Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Menu
شرایط دریافت هدیه نوروزی متمم: دوره صوتی آموزش هدف‌گذاری (کلیک کنید)


مفهوم خوش بینی چیست؟ آیا شما خوش بین هستید؟


اهداف و انتظارات آموزشی متمم در این درس
کد درس: ۹۰۵۲۳
پیش نیاز مطالعه درس خوش بینی از دوستان عزیز متممی انتظار می‌رود پس از مطالعه این درس:
  • خوش بینی سرشتی (در طبیعت همه‌ی ما) را درک کنند و بتوانند شرح دهند.
  • تعریف خوش بینی از دیدگاه سلیگمن را به خاطر بسپارند.
  • وقتی کسی در مورد اتفاق‌های بد زندگی‌اش حرف می‌زند، سه مولفه‌ی اصلی تشریح رویداد را تشخیص داده و تحلیل کنند.
  • تفاوت خوش بینی کوچک و خوش بینی بزرگ را به خاطر بسپارند و بتوانند برای آن مثال بزنند.
  • بتوانند مفهوم خوش بینی از جنس فست‌فود را شرح دهند.
  • تفاوت خوش بینی هوشمندانه و خوش بینی ساده‌اندیشانه را درک کنند و بتوانند مصداق‌های آن را تشخیص دهند.
  • به تصمیم‌ها، تحلیل‌ها و اقدام‌های خود فکر کنند و ببینند تا چه حد، به افزایش خوش‌بینی و امید آن‌ها کمک می‌کنند.

تذکر: این درس، دشوار نیست؛ خصوصاً اگر درس‌های پیشین را خوانده باشید و هر دو تست‌های اسنایدر و شییر را هم انجام داده باشید.

با این حال، پیشنهاد می‌کنیم آن را آرام و با سرعت کم بخوانید. ضمناً خواندن این درس را برای زمانی بگذارید که بیست تا سی‌دقیقه فرصت تمرکز کامل دارید (به هر حال، این موضوع،‌ حداقل به صورت دو دهه، مورد تمرکز روانشناسان بوده و کسانی مثل سلیگمن یا پترسون، صدها صفحه درباره‌ی آن کتاب و مقاله نوشته‌اند. بنابراین، ارزش دارد که کمی متمرکزتر این درس را بخوانیم).

فشار ذهنی هنگام مطالعه
نیاز به مشارکت شما
کسب و کار
زندگی
خوش بینی

من خوش بین هستم.

او بدبین است.

خوش بینی ساده‌لوحی است. بدبین بودن زندگی ما را تلخ می‌کند.

جامعه‌ی ما، به همه چیز بدبین شده است. خوش بینی را باید از کودکی آموخت.

تعداد گزاره‌ها و ادعاها و حرف‌هایی که در زمینه‌ی خوش بینی و بدبینی مطرح می‌شود، کم نیست.

سخنرانان انگیزشی نیز، چندین دهه است که ما را به خوش بین بودن توصیه کرده‌اند.

اما تعریف خوش بینی چیست؟ آیا همه‌ی ما، وقتی از خوش بینی یا بدبینی حرف می‌زنیم، دقیقاً به یک چیز فکر می‌کنیم؟

 فرق خوش بین بودن و امیدوار بودن در چیست؟ 

این درس، قرار است به چنین پرسش‌هایی پاسخ دهد. یا اگر دقیق‌تر بگوییم، ما را به این پرسش‌ها حساس کند.

به‌این ترتیب، از این به بعد، این مفاهیم را بهتر درک خواهیم کرد و مصداق‌های آن‌ها را در زندگی خود و دیگران، و نیز در جامعه بیشتر و بهتر تشخیص خواهیم داد.

آنچه در ادامه می‌خوانید:

خوش بینی و ساده‌لوحی

برای ما که طی دهه‌های اخیر، معمولاً خوش بین بودن را با بار معنایی مثبت شنیده‌ایم، ممکن است تصور این نکته دشوار باشد که در قرن‌های گذشته، این واژه معمولاً دارای بار معنایی منفی بوده است.

خوش بینی، در بدترین حالت، نزدیک به ساده لوحی و در بهترین حالت، شبیه نگاه ناآگاهانه‌ی کودکانه فرض می‌شده است.

کافی است کتاب ساده دل ولتر را بخوانید تا ببینید در آن‌جا چقدر ساده‌لوحی و خوش‌بینی به هم نزدیک‌ هستند.

یا پای صحبت‌های فروید بنشینید که وقتی می‌خواهد از دین انتقاد کند، می‌گوید باور به بهشت و جهنم، ناشی از خوش بینی است. به این معنا که مردم به پایان زندگی خود و سرنوشت پس از مرگ، خوش بین بوده‌اند که دین را پذیرفته‌اند.

پترسون در مقاله خوش بینی خود (با عنوان آینده خوش بینی)، اشاره می‌کند که فروید، خوش بینی را دیدگاهی فراگیر و البته از جنس توهم می‌دانسته و اشاره می‌کرده که انسان‌های تحصیل‌کرده و به طور خاص، نورولوژیست‌ها، نیازی به چنین توهمی ندارند.

#نیچه هم، از خوش بینی استقبال چندانی نکرده و به بهانه‌های مختلف آن را مورد انتقاد قرارداده و خوش بینی را مایه‌ی رنج انسان دانسته است.

اما این نوع نگاه به خوش بینی، ادامه پیدا نکرد و در دهه‌های اخیر، خوش بینی جایگاهی مثبت و فاخر یافت.

هنوز نمی‌توانید تعریف شفاف و واضحی از خوش بینی پیدا کنید که مورد اتفاق نظر همه‌ی روانشناسان باشد؛ اما می‌توان گفت اغلب روانشناسان، کارکردهای مثبت خوش بینی را بسیار جدی و حائز اهمیت می‌بینند.

هم‌چنین پیوسته، تحقیق‌ها و مطالعات جدیدی درباره‌ی اثرات مثبت خوش بینی در سلامت، رضایت شغلی، امید به آینده و سایر جنبه‌‌های زندگی شخصی و شغلی منتشر می‌شود.

خوش بینی در زندگی و سرشت انسان

در نیمه‌ی دوم قرن بیستم و با توسعه‌ی روانشناسی علمی، این نگرش منفی به خوش بینی کم‌رنگ و تقریباً ناپدید شد.

از میان کسانی که در این زمینه نقش ایفا کردند، می‌توانیم به چهار نفر اشاره کنیم:

مارتین سلیگمن از جمله‌ی این افراد است که وقتی مفهوم درماندگی آموخته شده را مطرح کرد، اشاره کرد که سابقه‌ی کنترل نداشتن بر شرایط محیطی، موجودات را به آینده‌ی خود بدبین می‌کند و این بدبینی، به شکل درمانده‌شدن و هیچ‌کاری‌نکردن بروز پیدا می‌کند.

لازاروس فرد دیگری بود که خوش بینی را از زاویه‌ی مثبت نگاه کرد. ما در متمم، او را به واسطه‌ی تعریف استرس در درس مدیریت استرس می‌شناسیم؛ اما او در زمینه‌ی متعددی که مربوط به جنبه‌های منفی و فشارهای زندگی انسان بوده‌اند، مطالعه و تحقیق کرده است.

لازاروس، در مقاله‌ی کلیدی خود تحت عنوان هزینه‌ها و منافع انکار، گفت که چیزی به نام شکل مثبت انکار یا انکار مفید (Positive Denial) هم وجود دارد و این یکی از جنبه‌های سلامت انسان است که در مواجهه با مشکلات، وجود بعضی از دشواری‌ها را انکار کند.

آرون بک هم روانشناس دیگری بود که در زمینه‌ی افسردگی مطالعات ارزشمندی انجام داد و او هم اعلام کرد که ناامیدی و بدبینی به آینده، می‌تواند نشانه‌ای از یک اختلال روانی و یکی از فاکتورهای شکل‌دهنده‌ی افسردگی باشد.

به نقل از پترسون، نفر چهارمی هم وجود دارد که نقش بسیار پراهمیتی داشته و او، لیونل تایگر (Lionel Tiger) بوده است. او کتابی به نام زیست شناسی امید نوشت و در‌ آن چنین نکته‌ای را مطرح کرد:

خوش بینی به بقای انسان کمک می‌کند

اگر تا این لحظه، درس را خوانده‌اید و بدون مشکل با آن همراه شده‌اید، متأسفانه باید بگوییم که این خبر خوبی نیست.

چون ما هنوز خوش بینی را تعریف نکرده‌ایم و کسانی هم که تا این لحظه نام بردیم، هر یک خوش بینی را به هر شکلی که در ذهن داشته‌اند به کار برده‌اند.

البته، بسیاری از ما کمابیش، مفهوم مشابهی از این واژه در ذهن داریم. اما این کافی است که با تکیه بر چنین فرضی، دیدگاه‌ها و ادعاهای مختلفی را مطرح کنیم.

در این‌جاست که کار شییر و کارور (که پرسشنامه جهت گیری زندگی را مشاهده کرده‌اید) ارزش پیدا می‌کند.

از زمانی که آن‌ها پرسشنامه‌ی LOT را طراحی و ارائه کردند، بسیاری از مقاله‌ها و تحقیقات علمی، وقتی از خوش بینی و بدبینی حرف می‌زدند، تعریف LOT را معیار قرار می‌دادند.

اگر پرسش‌های پرسشنامه‌ی LOT را – که حتماً برای خودتان امتیازدهی کرده‌اید – مرور کنید، می‌توانید جهت گیری زندگی یا گرایش به خوش بینی را در نگاه شییر و کارور درک کنید. می‌توان گفت:

خوش بینی در نگاه شییر و کارور یعنی این‌که:

انتظار داشته باشیم در مجموع، اتفاق‌های خوب زیادی در آینده بیفتد و تعداد اتفاق‌‌های بد، کم باشد.

اگر حرف‌های تایگر، لازاروس و آرون بک را بپذیریم، یا امتیاز دوستان متممی خودمان را در زیر پرسشنامه‌ی LOT ببینیم، می‌توانیم تا حد خوبی قانع شویم که متوسط نگاه ما انسان‌ها به آینده، خوش بین است؛ اگر چه طبیعتاً میزان خوش‌بینی و بدبینی هر یک از ما با دیگری تفاوت دارد.

خوش بینی کلی در مقایسه با خوش بینی نسبت به یک موضوع مشخص

حالا که به این نقطه رسیده‌ایم، می‌توانیم به یک موضوع مهم بپردازیم:

این‌که ما احساس کلی خود را نسبت به آینده در نظر بگیریم و درباره‌ی آن حرف بزنیم، چندان مفید نیست. چون:

اولاً این احساس را نمی‌توان به سادگی تغییر داد (چون برآیند یک زندگی و نیز حاصل ساختار بیولوژیک ما است).

دوم این‌که ما بسیاری اوقات، برای خوش بینی و بدبینی، موضوع مشخص در نظر می‌گیریم.

مثلاً می‌گوییم: من به آینده‌ی این رابطه خوش بین نیستم یا نسبت به آینده کسب و کارمان، خوش بین هستم.

این نوع خوش‌بینی‌ها با موضوع مشخص، نقش مهم‌تری در زندگی و تصمیم‌ها و انتخاب‌های ما دارند.

به زبان دیگر، ضمن این‌که آزمون LOT جذاب و مهم و مفید است و روانشناسان، می‌توانند با اجرای این آزمون در گروه‌های بزرگ (مثلاً زنان، مردان، افراد دانشگاهی و مشاغل مختلف) اطلاعات ارزشمندی به دست بیاورند، چنین آزمون‌هایی برای ما و شما چندان مفید نیست.

فرض کنیم امتیاز خوش بینی شما، X شده باشد.

حالا باید چه‌کار کرد؟ آیا با نصیحت، می‌توان عدد آن را تغییر داد؟

بنابراین به نظر می‌رسد، وقتی به عنوان یک فرد، به خوش‌بینی و بدبینی خودمان فکر می‌کنیم، چنین معیارهایی چندان کارا نباشند.

آیا تلاش شییر و کارور، در طراحی پرسشنامه جهت گیری زندگی، بی‌نتیجه بوده است؟

نباید ارزش LOT را دست‌کم بگیریم.

پرسش‌های زیر، تنها نمونه‌ای از مسائلی هستند که LOT می‌تواند به آن‌ها پاسخ دهد:

  • آیا ازدواج، خوش‌بینی انسان‌ها را افزایش می‌دهد؟
  • کسانی که ادامه تحصیل می‌دهند، از نظر میزان خوش‌بینی با کسانی که در یک مقطع تحصیلی متوقف می‌شوند، چه تفاوتی دارند؟
  • خوش بینی مردم یک کشور، در مقاطع مختلف چه تغییراتی داشته است.
  • جنگ یا بحران‌های اقتصادی، چه تأثیری بر میزان خوش‌بینی مردم دارد؟

در این سوال‌ها و پرسش‌های مشابه، بررسی متوسط امتیاز گروه‌های مختلف، بسیار مفید است.

اگر سه سطح روانشناسی مثبت را به خاطر داشته باشید، می‌توانیم بگوییم با وجودی که این پرسشنامه‌ها، به صورت فردی پر می‌شوند، اما بیشتر برای سطح سوم روانشناسی مثبت (جنبه‌های گروهی و اجتماعی آن) مفید و کارآمد هستند.

در ادامه‌ی این درس، از زوایای دیگری به خوش بینی نگاه می‌کنیم. زاویه‌هایی که می‌توانند در زندگی فردی ما (سطح یک و دو روانشناسی مثبت) مفید و اثربخش باشند.

رویدادهای بد را چگونه برای خود توضیح می‌دهید؟

محدودیت در دسترسی کامل به این مجموعه درس

دسترسی کامل به مجموعه درس‌های روانشناسی مثبت گرا برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است.

  تعداد درس‌ها: ۳۲ عدد

  دانشجویان این درس: ۳۹۳۲ نفر

  تمرین‌های ثبت‌شده: ۲۰۴۹ مورد

با عضویت ویژه، علاوه بر امکان مطالعه‌ی درس‌های روانشناسی مثبت‌گرا به درس‌های بسیار بیشتری نیز دسترسی پیدا می‌کنید که می‌توانید فهرست آنها را در اینجا ببینید:

 فهرست درس‌های متمم

البته از میان درس‌ها و مطالب مطرح شده، ما فکر می‌کنیم شاید بهتر باشد ابتدا مطالعه‌ی مباحث زیر را در اولویت قرار دهید:

  شخصیت شناسی / حمایت اجتماعی / خودشناسی

  تحلیل رفتار متقابل / عزت نفس | کوچینگ

  پرورش تسلط کلامی

  استرس / چگونه شاد باشیم / مدیریت انگیزه

اگر با فضای متمم آشنا نیستید و دوست دارید درباره‌ی متمم بیشتر بدانید، می‌توانید نظرات دوستان متممی را درباره‌ی متمم بخوانید و ببینید متمم برایتان مناسب است یا نه. این افراد کسانی هستند که برای مدت طولانی با متمم همراه بوده و آن را به خوبی می‌شناسند:

آیا رفتارها، تصمیم‌ها و انتخاب‌های خود را از منظر تأثیر بر خوش‌بینی بررسی می‌کنید؟

بگذارید باز هم از استعاره‌ی رژیم غذایی پترسون استفاده کنیم.

آن‌هایی که دغدغه‌ی رژیم غذایی دارند، عادت دارند هنگام خوردن هر چیز، به کالری‌ها، ویتامین‌ها و میزان فیبر آن توجه کنند.

هم‌چنین بر این اساس،‌ برخی خوراکی‌ها را – حتی اگر مزه‌ی خوبی دارند – از رژیم غذایی خود حذف می‌کنند و برخی خوراکی‌های دیگر را – حتی اگر چندان طعم‌شان را دوست ندارند – به رژیم غذایی خود می‌افزایند.

البته در بلندمدت، معمولاً ذائقه و سلیقه نیز تغییر می‌کند و رژیم غذایی سالم، از نظر طعم و مزه هم دوست‌داشتنی می‌شود.

  • آیا ما عادت داریم در رفتارها، تصمیم‌ها و انتخاب‌های خود، به اثر آن‌ها بر خوش‌بینی توجه کنیم؟
  • آیا وقتی روایتی از شکست خود را تعریف می‌کنیم، به این فکر می‌کنیم که تکرار دائمی این روایت، چه تأثیری بر خوش‌بینی ما دارد؟
  • آیا در انتخاب دوستان خود، به تأثیر آن‌ها بر خوش‌بینی‌های کوچک و بزرگ خود فکر می‌کنیم؟
  • آیا در انتخاب تفریحات خود، در برنامه ریزی و هدف گذاری خود، به تأثیر آن‌ها بر خوش بینی خود توجه داریم؟

در زمینه‌ی چهار سوال‌ آخر و سوال‌های مشابه آن‌ها، اگر دیدگاه، ایده و تجربه‌ای دارید، خوشحال می‌شویم با سایر دوستان‌تان نیز در میان بگذارید.

 

      شما تاکنون در این بحث مشارکت نداشته‌اید.  

     تعدادی از دوستان علاقه‌مند به این مطلب:    وحید قاسمی ، سعید شریفی ، مائده معصوم زاده ، حمید انصاری ، آفاق رحمانی

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری روانشناسی مثبت گرا به شما پیشنهاد می‌کند:

سری مطالب حوزه روانشناسی مثبت گرا
 

برخی از سوالهای متداول درباره متمم (روی هر سوال کلیک کنید)

متمم چیست و چه می‌کند؟ (+ دانلود فایل PDF معرفی متمم)
چه درس‌هایی در متمم ارائه می‌شوند؟
هزینه ثبت‌نام در متمم چقدر است؟
آیا در متمم فایل‌های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟

۳۱ نظر برای مفهوم خوش بینی چیست؟ آیا شما خوش بین هستید؟

    پرطرفدارترین دیدگاه به انتخاب متممی‌ها در این بحث

    نویسنده‌ی دیدگاه : محمدرضا شعبانعلی

    با وجودی که به بهانه‌های مختلف، درباره‌ی اقدام‌هایی که به خوش‌بینی و بدبینی مربوط هستند، اشاره کرده‌ام، برای این‌که ذهن خودم نظم بیشتری روی موضوع پیدا کند، برخی از آن‌ها را در این‌جا فهرست می‌کنم.

    الگوی تخصیص منابع

    طی سال‌های گذشته، معمولاً در تخصیص منابع خود، به این فکر می‌کردم که چقدر من را به هدف‌های بلندمدتم نزدیک می‌کنند.

    اما الان، بخشی از سهم هدف‌های بلندمدت را به «حال خوب» و «فاصله گرفتن از تجربه‌های منفی» تخصیص داده‌ام.

    یعنی مثلاً اگر فردی باشد که دیدار با او برای کارم مفید باشد، اما قرار است نیمی از وقت را به گپ‌ زدن درباره‌ی مسائل روز بگذراند، در صورتی که امکان‌پذیر باشد، دیدن او را - حتی به فرض از دست دادن بخشی از دستاوردهای جلسه - از برنامه‌ام حذف می‌کنم.

    خوش بینی بزرگ

    فکر می‌کنم با توجه به شرایط ویژه‌ای که امروز در کشور حاکم است، خوش‌بینی بزرگ به سادگی در معرض تهدید است.

    کارهایی که انجام داده‌ام به صورت زیر است:

    ۱) دوستانی را که درباره‌ی اخبار سیاسی صحبت می‌کنند، از خودم دور کرده‌ام. حتی گروه کوچک چهار یا پنج نفره‌ای از دوستانم روی تلگرام داشتم که گهگاه به آن سر می‌زدم. اخیراً دیدم که آن‌ها هم به ماشین فوروارد پیام تبدیل شده‌اند و آن گروه را هم ترک کردم.

    ۲) اخبار حوزه‌ی تکنولوژی را جدی‌تر از همیشه دنبال می‌کنم. چون فضای کلی دنیای تکنولوژی مثبت و خوش‌بینانه است و نسبتاً هم از جنس خوش‌بینی بزرگ محسوب می‌شود (عادت و اعتیاد خبری را هم تأمین و ارضا می‌کند).

    ۳) هیچ‌کدام از سایت‌های خبری ایرانی را دنبال نمی‌کنم. در سایت‌های خبری خارجی هم، آن‌هایی را انتخاب می‌کنم که نسبت به وضعیت کشور ما، سود و زیان صریح و سریع ندارند. چون خبرها را بی‌تفاوت‌تر نقل می‌کنند.

    خوش بینی کوچک

    ۱) برای یادگیری زبان بیش از همیشه وقت می‌گذارم و تقریباً هر روز، پادکست گوش می‌دهم (گزارش برخی از آن‌ها را هم در متمم می‌گذارم. مثل پادکست Fake View و آدیداس). تجربه نشان داده که پس از چند هفته، هنوز از وقتی که برای زبان گذاشته‌ام، پشیمان نیستم. در حالی که وقتی که برای پیگیری اخبار گذاشته‌ام، عملاً تلف شده). هدف‌های یادگیری زبانم را هم کوچک‌تر کرده‌ام که مدام، حس کنم عملی می‌شوند.

    مثلاً گوش دادن سه پادکست در هفته. در پایان هر هفته حس می‌کنم که می‌شود نسبت به دست‌یابی به اهداف خوش‌بین بود.

    ۲) سعی می‌کنم کارهای ساده مثل پرورش گیاهان یا عکاسی را - که مدت‌ها پیگیری نمی‌کردم - پیگیری کنم. برای هیچ کدام هم، برنامه‌های بزرگ یا بلندمدت نمی‌گذارم. هدف‌های کوتاه‌مدت و میان‌مدت که به سرعت عملی شوند (فکر می‌کنم اگر برنامه بلندمدت بگذارم و در میانه‌ی کار، آن را تغییر دهم، به این باور می‌رسم که کنترل اوضاع از اختیارم خارج است).

    خوش بینی فست فودی یا Junk

    فکر می‌کنم این‌که به کلی آن‌ها را از زندگی‌مان حذف کنیم، شاید کار درستی نباشد.

    خصوصاً اگر غذای سالم در دسترس نباشد، خوردن فست‌فود، صرفاً یک گزینه نیست، بلکه بهترین گزینه‌ی موجود است.

    امسال برای اولین بار در زندگی‌ام، رقابت‌های جام جهانی را پیگیری کردم. خوبی‌اش این است که می‌توان از پیروزی خوش‌حال شد و شکست را هم به سادگی جبران‌پذیر دانست.

    هر کار دیگری هم که حس Flow ایجاد کند و لحظاتی که مشغول آن هستم، گذر زمان را نفهمم و از محیط اطراف غافل شوم، در برنامه‌ام می‌گنجانم.

     

    توصیف سلیگمنی رویدادها

    راستش را بخواهید، به سادگی نمی‌توانم همه چیز را به علت‌های مشخص ربط دهم. خیلی وقت‌ها واقعاً به نظرم علت‌ها مبهم هستند یا ترکیبی از انبوه علت‌ها باعث یک اتفاق می‌شود. سهم دیگران را هم، هر کاری می‌کنم نمی‌توانم جدی بگیرم.

    اما به جای این دو، وقت خوبی را برای درک بهتر گذرا بودن می‌گذارم. فکر می‌کنم همین یک عامل، بتواند - حداقل برای من که امتیاز LOT منفی دارم - گام مثبت بزرگی باشد.

    تاریخ خواندن، سرگرم شدن با مقاله‌هایی که درباره‌ی نجوم می‌بینم، مطالعه‌ی زیست‌شناسی و وقت گذاشتن برای سایر حیوانات، از جمله کارهایی است که باورِ گذرا بودن رویدادها را در من افزایش می‌دهد.

     
    تمرین‌ها و نظرات ثبت شده روی این درس صرفاً برای اعضای متمم نمایش داده می‌شود.
    .