نیچ مارکتینگ چیست؟ چرا باید به سراغ گوشه های دنج بازار برویم؟

معمولاً بخش‌های کوچکی از بازار وجود دارند که شرکت‌های بزرگ آن‌ها را ندیده‌اند؛ یا نخواسته‌اند یا نتوانسته‌اند محصول مناسبی برای آن‌ها ارائه کنند.

این بخش‌ها را به نام گوشه های دنج بازار یا نیچ مارکت می‌شناسند و تأمین نیاز آن‌ها و ارائه‌ی محصول برای آن‌ها، فرصت خوبی برای کسب و کارهای کوچک محسوب می‌شود.

وقتی استراتژی بازاریابی خود را بر این گوشه های بازار بنا کنید، اصطلاحاً گفته می‌شود که به سراغ نیچ مارکتینگ رفته‌اید.

به یک شرکت تولیدکننده‌ی پوشاک فکر کنید که ممکن است پس از بخش‌بندی بازار به نتیجه برسد که می‌خواهد فقط محصولات خود را صرفاً برای یک بخش (کودکان زیر هفت سال) تولید و عرضه کند؛ یا یک تولیدکننده‌ی سس که تصمیم بگیرد صرفاً سس‌های رژیمی تولید کند؛ یا یک بانک که می‌خواهد به شکل تخصصی روی وام مسکن متمرکز شود.

در این نوع بخش‌بندی بازار، سگمنت‌ها هنوز بسیار بزرگ هستند و نمی‌توان آن را نیچ مارکت دانست.

اما مثال‌های زیر را در نظر بگیرید:

• بانکی را در نظر بگیرید که وام اختصاصی سالمندان را پیشنهاد می‌کند
• یک شرکت طراحی سایت که اختصاصاً برای فروشگاه‌های پوشاک سایت طراحی می‌کند
• شرکت تولیدکننده‌ی GPS که صرفاً روی GPS برای حیوانات متمرکز می‌شود
• یک شرکت طراح نقشه که نقشه‌های کاغذی اختصاصی برای توریست‌ها چاپ می‌کند و امکان ثبت اماکن بازدید‌شده و برنامه‌ریزی بازدید و مواردی مانند این‌ها را فراهم می‌کند.

بسیاری از بانک‌ها، طراحان سایت، تولیدکنندگان GPS و شرکت‌های طراحی و چاپ نقشه، این بخش‌ها را بسیار کوچک می‌بینند و حتی به سادگی حاضر نیستند نام Segment را برای آن‌ها به‌کار ببرند.

چند پرسش، و پاسخ آن‌ها

معنی لغوی Niche چیست؟

Niche بر اساس توضیح Webster، چیزی شبیه تاقچه است: حفره‌ی کوچکی که در دیوار درست می‌شود تا در آن مجسمه یا وسایل دیگر قرار بگیرند. Niche Marketing را می‌توان استراتژی پر کردن حفره‌های کوچک و خالی بازار هم دانست.

آیا نیچ مارکت‌ها برای همیشه نیچ می‌مانند؟

مک‌کنا حدود سه دهه قبل جمله‌ای گفته که هنوز هم کاملاً مصداق دارد (+): «بیشتر بازارهای بزرگ، زمانی نیچ مارکت بوده‌اند.»
بنابراین شما هم باید به خاطر داشته باشید که در بلندمدت، احتمالاً نیچ مارکت‌تان رشد خواهد کرد و به یک سگمنت جدی تبدیل خواهد شد. هم‌چنین اگر بزرگان بازار ببینند که نیچ مارکت برای شما سودآوری خوبی داشته، ممکن است به حضور در نیچ مارکت شما ترغیب شوند.

آیا نیچ مارکتینگ فقط مخصوص کسب و کارهای کوچک است؟

نه. کسب و کارهای بسیار بزرگ هم، به سراغ نیچ مارکتینگ می‌روند اما ممکن است این کار را با برندهای متفاوتی انجام دهند. ضمناً باید به خاطر داشته باشید که اگر کسب و کار بزرگ می‌خواهد از استراتژی نیچ مارکتینگ استفاده کند، باید برای این کار، واحدهای کسب و کار‌ (Business Unit) مستقل در نظر بگیرد و تا حدی هم خودمختاری برای این واحدها در نظر داشته باشد. چون اگر صلب بودن و کندی کسب و کار بزرگ به کسب و کار کوچک هم سرایت کند، دیگر اجرای استراتژی نیچ بی‌معنا خواهد بود.

دربارهٔ نیچ مارکتینگ چه کتابی بخوانیم؟

بدون شک کتاب استراتژی اقیانوس آبی یکی از معروف‌ترین کتابهای نیچ مارکتینگ است. اگر بخواهیم دقیق باشیم، اساساً بحث نیچ مارکتینگ بیش از آن‌که زیرمجموعهٔ بازاریابی باشد، در مقولهٔ استراتژی می‌گنجد. چون مستلزم تصمیم‌هایی بنیادی است و باید کل جهت‌گیری کسب و کارتان را بر اساس آن تنظیم کنید.

کتاب گذر از شکاف هم کتاب دیگری است که در آن به نیچ مارکتینگ پرداخته شده است. البته این بحث، محور اصلی کتاب گذر از شکاف (Crossing the Chasm) نیست. اما جفری مور در این کتاب توضیح داده که چگونه با استفاده از نیچ مارکتینگ می‌توان محصولات نوآورانه را در بازار رواج داد و بازار را تصاحب کرد. خواندن آن کتاب می‌تواند تصویر بهتری از پیاده‌سازی استراتژی نیچ مارکتینگ در ذهن‌تان ترسیم کند.