، آن را می‌خوانید، ممکن است به خاطر خستگی ذهن خطاها از چشم‌تان دور بماند. چند ساعت – و اگر می‌توانید چند روز – بعد از نوشتن رزومه آن را دوباره بخوانید.

?️رزومهٔ خود را در اختیار دوستان‌ معتمدتان قرار دهید تا آن‌ها هم رزومه را بخوانند و اشتباهات احتمالی را بیابند.  نویسندهٔ‌ یک متن، مناسب‌ترین فرد برای یافتن اشتباهات آن نیست.  اگر در میان دوستان و آشنایان، فردی هست که جایگاه مدیریتی دارد و موقعیت و تجربه‌اش به کارفرمای مد نظرتان نزدیک است، رزومه را به او نشان بدهید. احتمال دارد علاوه بر اشتباهات سادهٔ نگارشی، ایرادهای مهم یا خطاهای ظریف دیگری هم ببیند و به شما برای اصلاح رزومه کمک کند.

?️فهرست اشتباهات رایج در نگارش کلمات را بخوانید. این فهرست، شامل اشتباهات پرتکراری است که در نوشته‌های دوستان متممی دیده‌ایم. ممکن است بعضی از آن‌ها در متن شما هم باشد.

اهمیت به‌روز بودن رزومه

هر چند وقت یک بار، رزومهٔ خود را بخوانید و مطمئن شوید که اطلاعات و داده‌های آن به‌روز است.

ممکن است مناسب بدانید بخش‌هایی از رزومه را حذف کرده و یا اطلاعاتی را به آن اضافه کنید. هم‌چنین ممکن است لازم باشد برخی توضیحات، کلمات و عبارت‌ها را تغییر داده و اصلاح کنید.

اگر هم به شکل منظم این کار را نمی‌کنید، حداقل خودتان را مقید کنید که هیچ‌وقت برای هیچ کارفرمایی، رزومه‌ای را که در گذشته برای کارفرمای دیگری آماده کرده‌اید، ارسال نکنید.

کارفرمایان چشم تیزبینی دارند و ممکن است با ریزترین نشانه‌ها متوجه شوند که این رزومه کاری برای فرد یا شرکت و کسب‌و‌کار دیگری تنظیم شده است. و بپسندید یا نه، کمتر کارفرمایی دوست دارد رزومه‌ای را دریافت کند که خطاب به خود او نوشته و تنظیم نشده است.

کارکرد رزومه تغییر کرده است

زمانی رزومه تنها سندی بود که از شما در اختیار کارفرما قرار می‌گرفت و کارفرما صرفاً بر اساس آن‌چه در رزومه گفته بودید،‌ دربارهٔ‌ دعوت کردن یا نکردن شما به جلسهٔ مصاحبه شغلی تصمیم می‌گرفت.

درست است که در رزومه به معرف‌های خود هم اشاره می‌کردید، اما کارفرما معمولاً در نخستین مرحله با معرف‌ها تماس نمی‌گرفت. بلکه پس از مصاحبهٔ شغلی و پذیرش اولیه، ممکن بود با آن‌ها تماس بگیرد. بنابراین می‌توان گفت «رزومه تقریباً تمام آن چیزی بود که بر اساس آن دربارهٔ شما قضاوت می‌شد.»

امروزه بیشتر کارفرماها به پلتفرم‌ها و شبکه های اجتماعی دسترسی دارند.

ممکن است شماره تماس شما را ذخیره کنند و عکس‌های پروفایل شما را در نرم‌افزارهایی مثل واتس‌اپ و تلگرام ببینند (بسته به تنظیمات امنیتی شما). هم‌چنین احتمالاً به اکانت توییتر، اینستاگرام و لینکدین شما سر می‌زنند.

کمتر کارفرمایی است که از جستجو در گوگل استفاده نکند. بنابراین هر آن‌چه در چند صفحهٔ اول گوگل دربارهٔ شما می‌آید، عملاً بخشی از رزومه کاری شماست.

امروزه ما در هر لحظه در حال رزومه نویسی هستیم. آن‌چه به عنوان رزومهٔ رسمی به کارفرما می‌دهیم، صرفاً سندی است که کمک می‌کند جستجوهای خود را آغاز کند. جستجوهایی که ما کنترل چندانی بر آن‌ها نداریم. بنابراین ردپای دیجیتال (Digital Footprint) را جدی بگیرید و همواره به خاطر داشته باشید که هر بار با هر مطلبی که می‌نویسید و منتشر می‌کنید، بخشی از رزومهٔ خود را می‌سازید.