پنجره جوهری | ابزاری برای شناخت بهتر خود و دیگران
بعید است در زمینهی مهارت ارتباطی، خودشناسی یا کار تیمی مطالعه کرده باشید و نام پنجره جوهری (Johari Window) به چشمتان نخورده باشد.
پنجره جوهری مدل سادهای است که برای نخستین بار حدود هفتاد سال قبل مطرح شد و از آن زمان تا کنون به پای ثابت درسها و کلاسها و کتابهای توسعه فردی تبدیل شده است.
در این درس ابتدا کمی دربارهی تاریخچه پنجره جوهری و چارچوب آن صحبت میکنیم.
سپس توضیح میدهیم که چرا این مدل ظاهراً ساده، توانسته چنین طولانی عمر کند و هنوز هم در درسها و بحثها جایی را به خود اختصاص دهد.
در پایان روش اجرای تمرین پنجره جوهری را در یک جلسهی گروهی شرح خواهیم داد.
پنجره جوهری چیست؟
در میان دانشجویان و اساتید مدیریت یک شوخی رواج دارد که شاید شما هم آن را شنیده باشید. میگویند کافی است یک جدول دو در دو ترسیم کنی و بتوانی چهار نام زیبا و مردمپسند بر روی هر یک از خانههای این جدولها قرار دهی تا در ردیف تئوریسینهای مدیریت قرار بگیری.
البته میدانیم که این حرف شوخی است و بخش قابلتوجهی از این مدلها و جدولها و تقسیمبندیها، بر پایهی مطالعات جدی و تحقیقات مستند شکل گرفتهاند. اما حداقل این شوخی در مورد پنجره جوهری چندان هم بیراه نیست.
دو روانشناس به نامهای جوزف لوفت (Joseph Luft) و هرینگتون اینگهام (Harrington Ingham) در دههی پنجاه میلادی در یک کنفرانس مرتبط با مهارت ارتباطی در شهر اوجای (Ojai) کالیفرنیا شرکت کرده بودند. یکی از تمرینها و فعالیتهای کنفرانس چنین بود که شرکتکنندگان در گروههای کوچک با هم بنشینند و سعی کنند تجربهی تعامل خود را با دیگر شرکتکنندگان در برنامه، تدوین کرده و ارائه کنند (+).
لوفت و اینگهام ماژیک در دست گرفتند و یک جدول دو در دو به صورت زیر ترسیم کردند:
لوفت و اینگهام در آن زمان نمیدانستند که فقط یک گام با جاودانه شدن در کتابهای درسی مدیریت فاصله دارند. فقط کافی بود روی هر یک از این چهار خانه یک اسم بگذارند.
هر یک از ما ویژگیها و صفات و نقاط قوت و ضعفی که داریم که هم خودمان آنها را میدانیم و هم دیگران از آنها مطلع هستند (سمت چپ بالای جدول). مثلاً من خودم میدانم زودرنج هستم و اطرافیانم هم از این زودرنج بودن من اطلاع دارند. یا من میدانم مثبتاندیش هستم و اطرافیانم هم من را با این ویژگی میشناسند. این بخش را Public Self یا Open Self نامیدند. در فارسی میتوانیم به این بخش، منِ آشکار یا من عمومی یا منِ افشاشده بگوییم (میتوانیم از واژهی «خود» هم به عنوان معادل «self» استفاده کنیم، اما ترجمه کمی نامأنوس میشود و این سطح از وفاداری به اصطلاح اصلی، کاربرد و فایدهای هم ندارد).
اما ویژگیها و صفات دیگری هم وجود دارند که ما خودمان از آن مطلعیم، اما دیگران خبری از آنها ندارند. مثلاً من میدانم حسود هستم، اما آن را پنهان کردهام و دیگران از این ویژگی من خبر ندارند. لوفت و اینگهام این بخش را Hidden Self یا Private Self نامیدند. شاید ترجمهی منِ پنهان یا بخش شخصی من برای این خانه از مدل مناسب باشد.
گروه سوم از صفتها و ویژگیها آنهایی هستند که دیگران دربارهی ما میدانند، اما خودمان از آنها خبر نداریم. گاهی اوقات به شوخی اینها را به «سبزی گیر کرده در لای دندان» تشبیه میکنند. وقتی پس از صرف غذا سبزی لای دندانهای جلوی شما گیر میکند، تقریباً همه در نخستین نگاه آن را میبینند و تنها خود شما هستید که از آن بیخبرید. شاید شما خودتان را خودشیفته یا مغرور یا غیرهمدل یا پرحرف ندانید. اما اینها صفاتی هستند که معمولاً به سادگی به چشم میآیند و دیگران آنها را در شما میبینند. نام این بخش (سمت راست بالای نمودار) را Blind Self یا Unaware Self نامیدند. اجازه بدهید نام این بخش را هم منِ کور یا من ناآگاه بگذاریم.
چهارمین بخش (سمت راست پایین) مختص ویژگیهایی است که نه خودم از آنها خبر دارم و نه دیگران از آن اطلاع دارند. این بخش را هم Unknown Self یا Potential Self نامیدند که در فارسی میتوان آن را منِ ناشناخته یا منِ بالقوه نامید.
پس تا اینجا به جدول زیر میرسیم:
این تقسیمبندی مورد توجه شرکتکنندگان در سمینار قرار گرفت و تعدادی از آنها، این مدل را بعداً در سمینارها و کلاسهای خود نیز تشریح و تدریس کردند.
جوزف لوفت در دو کتاب خود با نامهای Of Human Interaction (در تمام کتاب) و Group Processes (در بخشهایی از کتاب) این مدل را شرح داده و در آنها نام جوهری را برای مدل به کار برده است. جوهری از ابتدای نام جوزف و هرینگتون گرفته شده است.
ویژگیها و مفروضات پنجره جوهری
دسترسی کامل به این درس و ۴۵ درس دیگر دربارهٔ مهارت های ارتباطی برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است. تا کنون ۱۰۷۸۰ نفر از متممیها مجموعاً ۸۳۵۴ تمرین در درسهای مرتبط با مهارت ارتباط موثر ثبت کردهاند.
با عضویت ویژهٔ متمم علاوه بر این ۴۵ درس به هزاران درس دیگر از جمله درسهای زیر دسترسی خواهید داشت:
روانشناسی پول | مذاکره | تصمیم گیری | مدیریت جلسه
خودشناسی | شخصیت شناسی | تحلیل رفتار متقابل
کوچینگ | مشاوره مدیریت | توسعه فردی | یادگیری
استعدادیابی | هوش هیجانی | عزت نفس | برندسازی شخصی
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری مهارتهای ارتباطی و زبان زندگی به شما پیشنهاد میکند:
- مهارت های ارتباطی | دوره آموزش ارتباط موثر
- نقاط ضعف شما در مهارت های ارتباطی چیست؟
- ماتریس توانایی های ارتباطی
- فایل صوتی درباره مهارت ارتباطی | ارتباط، زبان زندگی است
- تاریخچه ارتباطات انسانی و تغییر انتظارات انسانها از مهارت ارتباطی
- قوانین مورفی در ارتباطات
- اشتیاق به اظهار نظر | آیا باید این اشتیاق را مهار کرد؟
- تعریف ارتباط موثر یا ارتباط اثربخش چیست؟ موانع ارتباط موثر کدامند؟
- چند نکته در مورد مهارت گوش دادن فعال و موثر
- سه نوع گفتگو | از کتاب ارتباط برتر چارلز دوهیگ
- خودافشایی چیست؟ | چگونه با خودافشایی مدیریتشده روابط خود را تقویت کنیم؟
- مهارت سوال پرسیدن | اصول، تکنیکها و روشهای طرح سوال
- مقایسه کلمات عینی و ذهنی
- اعتمادسازی در رابطه | آشنایی با روش های جلب اعتماد
- تعریف آسیب پذیری چیست؟ آیا باید بکوشیم آسیب ناپذیر باشیم؟
- پنجره جوهری | ابزاری برای شناخت بهتر خود و دیگران
- مهارت ارتباطی: زبان منفی – زبان مثبت
- عبارات توضیحی و استفاده از آنها در گفتگو، نگارش و مذاکره
- هر مقایسهای با نوعی قضاوت کردن همراه است
- جبر محیطی پنهان در گفتگوهای ما (مهارتهای ارتباطی)
- انواع سبک های ارتباطی | با هر سبک ارتباطی چگونه برخورد کنیم؟
- روش صحیح عذرخواهی | معذرت خواهی تاثیرگذار چگونه انجام میشود؟
- معرفی منابع: کتاب هفت چالش ارتباط دنیس ریورز
- کلمات و اصطلاحات مثبت جایگزین (یوفمیزم)
- درباره انتقاد کردن | چگونه انتقاد کنیم؟
- دانلود فایل صوتی | انتقاد کردن و روش درست انتقاد
- چرا در فضای آنلاین کمتر میتوانیم جلوی خودمان را بگیریم؟ | ODE چیست؟
- ارتباط دیجیتال | چند اصل برای بهبود کیفیت ارتباط ناهمزمان
- روش نوشتن نامه اداری | چند نکته درباره نامه نگاری و مکاتبات اداری
- سکوت قدرت درونگراها (قدرت سکوت) نوشته سوزان کین
- صراحت تمام عیار | راهنمایی برای ترکیب قاطعیت و انسانیت در محیط کار
- کتاب ارتباط بدون خشونت | زبان زندگی | مارشال روزنبرگ
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
سوالهای پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحثهای مهارتی و مدیریتی.
برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کرده و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری میتوانید نقشه راههای مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
همچنین در صفحههای دوره MBA و توسعه فردی میتوانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما میتوانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را میتوانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیمسال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید. لطفاً برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که میتوانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
همچنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را میتوانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا میدانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور میتوانید به جمع متممیها بپیوندید؟
نویسندهی دیدگاه : یعقوب دلیجه
بعد از مطالعه این درس میخواهم به تکنیکهایی بپردازم که میتواند در راستای کوچک کردن من ناشناخته به ما کمک کند.
1.گزارش ارزیابی روزانه
یکی از راهکارهای بسیار مهم برای اینکه خودمان را عمیقتر بشناسیم، نوشتن گزارش ارزیابی روزانه خودمان است. در این گزارش، تصمیمات، احساسات، اتفاقات و ... نوشته میشود و با بررسی آن در بازههای زمانی مشخص میتوانیم به برآورد عمیقتری از ویژگیهای پنهان خودمان دست یابیم و این ویژگیها را در خودافشاییهای مدیریت شده به کار ببریم تا من ناشناخته را کوچک کنیم.
2.نوشتن و نویسندگی و آزاد نویسی
طبق تجربه اندک من(در چهار سال اخیر)، آزاد نویسی با رویکرد برون ریزی ذهنی، میتواند در خودشناسی کمکمان کند. آزاد نویسی میتواند جوانب پنهان ذهن و روح ما را بر روی کاغذ بیاورد و حتی باعث شود به ساختارهای ذهن ما نظم بدهد. به این طریق میتوانیم عمیقتر خودمان را بشناسیم.
روبه رشد باشید، پایدار و مستمر
یعقوب دلیجه