تعریف آسیب پذیری چیست؟ آیا باید بکوشیم آسیب ناپذیر باشیم؟

آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که وقتی یکی از شخصی‌ترین عکس‌های خود را برای دوست صمیمی‌تان می‌فرستید، ممکن است او آن عکس را برای افراد دیگری هم ارسال کند؟

آیا وقتی اطلاعات مالی شرکت‌تان را در اختیار یک مشاور قرار می‌دهید، به این فکر می‌کنید که ممکن است این اطلاعات را جای دیگری افشا کند؟

وقتی ضعف‌های خود را به شریک عاطفی خود می‌گویید، نگران نیستید که روزی از این ضعف‌ها سوء استفاده کند یا آن‌ها را مانند یک چکش بر سر خودتان بکوبد؟

پیش کدام‌یک از دوستان‌تان می‌توانید به سادگی گریه کنید (بدون این‌که ذره‌ای نگران عواقبش باشید)؟

همه‌ی این سوال‌ها،‌ با وجود تفاوت ظاهری‌شان،‌ یک واژه را در ذهن ما تداعی می‌کنند: اعتماد. وقتی به کسی اعتماد می‌کنیم، الگوی رفتاری ما در برابر او به کلی با دیگران متفاوت می‌شود.

برنه براون، کسی که کتاب‌های متعددی در زمینه‌ی مهارت ارتباطی و ارتباطات انسانی نوشته، بر این باور است که اعتماد با یک مفهوم دیگر نزدیک و خویشاوند است: آسیب پذیری.

تعریف آسیب پذیری چیست؟ ارتباط آن با اعتماد چگونه است؟

آسیب پذیری یا Vulnerability برای بسیاری از ما بار معنایی منفی دارد. به نظر می‌رسد کسی دوست ندارد آسیب‌پذیر باشد. محکم‌بودن و شکست‌ناپذیر بودن جذاب‌تر و ارزشمندتر به نظر می‌رسد.

اما برنه براون نگاه متفاوتی به آسیب پذیری دارد. او معتقد است که «آسیب پذیر شدن یک انتخاب است» و ما در مواقع بسیاری «به درستی» انتخاب می‌کنیم که آسیب پذیر شویم. مثلاً اگر به کسی اعتماد می‌کنیم، عملاً می‌پذیریم که در برابر او آسیب پذیر باشیم. براون اعتماد و آسیب پذیری را در کنار یکدیگر قرار می‌دهد:

اجازه بدهید برای تعریفی که براون از فلتمن نقل می‌کند مثال بزنیم. نمونه‌هایی که ابتدای این درس گفتیم می‌توانند تعریف را شفاف‌تر کنند.

حرف براون این است که شما تا لحظه‌ای که بخشی از وجود یا داشته‌های خود را در برابر فردی دیگر آسیب پذیر نکرده‌اید، نمی‌توانید بگویید به او اعتماد کرده‌اید.

او ارتباط یا Connection را یکی از نیازهای بسیار مهم انسان می‌داند و معتقد است که برای شکل‌گیری یک ارتباط محکم و پایدار، انسان‌ها ناگزیرند بپذیرند در برابر دیگری آسیب پذیر شوند.

از نظر او ما تا زمانی که این شجاعت را نداشته باشیم که از ناحیه امن خود بیرون بیاییم، تا زمانی که جرأت نکنیم از قطعیت فاصله بگیریم و ابهام‌ها را بپذیریم، زندگی واقعی را آغاز نکرده‌ایم.

زندگی واقعی آن زمانی آغاز می‌شود که ما وارد یک رابطه می‌شویم، بی‌آنکه بدانیم آن رابطه سرانجامی خواهد داشت یا نه. یا اسرار خود را با دیگری در میان می‌گذاریم، بی‌آنکه بدانیم در آینده چه استفاده‌ای از آن‌ها خواهد شد.

با کدام شروع کنیم: اعتماد یا آسیب پذیری؟

سوال بسیار مهمی که در این‌جا مطرح می‌شود این است که باید با کدام شروع کنیم؟

آیا اول باید به یک فرد اعتماد کنیم و سپس تصمیم بگیریم در برابرش آسیب پذیر شویم؟ یا این‌که تا در برابر او آسیب پذیر نشویم، رابطه‌ای مبتنی بر اعتماد شکل نمی‌گیرد؟

این سوال تا حد زیادی شبیه داستان معروف مرغ و تخم مرغ به نظر می‌رسد. اما براون معتقد است که  تا زمانی که خود را حداقل در یک زمینه در برابر طرف مقابل آسیب پذیر نکرده‌اید،‌ اساساً نمی‌توانید بگویید به او اعتماد دارید.  اعتماد فقط در حرف و کلام نیست و تا لحظه‌ای که نمود بیرونی پیدا نکند، به وجود نیامده است.

این آسیب‌پذیری ممکن است از اتفاق‌های کوچک آغاز شود. مثلاً از این‌که یکی از اسرار کودکی خود را به طرف مقابل می‌گویید. یا این‌که درباره‌ی مشکلات مالی‌تان با او حرف می‌زنید.

به تدریج در طول رابطه خود را در مسائل بزرگ‌تر و موضوعات متنوع‌تر آسیب‌پذیر می‌کنید و به این شکل، رابطه عمیق‌تر می‌شود.

شکل‌گیری اعتماد تدریجی است

نکته‌ی دیگری که براون مطرح می‌کند این است که  اعتماد در یک لحظه به وجود نمی‌آید.  او گنج اعتماد را به صندوقچه‌ای تشبیه می‌کند که ما هر بار با تصمیم‌ها و انتخاب‌های کوچک خود، کمی به محتویات آن می‌افزاییم.

او اعتماد (Trust) و خیانت (‌Betrayal) را در برابر هم قرار می‌دهد و می‌گوید مصداق‌های اعتماد و خیانت، در لحظاتی بسیار کوچک به وجود می‌آیند و انباشته می‌شوند. قرار نیست ناگهان اتفاق بسیار بزرگی بیفتد و ما و طرف مقابل متوجه شویم که به هم اعتماد داریم (+):

سخنرانی برنه براون در TEDx

براون در یکی از برنامه‌های TEDx با موضوع قدرت آسیب پذیری یا The Power of Vulnerability سخنرانی کرده و درباره‌ی این ویژگی مهم صحبت کرده است. این سخنرانی یکی از پربازدیدترین سخنرانی‌های سایت تد است و تا کنون بیش از ۵۰ میلیون بار دیده شده است.

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری مهارتهای ارتباطی و زبان زندگی به شما پیشنهاد می‌کند: