تفاوت میان شخصی سازی و سفارشی سازی

دو اصطلاح سفارشی سازی (Customization) و شخصی سازی (Personalization) معمولاً به جای یکدیگر به کار می‌روند.

واقعیت این است که جز در شرایطی که در پی #طراحی محصول یا تحلیل سرویس‌ها و پلتفرم‌ها باشید، استفاده‌ی این دو واژه به جای یکدیگر، مشکل و بحران خاصی را هم به‌وجود نخواهد آورد.

با این حال، شناخت این دو مفهوم و به طور خاص، مفهوم شخصی سازی به ما کمک می‌کند تا یکی از فرصت‌ها و قابلیت‌های بزرگ دنیای دیجیتال را بیشتر و بهتر ببینیم و جدی بگیریم.

در مورد اصطلاح سفارشی سازی (Customization) در درس تولید انبوه به اندازه‌ی کافی صحبت کرده‌ایم و آن درس، می‌تواند این مفهوم و جزئیات مربوط به آن را برای شما شفاف کند. بنابراین درس حاضر بیشتر بر مفهوم شخصی سازی تأکید دارد.

تفاوت سفارشی سازی و شخصی سازی

سفارشی سازی و شخصی سازی از یک نظر به هم شباهت دارند. هر دوی آن‌ها به این نکته اشاره دارند که محصول ارائه شده به مشتری دارای مشخصات کاملاً ثابت نیست و بخشی از ویژگی‌های آن، قابل تغییر است. اما:

با توجه به این تعریف و نیز توضیحاتی که در درس از تولید انبوه تا سفارشی سازی انبوه ارائه شد، سفارشی‌سازی اتفاق تازه‌ای نیست و نمونه‌های آن را می‌توان در قرن‌ها و بلکه هزاره‌های گذشته جستجو کرد.

البته نمونه‌های مدرن سفارشی‌سازی را هم می‌شناسیم و تجربه کرده‌ایم. از انتخاب آپشن‌های خودرو تا جابجا کردن منوها و جعبه‌ابزارها یا انتخاب زبان در نرم‌افزارهای مختلف، مصداق‌های سفارشی‌سازی محسوب می‌شوند.

اما شخصی‌سازی – حداقل در مقیاس بزرگ – اتفاق تازه‌ای محسوب می‌شود. به این مثال‌ها توجه کنید:

نمونه‌های بالا شخصی‌سازی را بر اساس هوش مصنوعی و تحلیل گسترده‌ی داده‌ها انجام می‌دهند. اما شخصی‌سازی قرار نیست همواره با تکیه بر این نوع تکنولوژی‌ها انجام شود.

نگرانی‌ها و نقدها درباره‌ی شخصی سازی

شخصی‌سازی در مقیاس فعلی را می‌توان از دستاوردهای بزرگ تکنولوژی دیجیتال دانست. این شیوه امروزه در حدی فراگیر شده که کمتر ممکن است به آن توجه کنیم.

اما نقدها و نگرانی‌هایی هم در مورد آن وجود دارد. نخستین نقد را به سادگی می‌توانید حدس بزنید: گردآوری اطلاعات شخصی.

شخصی‌سازی هر چقدر بخواهد موثرتر و قوی‌تر باشد، نیاز دارد تا اطلاعات بیشتری را درباره‌ی شما گردآوری و ذخیره کند. نقض حریم شخصی، نشت کردن اطلاعات و نیز حساسیت مردم به ثبت همه‌ی سوابق‌شان، از جمله چالش‌های شخصی سازی است.

نقد دومی که به شخصی سازی وجود دارد، محدود کردن دنیای کاربران است. اوج این ویژگی را می‌توانید در گوگل ببینید:

به هر حال، هدف از این درس بررسی فرصت‌ها و تهدیدهای شخصی‌سازی نیست. بلکه هدف صرفاً این است که در حد متعارف درس‌های سواد دیجیتال، تفاوت دو اصطلاح شخصی سازی و سفارشی سازی را به‌خاطر بسپارید و به مصداق‌های آن در اطراف خود توجه داشته باشید.

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری سواد دیجیتال به شما پیشنهاد می‌کند: