تعریف صنعت چیست؟ تفاوت بازار و صنعت در کجاست؟
- مطالعه معرفی تئودور لویت (ضروری نیست؛ اما توصیه میشود)
- بتوانند صنعت را تعریف کنند.
- بتوانند تفاوت صنعت و بازار را شرح دهند.
- در حوزهی فعالیت خودشان، مصداقهای صنعت و بازار را تشخیص دهند.
گاه پیش میآید که ما در گفتگوهای روزمرهی خود، دو اصطلاح بازار (Market) و صنعت (Industry) را به جای یکدیگر بهکار میبریم.
اما وقتی قرار است از ارزش آفرینی، بازاریابی و استراتژی حرف بزنیم، مهم است که به تفاوت این دو اصطلاح توجه داشته باشیم و این دو واژه را با دقت و حساسیت بیشتری بهکار بگیریم.
بسیاری از تصمیمهای ضعیف و اشتباه مدیران در صنایع مختلف و نیز تحلیلهای غیردقیقی که تحلیلگران ارائه میکنند، ناشی از بیتوجه به تفاوت این دو مفهوم است.
البته در این درس خواهیم دید که توجه به تفاوت صنعت و بازار هم همهی مشکلات شما را حل نمیکند. به این علت که هر کس ممکن است مرزهای صنعت و بازار خود را با توجه به نگرش و سلیقهاش به شکل متفاوتی تعریف کند. اما به هر حال، شفاف کردن تفاوت این دو واژه، خود یک گام به جلو محسوب میشود.
تعریفی که ما در اینجا مطرح میکنیم، الگویی است که رابرت گرنت در کتاب مدیریت استراتژیک خود بهکار گرفته است (+). البته این نگاه، محدود به گرنت نیست و اغلب کتابهای مدیریت استراتژیک، تعریفهای نزدیک یا مشابهی را ارائه کردهاند.
استفاده از الگوی عرضه و تقاضا
سادهترین شیوهای که میتوانیم برای تفکیک صنعت و بازار در نظر بگیریم، استفاده از الگوی عرضه (Supply) و تقاضا (Demand) است.
به این معنا که در مورد هر کالا یا خدمت، میتوان گفت صنعت، شامل همهی فعالانِ سمتِ عرضه و بازار، برایند همهی تقاضایی است که در یک زمینهی مشخص وجود دارد.
این تعریف بازار و صنعت، اما و اگرهای متعددی دارد که ادامهی این درس به آنها میپردازیم.
تعریف بازار چیست؟
همانطور که اشاره کردیم، بازار، سمتِ تقاضای معادلهی اقتصاد است. این تقاضا را اغلب بر اساس یک محصول یا یک دسته محصول تعریف میکنند:
تعریف بازار
بازار شامل همهی افراد، شرکتها و بنگاههایی است که به صورت بالقوه یا بالفعل، خریدار یک محصول مشخص هستند.
پس اگر شما یک کافی شاپ دارید و از بازارِ کافیشاپ حرف میزنید، منظورتان همهی کسانی است که علاقهمند به خدمات کافیشاپ هستند و حاضرند به صورت مستقیم یا غیرمستقیم برای آن پول پرداخت کنند.
به عنوان یک مثال، با توجه به انواع بازار در اینجا میتوانیم بازار یک کافیشاپ را به صورت زیر تعریف کنیم:
- بازار بالقوه: تمام کسانی که علاقهمند هستند از خدمات کافیشاپ استفاده کنند.
- بازار آماده: کسانی که برای استفاده از خدمات کافیشاپ، بودجه و منابع کافی هم در اختیار دارند (از جمله زمان، فاصلهی مناسب).
- بازار هدف: افرادی که در شعاع مشخصی از محل کافیشاپ شما زندگی میکنند یا در آنجا تردد دارند.
- بازار تحت نفوذ: کسانی که حداقل یک بار از خدمات کافیشاپ شما استفاده کردهاند.
تعریف صنعت چیست؟
صنعت، سمتِ عرضهی معادلهی اقتصاد است. پس آن را میتوان به صورت زیر تعریف کرد:
صنعت شامل مجموعهای از بنگاه های اقتصادی است که نیازهای یک بازار مشخص را تأمین میکنند.
صنعت را میتوان بر اساس محصول یا نیاز تعریف کرد.
با توجه به این توضیح، وقتی از صنعت کافی شاپ صحبت میکنیم، منظورمان همهی کسانی است که مانند شما خدمات کافی شاپ را عرضه و ارائه میکنند.
همچنین وقتی از صنعت خودرو حرف میزنیم، منظورمان همهی کسانی است که خودرو را تولید و عرضه میکنند. در مقابل، بازار خودرو را میتوان به عنوان همهی تقاضای موجود برای خودرو در نظر گرفت.
به شکل مشابه، وقتی از بازار خودروهای SUV حرف میزنیم، منظورمان وضعیت تقاضا برای خودروهای SUV است.
صنعت را چگونه تعریف کنیم؟
تعریف بازار، چندان دشوار و مبهم نیست.
وقتی از بازار خودروهای چینی صحبت میکنیم، همه کمابیش میدانیم از چه حرف میزنیم. همچنین اصطلاح بازار فستفود برای اغلب ما، مشخص و شفاف است.
ولی تعریف صنعت میتواند تفسیرهای متعددی داشته باشد. مثلاً اگر شما کافیشاپ دارید، آیا باید فقط کافیشاپهای دیگر را در صنعت خود در نظر بگیرید؟ یا اینکه باید سینما و تئاتر را هم در همین صنعت در نظر بگیرید؟
دسترسی کامل به این درس برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است.
با عضویت به عنوان کاربر ویژهی متمم، علاوه بر دسترسی به درسهای ارزش آفرینی به دورههای بسیار بیشتری دسترسی پیدا میکنید که میتوانید فهرست آنها را در اینجا ببینید:
فهرست درسهای مختص کاربران ویژه متمم
البته بررسیهای ما نشان میدهد که علاقهمندان به ارزش آفرینی از بین درسهای متنوع متمم به درسهای زیر علاقهی بیشتری نشان دادهاند:
بازاریابی | کارآفرینی | استارتاپ
استراتژی | تفکر سیستمی | آموزش فروش
تصمیم گیری | مشاوره مدیریت | کوچینگ
دیجیتال مارکتینگ | مدل کسب و کار | فنون مذاکره
دوره MBA (پیگیری منظم مجموعه درسها)
اگر با فضای متمم آشنا نیستید و دوست دارید دربارهی متمم بیشتر بدانید، میتوانید نظرات دوستان متممی را دربارهی متمم بخوانید و ببینید متمم برایتان مناسب است یا نه. این افراد کسانی هستند که برای مدت طولانی با متمم همراه بوده و آن را به خوبی میشناسند:
آیا میتوان گفت کدام نگرش درست و کدام نگرش نادرست است؟ قطعاً نه.
اما میتوان بررسی کرد که کدام نگرش بیشتر و کدام نگرش کمتر مفید است.
شاید برای مدیران لایههای پایینتر، نگاه مبتنی بر محصول برای تعریف مرزهای صنعت کافی باشد. اما برای یک مدیر میانی، نگاه مبتنی بر فرایند یا تکنولوژی مناسبتر باشد.
همچنین ممکن است یک مدیر ارشد، وقتی مرزهای صنعت خود را بر اساس نیاز ارضاء شده تعریف و تعیین میکند، بتواند نگاه کلانتری به آیندهی پیش روی خود داشته باشد.
تمرین و مشارکت در بحث
ابتدا تمرین درس انواع بازارها را انجام دهید (تا این لحظه ۱۸۰۲ نفر از دوستان شما تمرین آن درس را انجام دادهاند).
سپس زیر این درس، توضیح دهید که کدام شکل از تعریف صنعت، میتواند برای محصول مد نظر شما بیشتر مفید باشد.
در این حالت رقبای شما چه کسانی خواهند بود؟
این نوع نگرش، چه تبعاتی در تصمیمگیریها و تحلیلهایتان خواهد داشت؟
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری ارزش آفرینی به شما پیشنهاد میکند:
- ارزش و ارزش آفرینی در کسب و کار (نقشه راه درس)
- ارزش چیست؟ | تعریف ارزش و ارزش آفرینی در کسب و کارها
- تعریف پایداری چیست؟ | بررسی مفهوم پایداری در مدیریت و کسب و کار
- تعریف کسب و کار و هدف از کسب و کار چیست؟ | فرصت طلبی یا ایجاد ارزش پایدار؟
- دلالی چیست؟ واسطه گری چه تفاوتی با دلالی دارد؟
- تعریف بازار چیست؟ انواع بازارها کدامند؟
- فهرست برخی روشهای کلاسیک تولید ارزش اقتصادی
- تفاوت کالا و خدمت در چیست؟
- معرفی کتابی درباره اقتصاد خدمات | خلق ارزش با ارائه خدمات
- «کسب و کار خدماتی» یا «خدماتی شدن کسب و کار»؟
- تعریف صنعت چیست؟ تفاوت بازار و صنعت در کجاست؟
- تجزیه و تحلیل بازار | معیارهای ارزیابی بازار و محصول
- ارزش آفرینی و شناخت انگیزه انسانها
- زنجیره ارزش پورتر | ابزاری برای تحلیل وضعیت کسب و کار
- زنجیره ارزش خدمات برای تحلیل کسب و کارهای خدماتی
- پروژه پایانی ارزش آفرینی
- کتاب طراحی ارزش پیشنهادی
- اتاق خبر | درس ارزش آفرینی
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
سوالهای پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحثهای مهارتی و مدیریتی.
برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کرده و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری میتوانید نقشه راههای مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
همچنین در صفحههای دوره MBA و توسعه فردی میتوانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما میتوانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را میتوانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیمسال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید. لطفاً برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که میتوانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
همچنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را میتوانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا میدانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور میتوانید به جمع متممیها بپیوندید؟
نویسندهی دیدگاه : سامان عزیزی
سلام و خدا قوت به گروه پرتلاش متمم
از اونجايي كه در صورت مسئله بين آب معدني و محصول مورد نظر ما حرف " و" قرار داده ايد پس احتمالاً منظور شما پاسخ دادن به هردو مورد بوده!
در صنعت آب معدني:
اگر صنعت را بر اساس نياز ارضا شده تقسيم بندي كنيم : كليه برندهاي آب معدني،ساير نوشيدني هاي خنك جزو رقباي ما خواهند بود(شايد كليه مكانهايي كه دسترسي آسان به آب خنك و پاكيزه داشته باشند(مثل آبسرد كن ها،چشمه ها! و ...) نيز در تقسيم بندي ما قرار گيرند)
اگر بر اساس فرآيندهاي عملياتي و تكنولوژيكي تقسيم بندي كنيم : كليه برندهايي كه از چشمه هاي با ميزان املاح نزديك به ما برداشت ميكنند رقيب ما باشند ،همچنين برندهايي كه از تكنولوژي مشابه بسته بندي و فرآوري ما استفاده ميكنند
اگر از نظر كالا و خدمات عرضه شده تقسيم كنيم: فقط برندهاي توليدكننده آب معدني كه از بهترين و بكر ترين چشمه هاي دور دست (سبلان-دماوند-بل) استخراج ميكنند رقيب ما خواهند بود(در عرضه آب معدني گوارايي سرشار از املاح مفيد و آبي كه از كوهستان هاي دور دست به دست مصرف كننده رسيده است)
تبعات تقسيم بندي اول: بازار بسيار بزرگتر ولي با رقابت بسيار بيشتر
تبعات تقسيم بندي دوم: ايجاد مزيت رقابتي در فرآيند توليد (كه شايد براي مصرف كننده اين محصول خيلي اهميتي نداشته باشد) و بازار محدود تر و قابل كنترل تر
تبعات تقسيم بندي سوم: ايجاد مزيت رقابتي كه براي رقبا كمتر قابل دستيابي است با تعداد رقيب كمتر و پتانسيل ساختن برند ماندگار در بازار
در مورد كالاهاي ما : فرآورده هاي گياهي و طبيعي
همونطور كه شما در مثال آخرتون اشاره كردين ما از هر سه تقسيم بندي در كارمون تا حدي استفاده كرديم و معتقدم كه در كار ما هر كدوم از اينها كاربرد خودشو داره.
ولي اگه بخوام خيلي كلي اين كار رو انجام بدم شايد تقسيم بندي بر اساس "نياز ارضا شده" مفيدتر باشه.
پاسخ به نياز "دسترسي به محصولات و داروهاي گياهي سالم به جاي استفاده از انواع داروهاي شيميايي در درمان بيماري ها و تامين سلامت فرد "
پيامد ها: همين تعريف تقريباً بازارهاي بالقوه-آماده- و هدف ما رو تعريف ميكنه كه رقباي ما تمامي عرضه كنندگان محصولات درماني گياهي و سالم هستند + عرضه كنندگان گياهان فله دارويي
-از پيامدهاي ديگه ميتونم به استفاده از بستر مناسب تقاضا براي اين نياز اشاره كنم
-پتانسيل ايجاد مزيت رقابتي پايدار براي پاسخ به اين نياز(عرضه محصولات "گياهي"،"سالم"،"درماني"،"با قابليت جايگزيني داروهاي شيميايي"و...!)