تقسیم بندی شاخصها: شاخصهای طولی در برابر شاخصهای مقطعی
- مطالعه درس تعریف شاخص
- مطالعه درس شاخصهای کمی و کیفی (ضروری نیست؛ اما توصیه میشود)
- مطالعه درس شاخصهای پیشرو و تأخیری (ضروری نیست؛ اما توصیه میشود)
- بتوانند تفاوت شاخص طولی و شاخص مقطعی (عرضی) را شرح دهند.
- به خاطر داشته باشند که یک شاخص، ممکن است هم به صورت طولی و هم به صورت مقطعی کاربرد داشته باشد.
تاکنون شاخصها را از دیدگاههای مختلف، طبقهبندی کردهایم.
در یکی از درسها توضیح دادیم که شاخصها را میتوان به دو دستهی کمّی و کیفی تقسیم کرد.
در درس دیگری هم توضیح دادیم که هر شاخص نسبت به سایر شاخصها و پارامترها، میتواند پیشرو یا تأخیری باشد.
اکنون میخواهیم یک تقسیمبندی دیگر از شاخصها را با هم مرور کنیم.
شاخصهای طولی (Longitudinal)
برخی شاخصها در طول زمان معنا پیدا میکنند.
به این معنا که مقدار آنها را میتوان با گذشتهشان مقایسه کرد.
شاخص قیمت تالار اصلی بورس اوراق بهادار تهران را در نظر بگیرید: ما میتوانیم مقدار امروز این شاخص را با مقدار دیروز آن، یا مقدار آن در سال گذشته مقایسه کنیم.
بعید است کسی عدد شاخص بورس تهران را با عدد شاخص بورس نیویورک مقایسه کند؛ و اگر هم چنین کند، این مقایسه معنایی نخواهد داشت.
شاخصهای مقطعی (Cross-sectional)
دوست عزیز.
بحث شاخصهای طولی و شاخصهای مقطعی برای کاربران ویژه متمم در نظر گرفته شده است.
با عضویت به عنوان کاربر ویژهی متمم، علاوه بر دسترسی به این مطلب، به سایر بحثهایی هم که تحت عنوان سیستمهای کنترل مدیریت مطرح میشوند دسترسی پیدا میکنید.
همچنین با فعال کردن اشتراک ویژه به درسهای بسیار بیشتری دسترسی پیدا میکنید که میتوانید فهرست آنها را در اینجا ببینید:
فهرست درسهای مختص کاربران ویژه متمم
البته از میان درسها و مطالب مطرح شده، ما فکر میکنیم شاید بهتر باشد ابتدا مطالعهی مباحث زیر را در اولویت قرار دهید:
یا به عنوان یک مثال دیگر، به زمانی فکر کنید که واحد مدیریت منابع انسانی تصمیم میگیرد یک پرسشنامه برای سنجش رضایت شغلی تنظیم کند و از همکاران بخواهد که آن را تکمیل کنند.
احتمالاً واحد مدیریت منابع انسانی به این شاخص به عنوان یک شاخصی طولی نگاه میکند؛ به این معنا که این کار را در فصلها و سالهای مختلف تکرار میکند و نتایج مقایسه را با یکدیگر میسنجد.
استفاده از چنین پرسشنامهای به عنوان شاخص مقطعی (اگر توسط یک محقق بیرونی و با حفظ روش علمی انجام نشود) کاربرد خاصی ندارد.
هیچکس چنین مقایسهای را نمیپذیرد: اینکه ما اعلام کنیم رضایت کارکنان ما اکنون از ۱۰۰ حدود ۷۵ است و خوشبختانه طبق آمار منتشر شده از واحد منابع انسانی شرکت همسایه، رضایت در میان همکاران ما در مقایسه با سایر شرکتها بسیار بیشتر است.
اشتباه گرفتن شاخصهای طولی با شاخصهای مقطعی و بیتوجهی به تفاوت ماهیت آنها میتواند به تحلیلهای نادرست و گاه فریبکارانه منتهی شود.
اتفاقی که گاه در سیاست و اقتصاد هم، نمونههای آن را مشاهده میکنیم.
تمرین
یک یا دو شاخص را مثال بزنید و بگویید که هر کدام به چه صورتهایی قابل استفاده هستند:
معمولاً به عنوان شاخص طولی معمولاً به عنوان شاخص عرضی به هر دو صورت طولی و عرضی استفاده میشوندلازم نیست حتماً به این قسمت تمرین پاسخ دهید. اما آیا میتوانید حالتی را تصور کنید که بیدقتی در تفاوت شاخص طولی و عرضی، باعث شود که تحلیل اشتباهی انجام دهیم؟
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری آشنایی با سیستم کنترل مدیریت به شما پیشنهاد میکند:
- مفهوم کنترل در مدیریت و سازمان چیست؟
- تفاوت دو نگرش نرم و سخت در مدیریت
- سه ویژگی اصلی کنترل مدیریتی
- آشنایی با اجزای سیستم کنترل
- شاخص چیست؟ استعارهای برای درک بهتر شاخص
- شاخصها هم کهنه میشوند و نیاز به بازنگری دارند
- تقسیم بندی شاخصها: شاخصهای کمی در برابر شاخصهای کیفی
- تقسیم بندی شاخصها: شاخصهای پیشرو در مقابل شاخصهای تاخیری
- شاخص لباس زیر مردانه | یک شاخص پیشرو اقتصادی
- یک تمرین برای تعریف شاخص و فکر کردن بیشتر به شاخصها
- تقسیم بندی شاخصها: شاخصهای طولی در برابر شاخصهای مقطعی
- شاخص های کلیدی عملکرد (KPI) | تفاوت شاخص های عملکردی و عملیاتی
- شاخصهای پیش بینی کننده و نقش آنها در تحلیل سیستمها
- شاخصهای پرآوازه و میان تهی
- فرایند چیست؟ اهمیت تعریف و مدیریت فرایندهای کسب و کار
- بنچ مارکینگ چیست؟ الگوبرداری از دیگران چه کاربردی دارد؟
- بازخوانی و مرور یک نمونه بنچ مارکینگ تاریخی
- تعریف انحراف (Deviation) در کنترل سیستمها
- سیستم کنترل متوازن چیست؟
- معرفی شاخص های کلان اقتصادی: شاخص حرص و ترس (VIX و FGI)
- تولید ناخالص داخلی (GDP) و درآمد سرانه (شاخصهای کلان اقتصادی)
- شاخص ESG | سنجش اخلاق کسب و کار و مدیریت مسئولانه
- شاخص جینی چیست؟ آشنایی با منحنی لورنز و نحوه محاسبه ضریب جینی
- آیا میخواهید مفهوم شاخصها را بهتر بشناسید؟ (راهنمای حل تمرین)
- گزارشهای مدیریتی | شاخص یا بارومتر اعتماد ادلمن (Edelman)
- اهداف توسعه پایدار | چه شاخصهایی برای توسعه تعریف شدهاند؟
- تعریف بودجه ریزی چیست؟ کجا به برنامه ریزی نیاز دارم و کجا به بودجه ریزی؟
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
سوالهای پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحثهای مهارتی و مدیریتی.
برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کرده و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری میتوانید نقشه راههای مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
همچنین در صفحههای دوره MBA و توسعه فردی میتوانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما میتوانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را میتوانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیمسال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید. لطفاً برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که میتوانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
همچنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را میتوانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا میدانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور میتوانید به جمع متممیها بپیوندید؟
نویسندهی دیدگاه : مهدی جلالی
شاخص جینی یا ضریب جینی، یک شاخص آماری است که بوسیله آن میزان پراکندگی ثروت در یک جامعه آماری مورد بررسی قرار میگیرد. این ضریب، عددی بین صفر و یک است. هرچه به سمت صفر نزدیکتر باشد، یعنی برابری درآمدی در آن جامعه بیشتر است؛ و برعکس، هرچه به سمت یک نزدیکتر باشد، یعنی ثروت آن جامعه توزیع ناعادلانه تری دارد.
توضیح: ضریب جینی بصورت عدد، و شاخص جینی بصورت درصد بیان میشود.
- شاخص جینی وقتی بعنوان یک شاخص طولی استفاده میشود، مفید است؛ و میتواند به سیاستمداران و اقتصاددانان کمک کند که وضعیت برابری اقتصادی را در طول یک بازه زمانی مشخص مقایسه کنند و برای بهبود آن برنامه ریزی کنند.
- اما این شاخص وقتی بعنوان یک شاخص عرضی یا مقطعی استفاده میشود، باعث گمراهی و خطا در تشخیص ها و تصمیم گیری ها میشود. ممکن است دو کشور فرضی، ضریب جینی برابری داشته باشند؛ اما یکی از آنها کشوری فقیر، و دیگری کشوری ثروتمند باشد. بعبارت بهتر، در یکی از آنها فقر به مساوات تقسیم شده، و در دیگری، ثروت.
همچنین ممکن است در یک کشور، شاخص جینی چندان مطلوب نباشد، اما فرصتهای ایجاد شده برای دستیابی عموم به ثروت بسیار بهتر از کشوری با شاخص جینی بهتر باشد.