خودآگاهی | یکی از مولفه های هوش هیجانی
- مطالعه تعریف هوش هیجانی (با توجه ویژه به تعریف دنیل گلمن)
- بتوانند خودآگاهی را (بر اساس مدل هوش هیجانی گلمن) تعریف کنند.
- بتوانند سه مولفه اصلی خودآگاهی را نام ببرند.
- به خاطر بسپارند که از میان سه مولفهی خودآگاهی، دو مورد آن (خودآگاهی هیجانی و خود ارزیابی) اهمیت بیشتری دارند.
هنگام صحبت دربارهی تعریف هوش هیجانی دیدیم که دنیل گلمن، مولفه های هوش هیجانی را در قالب پنج دسته مطرح کرده است.
اولین موضوعی که گلمن به سراغش رفته، خودآگاهی یا Self-awareness است. درکِ این نکته دشوار نیست که بدون خودآگاهی، سایر مولفه های هوش هیجانی (خود تنظیمی، خودانگیزی، همدلی و مهارتهای اجتماعی) هم معنای چندانی نخواهند داشت.
در واقع، اهمیت خودآگاهی مشخص است؛ اما مشکل اینجاست که خودِ واژهی خودآگاهی بسیار گنگ و مبهم است و لازم است مفهوم پردازی دقیقی برای آن انجام شود.
دنیل گلمن برای خودآگاهی سه مولفه تعریف میکند:
- خودآگاهی هیجانی (Emotional self-awareness)
- توانایی خود ارزیابی دقیق (Accurate self-assessment)
- اعتماد به نفس (Self-confidence)
از اینکه دنیل گلمن اعتماد به نفس را به خودآگاهی ربط داده تعجب نکنید.
در تعریف هوش هیجانی توضیح دادیم که دنیل گلمن، زمانی که بحث هوش هیجانی را آغاز کرد، برای اینکه اهمیت آن را نشان دهد، هر صفت و ویژگی خوبی که به نظرش ارزشمند بود را زیر چتر هوش هیجانی جا داد.
البته او بعداً دید که این شیوه قابل دفاع نیست و به تدریج کوشید مدل خود را منسجمتر کند و هر چیز خوبی را که دمِ دستش میبیند، به اسم هوش هیجانی به مردم معرفی نکند. اما هنوز تهماندههای آن تفکر اولیه در گلمن موجود است و نمونهاش، همین نکته است که میگوید خودآگاهی شامل اعتماد به نفس نیز هست.
به همین علت در معرفی درس هوش هیجانی، نقل قولی از جان مایر را آوردیم که در میان نقدهایش از تجاری شدن هوش هیجانی، به طور خاص از اشاره به صفتِ اعتماد به نفس به عنوان یکی از مولفه های هوش هیجانی انتقاد میکند.
به هر حال، دو مولفهی اول، یعنی خودآگاهی هیجانی و خود ارزیابی، در مدلهای اغلب نظریهپردازان ذکر شده و ما هم، در این درس (و درسهای آتی هوش هیجانی) بیشتر بر روی این دو مولفه تأکید داریم.
دسترسی کامل به درسهای هوش هیجانی برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است.
تعداد درسها: ۳۱ عدد
دانشجویان این درس: ۴۹۹۰ نفر
تمرینهای ثبتشده: ۳۶۱۵ مورد
اعضای ویژهی متمم، علاوه بر دسترسی به درسهای هوش هیجانی به درسهای بسیار بیشتری دسترسی پیدا میکنند که میتوانید فهرست آنها را در اینجا ببینید:
البته از میان درسها و مطالب مطرح شده، ما فکر میکنیم شاید بهتر باشد ابتدا مطالعهی مباحث زیر را در اولویت قرار دهید:
فنون مذاکره | مهارت ارتباطی | کار تیمی
خودشناسی | شخصیت شناسی | تحلیل رفتار متقابل
کوچینگ | مدیریت تعارض | رابطه عاطفی
اگر با فضای متمم آشنا نیستید و دوست دارید دربارهی متمم بیشتر بدانید، میتوانید نظرات دوستان متممی را دربارهی متمم بخوانید و ببینید متمم برایتان مناسب است یا نه. این افراد کسانی هستند که برای مدت طولانی با متمم همراه بوده و آن را به خوبی میشناسند:
ما فعلاً در این درس، صرفاً با دو اصطلاح خودآگاهی هیجانی و خود ارزیابی آشنا شدهایم. در آینده با درسها و تمرینهای بیشتر، میکوشیم این توانمندیها را در خود تقویت کنیم.
تمرین و مشارکت در بحث
همانطور که تا کنون متوجه شدهاید و از مثال دنیل گلمن در تعریف هوش هیجانی به خاطر دارید، هوش هیجانی صرفاً به مدیریت کردن هیجاناتِ ایجاد شده، محدود نیست.
گاهی اوقات ما با خود ارزیابی و شناخت بهتر نقاط قوت و ضعف و محدودیتها و ترجیحاتمان، از به وجود آمدن شرایطی که احساسات نامطلوب را در ما برمیانگیزند، اجتناب کنیم (مهمانیهای شلوغ مرا خسته و بیحوصله میکند. پس میکوشم تا حد امکان به چنین مهمانیهایی نروم).
آیا مثالی در زندگیتان (فضای شخصی یا محیط کار) دارید که با توجه به شناخت از خود تصمیمها و انتخابهایی انجام دهید که از برانگیخته شدن احساسات و هیجانات نامطلوب در شما جلوگیری شود؟
اگر ترجیح میدهید زودتر یک تمرین عملی انجام دهید، درس تمرین خودآگاهی هیجانی را بخوانید و بعداً در فرصت مناسب، روند درسهای هوش هیجانی را مطابق فهرست پیشنهادی متمم طی کنید.
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری هوش هیجانی به شما پیشنهاد میکند:
- هوش هیجانی (هوش عاطفی) و کاربرد آن در مدیریت و کسب و کار
- هوش هیجانی پایین چگونه به ما لطمه میزند؟
- دانیل گلمن | رواجدهندهی مفهوم هوش هیجانی (هوش عاطفی)
- تعریف هوش هیجانی چیست؟
- هوش هیجانی | مدل پیتر سالووی و جان مایر
- کاربرد هوش هیجانی | هوش عاطفی در محیط کار و زندگی شخصی
- نشانه های هوش هیجانی بالا چیست؟ (مولفه های هوش هیجانی)
- برای تقویت هوش هیجانی روی کدام مهارتها و ویژگیها وقت بگذاریم؟
- تعریف خلق در روانشناسی چیست؟
- تفاوت هیجان و احساس چیست؟
- اصل صفر در مدیریت احساسات و افزایش هوش هیجانی
- خودآگاهی | یکی از مولفه های هوش هیجانی
- تمرین تقویت هوش هیجانی | الان حالتون چطوره؟
- انواع هیجانات و ابراز احساسات با کلمات | چرخ رابرت پلاچیک
- تمرین خودآگاهی هیجانی | نوشتن برای “هیچکس”
- همدلی چیست؟ تأکیدی بر اهمیت همدلی به عنوان یک مهارت
- تعریف همدلی چیست؟ | تفاوت همدلی و همدردی
- پرسشنامه همدلی (به همراه پاسخنامه و کلید امتیاز دهی)
- تعریف کار عاطفی یا کارگری احساسی در محیط کار
- مدیریت احساسات و ایفای نقش در محل کار
- مدیریت خشم | برخی از روش های ناکارآمد تخلیه خشم
- آیا حالات صورت روی احساسات و هیجانات ما تأثیر میگذارند؟
- کتاب هوش هیجانی دانیل گلمن (کتابی ساده اما غنی)
- کتاب گفتگوهای سرنوشت ساز
- آنتونیو داماسیو
- هوارد گاردنر (پیشنهاد دهندهی مدل هوش چندگانه)
- کاربرد هوش هیجانی در مدیریت پروژه (معرفی کتاب)
- جدال میان عقل و احساس
- مقاله | تأثیر نوشتن دربارهٔ احساسات بر روی حافظهٔ فعال
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
سوالهای پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحثهای مهارتی و مدیریتی.
برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کرده و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری میتوانید نقشه راههای مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
همچنین در صفحههای دوره MBA و توسعه فردی میتوانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما میتوانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را میتوانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیمسال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید. لطفاً برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که میتوانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
همچنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را میتوانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا میدانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور میتوانید به جمع متممیها بپیوندید؟
نویسندهی دیدگاه : باران
سلام
خودشناسی بهنظر من سختترین کاریه که یک نفر میتونه یاد بگیره. برای این یادگیری باید سوگیری ذهنی و قضاوتهایی رو که در مورد خودش داره، بتونه کنار بزاره و این آسون نیست.
شما باید بتونی تصویر واقعی خودت رو در آینه ببینی نه چیزی رو که دوست داری باشی و خیلی سخته که آدم کمبودها و عقدههای ذهنی و ایرادات وجودش رو بتونه ببینه. حتی برعکسش هم گاهی سخته اما کمتر. ممکنه پیشرفتهای زیادی در زندگی بکنی که چون توانمندیهای خودت رو قبول نداری یا نمیشناسی، بزاریشون بهحساب شانس.
وقتی به خودشناسی میرسی که خیلی خونده باشی، خیلی آدم بزرگ دیده باشی، خیلی تجربه کرده باشی و با چشمانی باز مسیری رو که روز و شب طی میکنی، نگاه کنی.یک راه میونبر هم هست و اون اینه که در اثر عدم شناخت درست از خودت، با سر بخوری زمین و له شی. بعد از درد شدیدی که متحمل میشی، اگه کمی عقل داشتهباشی، میشینی فکر میکنی به خودت. اگر هم نداشتهباشی، اونقدر زمین میخوری که یا له از دنیا بری یا بالاخره مغزت رو به کار بیاندازی.
وقتی خواص خودت رو کشف کردی، قدم بعدی اینه که روی اونا سوار بشی و نزاری اونا ازت سواری بگیرن.
من امسال در سن ۴۹ سالگی تازه کمی از خودم رو کشف کردم. (فک کنین تا این سن چند بار له شده باشم خوبه؟؟)
چیزایی که کشف کردم، ممکنه قبلا بقیه بهم گفتهباشن ولی در اون زمان نمیتونستم قبول کنم که من اینم. بیشتر دوست داشتم کسی باشم که دلم میخواد باشم نه اونی که هستم.
مثلا فهمیدم :
۱-خیلی وقتها تحت تاثیر حرف دیگران قرار میگیرم.
۲-نقاط ماشهایی در روحم هست که اگر کسی دست روشون بزاره، میتونم از عصبانیت گردنش رو بشکنم .
۳-دوست دارم همه ازم خوششون بیاد و در این راستا کارهایی میکنم که بهم لطمه مالی و جانی و روحی میزنه.
اینا رو به عنوان چند ویژگی خودم پذیرفتهم ولی هنوز فقط صورت مسئله رو متوجه شدهام و تازه باید بشینم راه حل رو پیدا کنم.
برای حل مسئله طبعا نمیشه عادات نهادینه شده در طی ۴۹ سال رو سریع تغییر بدم و باید یواشیواش خودم رو درست کنم.
یک راهکار تازگی یادگرفتهم که شاید به درد شما هم بخوره. مثلا قراره جلسه فروش داشتهباشیم و من میدونم بچهها قراره از موضوعی حرف بزنن که ممکنه عصبانیم کنه. روی یه کاغذ دم دستم برای خودم یادداشت میکنم :حواست باشه عصبانی نشی و بعد در حین جلسه هی یادداشتم رو نگاه میکنم.
یا وقتی کسی ازم چیزی میخواد، خیلی خیلی مراقبت میکنم که خاصیت مهرطلببودنم گل نکنه و قولی ندم که بعدش خودم رو سرزنش کنم. مدام حین شنیدن حرفهای طرف به خودم نهیب میزنم که حواست باشه خر نشی ( و متاسفانه هنوز در نود درصد موارد خر میشم)
اینا قدمهای کوچکیه. ولی بعضی از خواصم منجمله بدترین خاصیت من رو که عصبانیت آنی و شدید بوده، کنترل کرده.