Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Menu
دوره آموزشی هدف گذاری (کلیک کنید)


تعریف دولت الکترونیک چیست؟ دولت الکترونیک در ایران چه وضعی دارد؟


تعریف دولت الکترونیک

حدود سه دهه است که اصطلاح دولت الکترونیک یا E-government (که گاهی آن را مخفف کرده و به شکل e-gov به کار می‌برند) رواج یافته و درباره‌ی آن زیاد می‌شنویم.

با گسترش فناوری اطلاعات کشورهای مختلف کوشیده‌اند از شکل فیزیکی ادارهٔ دولت فاصله بگیرند و به تدریج به دولت الکترونیک نزدیک شوند. می‌توان گفت این وضعیت، یک روند جهانی است. به همین علت، اگر خبرها را دنبال کنید مدام می‌شنوید که مسئولان کشورها ادعا می‌کنند برنامه‌هایی را در زمینهٔ توسعه و تقویت دولت الکترونیک تدوین کرده‌اند و به دنبال پیاده‌سازی آن‌ها هستند.

اما تعریف دولت الکترونیک چیست؟ دقیقاً باید چه اتفاق‌هایی بیفتد و چه گام‌هایی برداشته شود تا بتوانیم بگوییم یک دولت به سمت الکترونیکی شدن حرکت کرده و با یک دولت الکترونیکی روبه‌رو هستیم؟ خدمات دولت الکترونیک چه چیزهایی را شامل می‌شود؟

در این درس ابتدا دربارهٔ تعریف دولت الکترونیک صحبت می‌کنیم و سپس کمی درباره‌ی مزایای دولت الکترونیک و دلایل نیاز به آن حرف می‌زنیم (البته مزایا نسبتاً شفاف است و اگر خودتان هم کمی فکر کنید به راحتی آن‌ها را فهرست خواهید کرد).

در بخش پایانی درس، پس از آشنایی با مفهوم دولت الکترونیک به سراغ شاخصهای سنجش وضعیت کشورها در پیاده‌سازی دولت الکترونیک می‌رویم و گزارش سازمان ملل متحد در این زمینه را مرور می‌کنیم تا با وضعیت دولت الکترونیک در ایران آشنا شده و از رتبهٔ ایران  در مقایسه با سایر کشورها مطلع شویم.

یادآوری

حتماً به این نکته توجه دارید که بحث دولت الکترونیک بسیار گسترده و پیچیده است و صدها کتاب تخصصی دربارهٔ آن نوشته شده است. بنابراین در یک درس متمم نمی‌توان همهٔ جنبه‌های آن را بررسی کرد و از زوایای مختلف به بحث مفهوم دولت الکترونیک پرداخت.

ما در این‌جا صرفاً در حد مجموعه درس‌های سواد دیجیتال در متمم به این اصطلاح می‌پردازیم. چون اصطلاح دولت الکترونیک بسیار رایج است و کسی که می‌خواهد سواد اولیه‌ای در زمینهٔ دیجیتال داشته باشد، ناگزیر است معنای آن را بداند.

تعریف دولت الکترونیک چیست؟

اجازه بدهید در همین ابتدا خیال‌تان را راحت کنیم و بگوییم هیچ تعریفی از دولت الکترونیک وجود ندارد که همه‌ی دولت‌ها، نهادهای بین‌المللی و صاحب‌نظران بر روی آن اتفاق‌نظر داشته باشند.

تعریف‌ها شباهت‌هایی با هم دارند، اما تفاوت‌های آن‌ها هم کم نیست و نهایتاً این شما هستید که باید انتخاب کنید «دولت الکترونیک» را چگونه می‌فهمید و چه ویژگی‌هایی را برای آن قائل هستید.

اِفرِیم توربان (Efraim Turban) در کتاب فناوری اطلاعات در حوزه‌ی مدیریت دولت الکترونیک را به شکل زیر تعریف می‌کند (+):

دولت الکترونیک به این معناست که به‌طور کلی از فناوری اطلاعات و به‌طور ویژه از تجارت الکترونیک برای ارائه‌ی اطلاعات و خدمات به گروه‌های زیر استفاده شود:

  • شهروندان
  • شرکای تجاری و تأمین‌کنندگان [~ کسب و کارها]
  • کارکنان دولت

دولت الکترونیک هم‌چنین می‌تواند بستری کارآمد برای تراکنش‌های تجاری با شهروندان و کسب‌و‌کارها و همین‌طور بدنه‌ی خود دولت باشد.

سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD) تعریف دیگری دارد (+):

اصطلاح «دولت الکترونیک» بر این مفهوم تمرکز دارد که دولت‌ها در همه‌ی حوزه‌های عملکرد و فعالیت خود از ابزارهایی که فناوری اطلاعات و ارتباطات در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد استفاده کنند.

به‌طور ویژه، ابزارهای شبکه‌سازی که اینترنت و تکنولوژی‌های وابسته‌ی آن در اختیار دولت‌ها قرار می‌دهند این توانایی را دارد که ساختار و عملیات دولت‌ها را متحول و دگرگون سازد.

اگر باز هم بگردید و جستجو کنید، تعریف‌های دیگری را هم پیدا خواهید کرد (+). بعضی از این تعریف‌ها کمی مبهمند. مثلاً معتقدند که دولت الکترونیک یعنی این‌که دولت، با استفاده از ابزارهای الکترونیکی به «دولتی بهتر برای شهروندان» تبدیل شود (اگر بخواهیم از ادبیات مسئولین خودمان استفاده کنیم، دولتی خدمت‌گزارتر شکل بگیرد).

بعضی تعاریف دیگر معتقدند که ابزارهای الکترونیکی باید بتوانند شکل تازه‌ای از دولت را به وجود بیاورند (مثلاً دولتی کم‌حجم‌تر با قدرت نظارت بیشتر و مداخله‌ی مستقیم کمتر).

برخی دیگر، روی استفاده از ابزارهای دیجیتال و فناوری اطلاعات در خود بدنه‌ی دولت متمرکز شده‌اند (مثلاً این‌که لازم نباشد شما پرونده‌ی خود را به شکل کاغذی از یک سازمان دولتی بگیرید و آن را به سازمان دولتی دیگری ببرید).

برخی تعاریف هم به این نکته توجه کرده‌اند که در دولت الکترونیکی، باید خدمت‌رسانی به مردم به شکل الکترونیکی انجام شود. تا زمانی که مردم مجبور باشند به شکل فیزیکی و حضوری به اداره‌ها و نهادها مراجعه کنند، حتی به فرض این‌که تمام آن اداره‌ها بر پایه‌ی فناوری اطلاعات بنا شده باشند و فعالیت کنند، هم‌چنان نمی‌شود گفت که دولت الکترونیک شکل گرفته است.

با توجه به تنوع تعریف‌ها، شاید بهتر باشد روش اِفرِیم توربان را انتخاب کنیم که اساساً به جای اصطلاح دولت الکترونیک سه اصطلاح مجزا به‌کار می‌برد و هر یک از آن‌ها را یکی از ستون‌های دولت الکترونیک می‌داند:

محدودیت در دسترسی کامل به درس‌های سواد دیجیتال

دوست عزیز. دسترسی کامل مجموعه درس‌های سواد دیجیتال برای اعضای ویژه‌ی متمم در نظر گرفته شده است.

  تعداد درس‌ها: ۷۴ عدد

  دانشجویان این درس: ۶۶۷۸ نفر

  تمرین‌های ثبت‌شده: ۳۷۳۱ مورد

 البته با عضویت ویژه، به مجموعه درس‌های بسیار بیشتری به شرح زیر دسترسی پیدا می‌کنید:

 فهرست درس‌های متمم

البته اگر به تسلط بر تکنولوژی و سواد دیجیتال علاقه دارید، احتمالاً مطالعه‌ی مباحث زیر برایتان در اولویت خواهد بود:

  آموزش CRMاتوماسیون بازاریابی

  استراتژی محتوا | آموزش بازاریابی محتوا | دیجیتال مارکتینگ

  آموزش سئو | ایمیل مارکتینگ | شبکه های اجتماعی

  شبکه های اجتماعی | تولید محتوا

  دوره MBA (پیگیری منظم مجموعه درس‌ها)

اگر با فضای متمم آشنا نیستید و دوست دارید درباره‌ی متمم بیشتر بدانید، می‌توانید نظرات دوستان متممی را درباره‌ی متمم بخوانید و ببینید متمم برایتان مناسب است یا نه. این افراد کسانی هستند که برای مدت طولانی با متمم همراه بوده و آن را به خوبی می‌شناسند:

فایل‌ها و گزارش‌های مرتبط

فایل PDF گزارش وضعیت دولت الکترونیک ایران در مقایسه با سایر کشور‌های جهان را می‌توانید از طریق لینک‌های زیر دانلود کنید. این دو فایل، گزارش‌های سازمان ملل متحد هستند که در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۲ منتشر شده‌اند:

دانلود فایل PDF گزارش دولت الکترونیک در ایران و جهان (سال ۲۰۲۰)

دانلود فایل PDF گزارش دولت الکترونیک در ایران و جهان (سال ۲۰۲۲)

      شما تاکنون در این بحث مشارکت نداشته‌اید.  

     تعدادی از دوستان علاقه‌مند به این مطلب:     ، آزاده قندهاری ، امیرمحمد بابائی ، مرضیه رفعتی ، فاطمه مبشری

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری سواد دیجیتال به شما پیشنهاد می‌کند:

سری مطالب حوزه سواد دیجیتال
 

برخی از سوالهای متداول درباره متمم (روی هر سوال کلیک کنید)

متمم چیست و چه می‌کند؟ (+ دانلود فایل PDF معرفی متمم)
چه درس‌هایی در متمم ارائه می‌شوند؟
هزینه ثبت‌نام در متمم چقدر است؟
آیا در متمم فایل‌های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟

۱۶ نظر برای تعریف دولت الکترونیک چیست؟ دولت الکترونیک در ایران چه وضعی دارد؟

  1. یکی از نمونه های بسیار مناسب و با بهره وری بالا در دولت الکترونیک در سیستم حاضر، نحوه ی دریافت اینماد (Enamad) یا همان نماد اعتماد الکترونیکی است که تمامی مراحل دریافت آن به صورت آنلاین شده است.

    نماد اعتماد الکترونیکی نشانه‌ای است که از طرف مرکزی با نام توسعه تجارت الکترونیکی که وابسته به وزارت صنعت، معدن و تجارت ایران است، به عنوان تاییدیه به فروشگاه‌های اینترنتی داده می‌شود.

    اینماد منحصراً توسط مرکز توسعه تجارت الکترونیکی صادر شده و به کسب و کارهای مجازی (کسب و کار اینترنتی و موبایل) مجاز با هدف ساماندهی، احراز هویت و صلاحیت آن‌ها اعطا می‌گردد؛ این نماد پس از بررسی وبگاه (وب‌سایت) و احراز هویت و صلاحیت مالک (حقیقی یا حقوقی) آن برای مدت دو سال صادر می‌گردد.

  2. دردانه امیری گفت: (عضو ویژه)

    مالزی جز کشورهایی هست که دولت الکترونیک در آن پیشرفته است . یک مثال که خودم دیدم 

    یک روز ( ۱۲ سال پیش ) همخونه ای من که لپ تاپش رو دزیده بودن ، به من گفت  همراه من می یای بریم اداره پلیس من شکایت کنم ، گفتم باشه . وقتی وارد اداره پلیس شدیم ، ابتدا کارت ملی اش را در دستگاهی کشید که به لپ تاپ پلیس وصل بود ، بعد یک صفحه ای باز شد که تمام اطلاعات ملی اش اونجا بود ، صفحه فایل وردی را باز کردند و گفتند شکایتت رو بنویس و تمام .  هیچ قلم و کاغذی نبود و پیگیری ها هم الکترونیک بود.

    یا وقتی در کلینیک دانشگاه دکتر داروها را در کامپیوتر نوشت گفت برو داروخانه ، نه تنها نسخه ای برای داروخانه به صورت دستی نمی دادند ، دفعه های بعد پروفایل من را هر دکتری از دانشگاه که می رفتم می دید و می دانست من تا به حال چه داروهایی را مصرف کرده ام . 

    در ایران با کشیدن کارت در نانوایی می دانند چند عدد نان خریده ایم . ( این هم دولت الکترونیک ما ) 

     

  3. سهیلا کاوش گفت: (عضو ویژه)

    درود بر متممی های عزیز
    مثالی که من میخواهم بزنم مربوط به دولت الکترونیک نیست ولی من با شواهدی از این مثال پسرفت کشور ایران در بستر دولت الکترونیک را می خواهم بررسی کنم.
    من با یک شرکت بزرگ B2B همکاری می کنم. این شرکت دارای بسترهای مدیریت ارتباط با مشتریان (CRM) و مدیریت ارتباط با پیمانکاران (SRM) بوده همچنین یک سیستم اطلاعاتی به منظور پوشش فعالیت های صف و ستاد سازمان را دارا است. سیستم های CRM و SRM ازحدود هفت سال پیش در این سازمان راه اندازی شد و علی رغم ضعف های این سیستم ها، مشتریان و تامین کنندگان بخشی از نیازهای خود را از طریق این سیستم ها مرتفع می نمودند.
    امسال این سازمان در یک حمله سایبری سیستم های اطلاعاتی آن آسیب هایی دید و با گذر زمان نسبتا زیادی این آسیب ها برطرف شد. اما با وجود رفع آن مدیریت سازمان به دلیل ترس از حمله مجدد راه اندازی این سیستم ها با فانکشنالیتی مشابه قبل را نمی پذیرد و این مساله کار را برای مشتریان و تامین کنندگان سازمان بسیار سخت نموده و بسیار از کارها با تلفن و یا مراجعه حضوری بایستی انجام شود.
    نکته ای که در این فرایند من برداشت نمودم این بود که نگهداری سیستم ها به دلیل عدم ارتباطات بین الملل مناسب بسیار مشکل است. مثلا شما از آنتی ویروس و یا فایروال غیررسمی استفاده نموده و سازمان های توسعه دهنده این نرم افزارها هیچ گونه پشتیبانی از شما نمی کنند. در بعضی موارد ویروس توسط خود این نرم افزارها در آی پی های کشورهایی مانند ما فعال می شود و چون کپی رایت نرم افزار رعایت نشده شرکت تولید کننده هیچ پاسخ گویی ندارد. همچنین در صوت روابط بین الملل مناسب امکان استفاده از متخصصان امنیت برای نگهداری زیر ساخت های الکترونیک مهیا بود.
    متاسفانه استفاده از نرم افزارهای غیر رسمی باعث شده که در هر بار حملات سایبری در سازمان ها،ترس از حمله مجدد باعث کاهش سطح خدمات شده و این ترس از خود حمله برای سازمان ها آسیب زننده تر است.
    امسال این حمله برای تعدادی دیگر از سازمان ها نیز اتفاق افتاد و کاهش فعالیت های الکترونیک آن ها را باعث شد.
    پیش بینی من این سات که با وجود روابط سیاسی نامناسب در داخل و خارج کشور سطح این حملات در آینده نزدیک بیشتر شده و این مساله مانع استفاده از خدمات الکترونیک می شود. این مساله سبب می شود علی رغم وجود زیر ساخت های ارتباطی و سرمایه های انسانی، خذمات آنلاین افزایش نداشته و عملا کشور در این مسیر با پس رفت مواجه شود.
    به این مشکلات کندی سرعت اینترنت نیز اضافه خواهد شد.

  4. نفس کاشانی گفت: (عضو ویژه)

    تنها جایی که من حس میکنم خدمات دولتی برای بخش خصوصی به صورت الکترونیک و‌ عالی هست ، صندوق نواوری شکوفاییه ، از لحظه ای که درخواست خدمتی را ثبت میکنی تا لحظه دریافت مصوبه همه فرایند‌ الکترونیکیه ، اشکالات و رفع نواقص را الکترونیک پیگیری میکنیم و فوق العادست .

    سایر موارد افتضاحه ، بدترینش سامانه صورت معاملات فصلی ، اظهارنامه ها است

    الان دقت کردم دیدم بقیشون‌ شامل سامانه جامع تجارت و گمرکات و … هم افتضاح و از همه بدتر تصمیمات روزانست 

     

    احساس میکنم ما تو این کشور هر روز به روزمرگی زندگی میکنیم ، صبح قانون بیمه تغییر میکنه ظهر‌قانون مالیات عصر قانون ارز و تخصیص تا شب چندتا قانون جدیدم وزارت صمت میده برا پروانه و مجوزم 

    نمیشه دولت الکترونیک ایجاد کرد و هر روز قوانینش عوض شه یعنی باید به یسری ثبات رسید و بعد دولت الکترونیک بشه الان واقعا لازمه یسری ادم باشند هر روز ما رو با قوانین و تصمیمات جدید توجیه کنند :|

  5. علیرضا گفت: (عضو ویژه و ارزیاب ۲ درس)

    یک تجربه شخصی.
    من برای ستاندن یک حق مسلم کاری واداری از بستر دولت الکترونیک به تعبیری بهره بردم.وقتی با جواب های سربالا وسانسور اطلاعات وبخشنامه ها وسرکارگذاشتن های فراوان برای فرسایشی کردن ولوث نمودن یک قضیه درتلاش بودند به نوعی موجب تضییع حقوق مادی ومعنوی من شوند بستر اینترنت ودولت الکترونیک به مدد من آمد وبا مطالعه،جمع آوری داده ها واطلاعات کافی،یافتن مدخل ورود به مسیر احقاق حق ودست یافتن به بخشنامه ها وفکت های مورد نیاز مخاطبان مغرض را دربرابر اسناد متقن وروبرو شدن با مرجع معتبر احیای حقم قراردادم وبه این ترتیب طعم شیرین استفاده ازدولت الکترونیک را به واقع چشیدم.البته این روی خوب ماجرا به من بودم اما روی دیگر سکه هم ارجاء دادن های دروغین ارباب رجوع وخودم دراداراتی به مشکل سیستمی،قطع آن ،بالانیامدن سایت وده ها بهانه دیگر که مراجع نمی تواند ویا مستندی دردست نخواهد داشت تا نسبت به آن اعتراض نماید

  6. مهدی گوهری ... گفت: (عضو ویژه و ارزیاب ۱ درس)

    راه‌اندازی اشل خیلی خیلی کوچک دولت الکترونیکی

    با توجه به موضوع درس، نظرات دوستان متممی، فکر می‌کنم تجربه‌ای که در راه‌اندازی چیزی شبیه یک دولت الکترونیکی در یک اشل خیلی خیلی کوچکتر داشتم، خوندنی باشه؛

    سالها پیش به عنوان مدیر فناوری اطلاعات (IT) مجموعه‌ای مشغول به کار بودم.

    یک روز از دفتر مرکزی تماس گرفتن و گفتن آب دستته بذار بیا سالن کنفرانس هیئت مدیره جلسه دارن و گفتن تو هم باشی.

    یکی از موضوعات جلسه تصمیم‌گیری در مورد اخراج من به دلیل بی‌کفایتی و ناکارآمدی بود.

    دلیل:

    قطعی و خرابی مکرر سیستمها!

    مدرک:

    گزارش پرسنل!

     

    با توجه به اینکه در اون مقطع زمانی اتوماسیون اداری نداشتن و شبکه ها هم جزیره ای بود و واحدهای مختلف به هم از طریق شبکه دسترسی نداشتن و اینکه گزارشهای خرابی سیستمها که به واحد IT اعلام می‌شد تلفنی و شفاهی بود، من هیچگونه دفاعی نمی‌تونستم داشته باشم.

    ملاک عملکرد واحدها هم گزارشهای مکتوبی بود که ماهانه به دفتر ارایه می‌شد و معمولا هم قابلیت پیگیری و تایید نداشت.

    یک بازه سه ماهه فرصت خواستم تا سروسامانی به اوضاع بدم و در پایان زمان سه ماهه از عملکرد خودم و واحد IT دفاع کنم که اگر مورد تایید مدیریت نبود، از مجموعه خداحافظی کنم.

    ظرف دو ماه تمام مجموعه رو شبکه یکپارچه کردم و با راه‌اندازی چند سرور، سیستم تیکتینگ برای اعلام خرابی‌ها و یک سیستم نظارتی بر مانیتور پرسنل و مصرف اینترنت و سایتهایی که سر می‌زدن رو راه‌انداختم.

    یک سرور بکاپ هم گذاشتم که از تمام کامپیوترها بکاپ منظم بگیره.

    در اون زمان تمام اینها تکنولوژی به نسبت جدیدی بود و برای اون مجموعه فوق پیشرفته.

    در پایان ماه سوم درخواست دادم که در حضور هیئت‌مدیره، (درست مانند سه ماه قبل) جلسه‌ای برگزار بشه.

    در جلسه میزان حضور پرسنل در سایتهای غیر کاری، حجم دانلود فیلم و سریال و آهنگ، زمان حضور در شبکه‌های اجتماعی(در اون زمان فقط فیسبوک) و تعداد تیکتهای خرابی و قطعی سیستمها و تعداد و سرعت رفع خرابی‌‌ها رو با مدرک و مستدل ارایه دادم.

    با توجه به اینکه تمام انگشتهای اتهامی که به سمت من نشانه رفته بود حالا به سمت پرسنل برمی‌گشت، اعلام شد که چون پرسنل نمی‌دونستن، نمی‌شه استناد کرد و راه‌اندازی این سیستمهای نظارتی رو باید به همه اطلاع‌رسانی کنیم و در پایان ماه نتیجه رو مشاهده کنیم.

    از فردای اون روز، همکاران به دل گرفتن و به من لقب گوهری گشتاپو دادن.

    حتی یکی از پرسنل به نشانه اعتراض به وضع موجود، استعفا داد و پس از پاک کردن تمامی اطلاعات سازمانی از روی سیستم از مجموعه جدا شد.

    *البته با توجه به بکاپ‌گیری منظم، این مورد هم به جای زیر سوال بردن عملکرد IT، تاییدی بر درستی کار واحد ما شد.

    در پایان ماه چهارم، وقتی گزارش دادم که عملکرد غیر کاری پرسنل حدود ۴۰% کاهش پیدا کرد، مدیریت خوشحال شدن.

    اما با ارایه گزارش عملکرد کاری پرسنل که میانگین کار مفید با سیستم ۲:۳۰ دقیقه در روز بود، سوال شد که باقی ۶ ساعت رو چه می‌کنن؟

    جواب استفاده از اینترنت گوشی برای کارهای شخصی.(سرویس دیتای سیم‌کارت در اون زمان به تازگی توسط اپراتورها عرضه می‌شد.)

    در ماه پنجم دیگر از گزارشهای مکتوب فله‌ای و بی اساس خبری نبود و سرپرست واحدها، در اقدامی هماهنگ، اعلام کردن گزارشها رو واحد IT بده.

    خلاصه با این حجم از شفاف سازی، موجبات آشفتگی و هرج و مرج مجموعه رو فراهم نموده و خیلی شیک و مجلسی از اون مجموعه جدا شدم.

     

    از کرامات شیخ ما این بود که اسرار هویدا می‌کرد…

     

    خلاصه باید دید که چقدر دولتها از شفاف‌سازی و گزارشهای آماری مستدل که ارمغان دنیای دیجیتال هست، استقبال می‌کنن!

  7. سجاد رحیمی مدیسه گفت: (عضو ویژه و ارزیاب ۵ درس)

    هر وقت اسم دولت الکترونیک میاد، یاد صف های پرداخت قبض در بانک در دورۀ کودکی می افتم.

    بدون شک ما خیلی در کشور پیشرفت داشتیم و شکی نیست؛ اما در مقایسه با رشد پارامترهای دیگر توسعه، ما در حوزۀ دولت الکترونیک هنوز عقب افتادگی زیاد داریم. بسیاری از مراجعات فیزیکی اعصاب خرد کن و پرونده بازی های اداری و کاغذی هنوز ادامه دارد.

  8. هیوا گفت: (عضو ویژه و ارزیاب ۷ درس)

    عبارت "سیستم قطعه" یا حتی "سیستم قطعه برو فردا بیا" برای همه ما آشناست. اگه پس از مراجعه به یک اداره یا بانک، چنین عبارتی رو بشنویم، میدونیم معنیش چیه. نمیپرسیم کدوم سیستم یا چرا قطعه. مجبوریم صبر کنیم یا بعداً مراجعه کنیم که دولت الکترونیک دوباره وصل بشه.

    اگه تحقیقی هم روی فراوانی این عدد چه در فضای مکتوب (مثلاً در اینترنت)، چه به صورت شفاهی (صحبتهای بین مردم) انجام بدیم متوجه رایج بودن این عبارات مشکل خواهیم شد. همین به نظرم میتونه یک شاخص برای ناکارآمدی جدی دولت الکترونیک در ایران هست.

    از طرفی بخشی از دسترسی به خدمات الکترونیک دولت از طریق ابزارهای اینترنتی مانند تلگرام یا جیمیل بوده (مثلاً برای اطلاع رسانی های مربوط به درگاه پرداخت یا دریافت نتیجه و گزارشهای سازمان سنجش).

    حالا اگه بعد از مدتی به دلایلی مانند دلایل امنیتی (به قول رئیس دولت به خاطر "پاسخگو نبودن این پلتفرمها و ایجاد اخلال و ناامنی ") این ابزارها مسدود بشن، دسترسی مردم به این خدمات سخت تر میشه (اما امنیت دولت بیشتر میشه!).

    از طرفی به دلیل تفکیک فضای الکترونیک به دو بخش اینترنت و اینترانت یا شبکه ملی داخلی، اختلالات مربوط به زیرساختهای الکترونیک و دیتاسنترها و استفاده مردم از راهکارهای رفع مسدودیت، دسترسی به خدمات الکترونیک دولت سخت تر شده.

    در برخی موارد هم ابزار جایگزین برای ابزارهای اینترنتی روی اینترانت داخلی پیشنهاد میشه اما هم به دلیل ناکارآمد بودن و هم به دلیل عدم اقبال عمومی از اینها باز هم دسترسی به برخی خدمات محدودتر میشه.

    در واقع مثل اینه که یه سری دروازه ها به ساختمان دولت رو ببندن اما اعلام کنن که برای دسترسی به دولت باید سینه خیز از این حفره وارد بشید.

  9. با سلام و احترام خدمت متممی های عزیز ؛
    من فقط یک تجربه شخصی را اینجا بیان می کنم .
    چند سالی  در گیر پیگیری موضوعات دولت الکترونیک در یکی از استان ها بودم  و همه چی خوب پیش می رفت  تا اینکه آرام آرام  برای دستگاه های اجرای آن استان مشخص گردید که این موضوع یعنی دولت الکترونیک  باعث شفافیت در دستگاهای اجرایی و شرکت های دولتی می گردد . 
    و از همین جا  مقاومت ها شدید شد و آن اهدافی که در این پروزه دیده شده بود محقق نشد و  خود من هم برکنار شدم و یک نفر با تحصیلات شیمی پلیمر  جایگزین من شد و پروزه به حاشیه رفته و  ادامه کار متوقف گردید.
    با گذشت حدود ۱۵ سال از آن موقع درست است که خیلی از خدمات آنلاین ارائه می گردد ولی هنوز هم می بینیم  سازمانهای دولتی مقاومت خود در شفافیت را نشان می دهند و موید آن هم  مقاومت ها  جهت انجام کامل و یکپارچه خدمات دولتی  و عدم حذف فرایند های زاید است  به طوری که حضور مردم در دستگاه ها و دفاتر پیشخوان دولت را به حداقل برساند. 

  10. مرتضی کاظمی طاسکوه گفت: (عضو ویژه)

    ۱. یکی از مطالبی که در یکی از کتابهای درسی مدیریت(یادم نیست کدام کتاب) خوانده بودم ایده ایجاد کلاژ سازمانی بود به معنی تجمیع سازمانها در یکجا. مثلا کسی که می خواهد برای دریافت مجوز کسب و کار اقدام نماید وارد یک ساختمان شود که همه سازمانها آنجا یک نمایندگی دارند و همه کارهای خود را در همان ساختمان به اتمام رساند. شاید امکان ایجاد این ساختمان نباشد ولی اگر این ایده را اگر به صورت مجازی انجام دهند، خیلی مفید خواهد بود.

    ۲. یکی از درگاههایی که از سال ۸۶ فعال شده iran.ir بود که الان با آدرس eservices.iran.ir به عنوان درگاهی برای ارائه تمام خدمات الکترونیک در دسترس است. و من حداقل ده سال است که دائما این سایت رو رصد میکنم و تغییر چندانی نکرده و فقط لیستی از خدمات است و عموما کار نمی کند.

    ۳. به عنوان کسی که در بیمارستان دولتی شاغل هستم. بخش قابل توجهی از زمان ما صرف ثبت اطلاعات در سامانه های متعدد دانشگاهی و وزارتخانه می شود. اطلاعاتی کاملا مشابه و حداقل با ۴۰-۵۰درصد همپوشانی. مثلا همین روزها درگیر ثبت اطلاعات کارکردی پزشکان در دو سامانه مستقل معاونت درمان دانشگاه و سامانه آواب وزارتخانه هستم. اطلاعات با ۱۰۰درصد تشابه.و تقریبا هر کدام از ما در اداره با حداقل ده سامانه مواجه هستیم. بخاطر همین همیشه یکی از آرزوهام بوده که هر وزیری یک متخصص جوان آی تی در کنارش داشته باشد.

    ۴. مساله دیگر هم که فکر میکنم زیر مجموعه شاخص HCI قرار بگیرد، علاقمند نبودن و مهارت و دانش ناکافی مردم در استفاده از این خدمات است. بخشی از زمان من صرف انجام کارهای الکترونیک شخصی و سازمانی همکاران و دوست و فامیل می شود. کاری که البته من دوست دارم و قبلا مدام میگفتم من که این رو بهت یاد دادم ولی الآن با این مساله کنار اومدم که خب شاید نمیتونه یاد بگیره و واقعا استیصال رو در خیلی از همکاران جوانم می بینم. چون مثلا باید ار ویرایش یک عکس تا تبدیل فرمتها و بارگذاری اطلاعات و … همه را باهم بلد باشند و در لحظه استفاده کنند. شاید نسل کودکانمان که بزرگتر بشوند، این مشکل کمرنگ تر شود.

  11. سلام

    وقت بخیر

    ۱- یکی از مشکلات اساسی در کشور در زمینه راه‌اندازی دولت الکترونیک جزیره‌ای عمل کردن سازمان‌هاست. آموزش و پرورش یکی از مصادیق اصلی این مهم هست. یک مدیر مدرسه غیر انتفاعی برای کارهای مختلف نظیر سرویس مدارس دانش‌آموزان، اطلاعات معلم‌ها، ارزیابی مدرسه، برنامه سالیانه و موارد دیگر باید وارد سامانه‌های مجزا شود و اقدام به ورود اطلاعات تکراری و حتی فرمالیته نماید. مشخص هست که یکپارچه‌سازی در اینجا حتی در سطح مدرسه هم انجام نشده است. ارتباط با سایر ارگان‌ها و انجام Data Mining بماند برای بعد.

    ۲- در رابطه با خدمات بین دستگاههای دولتی سال‌هاست واژه‌ای به نام دولت الکترونیک مطرح هست. حتی این اصطلاح در سطوح پایین سازمان‌های دولتی معنی و مفهوم خود را پیدا کرده و کارمندان هم از آن استفاده می‌کنند.

    این مفهوم از طریق پرتال‌های میل سرور راه‌اندازی شده است. یعنی هر سازمان یک میل سرور دارد که مکاتبات خود را از طریق اتوماسیون اداری خاص خودش به اتوماسیون اداری دیگر ارگان دولتی مورد نظر ارسال می‌کند.

    در واقع در زیر ساخت دولت الکترونیک سرورهایی که فقط میل سرور هستند پیاده‌سازی شده است!

    هنوز ارتباط معناداری بین سازمان و ارگان‌ها پیاده نشده است. برای مثال اگر اکنون در شهرداری شهرتان جهت دریافت مجوز ساخت و ساز مراجعه کرده‌اید و نیاز به نقشه تفکیکی محل مورد نظرتان وجود دارد، امکان دریافت این نقشه از سازمان ثبت اسناد وجود ندارد و باید به صورت حضوری به سازمان ثبت اسناد مراجعه کنید نقشه را گرفته و به سازمان عمران ارائه دهید.

    ۳- به عنوان یک مصداق مثبت (البته فقط در حد درون سازمانی) هم می‌توان به یکی از بانک‌های کشورمان، بانک رسالت اشاره کرد. در این بانک تمام کارهای افتتاح حساب، اعتبارسنجی شرایط دریافت وام، درخواست وام به صورت الکترونیک و بدون نیاز به مراجعه حضوری انجام می‌شود و از کاغذ بازی‌های معمول سایر بانک‌ها خبری نیست.

  12. در کنار مزایای بسیار زیادی که دولت الکترونیک دارد، به نظر من یکی از چالش‌های  مهم در این زمینه بحث امنیت اطلاعات در این زمینه است. آنلاین شدن و استفاده از فناوری اطلاعات و قرار گرفتن مراودات ارتباطات دولت در بستر اینترنت خطر نشت اطلاعات فردی و هک شدن اطلاعات سازمانی و فردی وجود دارد. البته برای این خطرات راه حل های امنیت اطلاعات در سطح سازمان و افراد وجود دارد.

    • مهدی گوهری ... گفت: (عضو ویژه و ارزیاب ۱ درس)

      به نظر من به عنوان کارشناس IT، خطر نشت و سرقت اطلاعات، در بستر اینترنت، به شرط زیر ساختهای امنیتی استاندارد، به مراتب کمتر از خطر نشت و سرقت آن بصورت فیزیکی هست.

      مثلا در دنیای فیزیکیِ ما، میشه با یه پول چای، صفحاتی از یک پرونده و یا حتی کل پرونده رو دستکاری یا نابود کرد.

      در صورتی که در دنیای مجازی، این کار نشدنی و در صورت شدن، امکان ردیابی بسیار ساده هست.

      • علی کریمی گفت: (عضو ویژه و ارزیاب ۴ درس)

        با سلام

        من خودم قبلا از کلیدواژه ((فضای مجازی)) زیاد استفاده می‌کردم اما بعد از خوندن مطالب محمدرضا عزیز در  برای فردا | در دست نگارش (بخش صفت گمراه کننده مجازی) متوجه شدم استفاده از این کلیدواژه باعث گمراهی خودم و هم مخاطبین صحبت‌های خودم می‌شود.

        شخصا خودم را عادت می‌دهم به جای استفاده از کلیدواژه ((فضای مجازی)) از کلیدواژه‌های فضای اینترنت، شبکه‌های اجتماعی، فضای دیجیتال و… استفاده کنم که حقیقتا باعث شده خودم بهتر در مورد موضوعات فکر کنم.

  13. محمد زرافشان گفت: (عضو ویژه)

    اگر به این موضوع علاقه دارید قویا پیشنهاد می کنم این تد تاک رو ببینید، زیرنویس فارسی هم داره. در مورد دولت الکترونیک کشور استونیه.

    what a digital government looks like

  14. امیر جافری گفت: (عضو ویژه و ارزیاب ۶ درس)

    دردسرهایی که انتظار نداشتم!

    تا چند سال پیش که هنوز دانش آموز و دانشجو بودم، وقتی از رسانه ها یا جاهای مختلف می شنیدم که مردم از بروکراسی اداری گله گی و شکایت می کنن خیلی درک نمی کردم و از کنارش می گذشتم، رسانه ها داخلی هم که همیشه داشتن می گفتن دولت الکترونیک در حال پیشرفته.

    از سال ۹۴ به صورت اختیاری(کارهای پیمانکاری) یا اجباری(تامین اجتماعی و ثبت شرکت ها و…) با ادارات و سازمان های دولتی در ارتباط بودم،‌ با وجود کم تجربگیم احساس می کنم که وضعیت دولت الکترونیک در کشور ما فاجعه باره و بروکراسی و گیر و گرفتاری های اداری ما فرساینده است.

    یه مثال از گرفتاری های الان ما:
    از تیر ماه برای کارهای بیمه چندتا از بچه های شرکت مرتبا در رفت و آمد به تامین اجتماعی هستیم. کارهایی که خودم وقتی بهشون فک می کنم در بدبینانه ترین حالت نباید بیشتر از دو هفته طول می کشیدن، در همین حین مهلت هیئت مدیره شرکت گذشت، و تامین اجتماعی کارهارو تا تمدید هیئت مدیره معلق کرد، یک ماه هم میشه که با ثبت شرکت ها درگیریم، و مدارک ارسالی برگشت خوردن. باز داریم می فرستیم. تمام فرآیند مستهلک کننده ای که ما درگیرش هستیم اگر یه دولت الکترونیک مناسب وجود داشت در بدبینانه ترین حالت نباید از سه هفته عبور می کرد.

    شاید چیزایی که بنده تعریف می کنم برای اکثر دوستان دیگه عادی شده و خاطره است ولی من کم تجربه ام و دیگه به حدی از این شرایط عصبی و ناراحتم که نیاز بود یه کم غر بزنم.