مهارت های اجتماعی

کار تیمی

وقتی از مهارت های اجتماعی حرف می‌زنیم، قطعاً «کار کردن با دیگران» و تعامل با آن‌ها یکی از زیرمجموعه‌های من آن است. مهارتی که ما آن را معمولاً با عنوان کار تیمی می‌شناسیم.

حتی اگر خودتان هم مستقیم به شکل تیمی کار نکنید، برای مدیریت تیم‌های زیردست‌تان باید کار تیمی را بشناسید. علاوه بر این، کار تیمی یکی از مهارت های اجتماعی مهم برای فریلنسرها هم هست. چون اغلب کارهای پروژه‌ای، رفت‌و‌برگشتی هستند و در طول مدت انجام پروژه، عملاً یک کار تیمی موقت شکل می‌گیرد.

درس‌های متنوعی در متمم به اصول کار تیمی، تیم سازی و دیگر موضوعات مرتبط اختصاص یافته‌اند:

مدیریت تعارض

نمی‌شود زندگی اجتماعی را بدون تعارض تصور کرد. همیشه ممکن است خواسته‌ها و انتظارات ما با دیگران در تضاد و تعارض باشد.

مدیرتان ترجیح می‌دهد شما سر کار بیایید و شما می‌خواهید مرخصی بگیرید. شما می‌خواهید رابطهٔ دوستانه‌تان در همین حد فعلی باقی بماند. اما دوست‌تان ترجیح می‌دهد این رابطه نزدیک‌تر و صمیمی‌تر شود. شما دوست دارید همکاران‌تان در سازمان، در یک سالن بزرگ و یکپارچه با دیوارهای شیشه‌ای کار کنند. اما آن‌ها فضای شخصی‌تر و حفظ حریم شخصی را تشخیص می‌دهند.

به‌طور خاص، اگر در برنامه ریزی توسعه فردی خود به دنبال حضور موثرتر و کم‌تنش‌تر در محیط کار هستید، یا اگر سرپرستی یک تیم کاری یا واحد سازمانی را بر عهده دارید، دوره مدیریت تعارض را در اولویت قرار دهید:

تفویض اختیار

یکی دیگر از مهارتهای اجتماعی، تفویض اختیار است. اگر مدیر هستید، به مهارت تفویض اختیار نیاز دارید. وگرنه دیر یا زود با چالش‌های مدیریت زمان روبه‌رو خواهید شد.

اگر هم برای یک مدیر کار می‌کنید، باز هم به این مهارت نیاز دارید. چون باید بدانید چه چیزهایی تفویض‌پذیر است و چه چیزهایی تفویض نمی‌شود. هم‌چنین باید یاد بگیرید که آن‌چه را به شما تفویض شده، به‌شکلی انجام دهید که واقعاً باری از دوش مدیرتان بردارید. نه این‌که دوباره او را درگیر کارها و تصمیم‌ها کنید:

متقاعدسازی

متقاعدسازی هم یکی دیگر از مهارتهای اجتماعی ارزشمند است. اهمیت این مهارت، به‌ویژه در محیط شغلی و فضای تجارت و کسب‌و‌کار، دوچندان می‌شود. چه آن هنگام که می‌خواهیم فروشنده‌ای را قانع کنیم که به ما تخفیف دهد و چه زمانی که می‌خواهیم همکاران‌مان را دربارهٔ درستی یک تصمیم متقاعد کنیم.

در درسهای متقاعدسازی متمم به موضوعاتی مانند علت مقاومت دیگران، روش‌های افزایش اعتبار و باورپذیری، اثر تأیید مثبت و مسیرهای متفاوت مجاب کردن دیگران می‌پردازیم.

مذاکره

کمتر مهارتی مانند مهارت مذاکره این ویژگی را دارد که در انواع برنامه های توسعه فردی بگنجد و جایی برای خود پیدا کند. این اتفاق تا حدی هم طبیعی  و قابل‌درک است. چون مذاکره از دوره های آموزشی پرکاربرد محسوب می‌شود.

مذاکره در توسعه فردی مدیران جایگاه ویژه‌ای دارد. چون مدیر بیشتر وظایف خود را به کمک مذاکره پیش می‌برد. از سوی دیگر، مذاکره برای توسعه فردی کارکنان هم مهم است. چون با استفاده از مذاکره می‌توانند تعامل بهتری با همکاران و مدیران خود داشته باشند. تقویت مهارت مذاکره به معنای اصطکاک و استهلاک کمتر است.

مذاکره علاوه بر محیط سازمان در زندگی شخصی و ارتباط با دوست و آشنا نیز به کار می‌آید. به همین علت ما هم مذاکره را در سرفصل دوره توسعه فردی متمم در نظر گرفته‌ایم. البته علاوه بر درس مذاکره، درس‌های دیگری مانند شخصیت شناسی، متقاعدسازی و مهارت ارتباطی هم در متمم هستند که مکمل دروس مهارتی مذاکره محسوب می‌شوند.

هدف گذاری

هدف‌‌گذاری به خودی خود یک مهارت اجتماعی نیست. انتخاب هدف و پیگیری هدف یک کار کاملاً‌ فردی است و هیچ‌کس این کار را به دیگران نمی‌سپارد.

اما ما در تعامل با دیگران، بارها مجبور می‌شویم هدف‌های مشترک تعیین کنیم؛ از هدف گذاری در رابطه عاطفی گرفته تا هدف گذاری در کار تیمی و فعالیت‌های سازمانی. علاوه بر این، دیگران از ما به عنوان دوست، همکار و همراه انتظار دارند به تحقق هدف‌هایشان کمک کنیم یا لااقل به مانعی در مسیر هدف‌هایشان تبدیل نشویم. این انتظار از کسانی که شغل‌شان پایهٔ اجتماعی دارد (مثلاً‌ مدیر، معلم، کوچ، منتور و …) پررنگ‌تر است.

با این تفسیر، هدف‌گذاری برای بسیاری از ما می‌تواند در سبد مهارتهای اجتماعی قرار گیرد و ما را به فردی موثر‌تر و دوست‌داشتنی‌تر (یا مانعی برای کار و زندگی دیگران) تبدیل کند. ما در درس هدف گذاری از تعریف هدف، تفاوت هدف و چشم انداز و بسیاری از مدلها و تکنیکهای هدف گذاری حرف می‌زنیم:

حمایت اجتماعی

وقتی کلمهٔ «رابطه» را می‌شنوید، چه چیزهایی برایتان تداعی می‌شود؟ رابطهٔ عاطفی؟‌ رابطهٔ میان دو دوست؟ رابطهٔ دو همکار یا دو همسایه؟ رابطهٔ اعضای خانواده با یکدیگر؟

ماهیت این رابطه‌ها با هم یکسان نیست. اما ویژگی مشترکی دارند: همهٔ آن‌ها نوعی حمایت برای ما ایجاد می‌کنند (و متقابلاً‌ ما هم در قالب این رابطه‌ها از دیگران حمایت می‌کنیم). این نوع حمایت‌ها را حمایت اجتماعی می‌نامند. بدون حمایت اجتماعی، ما به انسانی تنها و رها‌شده بر روی زمین تبدیل می‌شویم که یا بی‌انرژی و افسرده می‌شود و یا امید و حتی امکان زندگی را از دست می‌دهد. ما بدون حمایت اجتماعی، حتی فرصت رشد فردی را هم از دست می‌دهیم.

با این توضیح، وقتی از مهارتهای اجتماعی حرف می‌زنیم، بسیار مهم است که حمایت اجتماعی را بشناسیم و بتوانیم از حمایت دیگران بهره برده و خود نیز به حامیانی بهتر برای اطرافیان‌مان تبدیل شویم.

هوش هیجانی

وقتی از هوش هیجانی حرف می‌زنیم، پیش از هر چیز باید به این واقعیت اشاره کنیم که بخشی از رونق بحث هوش هیجانی – نه‌ فقط در ایران، بلکه در هر جای جهان – رنگ‌و‌بوی تجاری دارد. در حدی که گاه، مربیان توسعه فردی – و حتی نویسندگان مطرح این حوزه – هر ویژگی مثبتی را که شنیده و دیده‌اند، زیر چتر هوش هیجانی می‌گنجانند.

با این حال، نکات ارزشمندی هم زیر «چتر» هوش هیجانی مطرح می‌شود که اگر چنین چتری بر سرشان نبود، کمتر جدی گرفته می‌شدند. به همین علت، ما هوش هیجانی را در درس‌های متمم گنجانده‌ایم و می‌کوشیم از فرصتی که به علت مُد بودن این بحث ایجاد شده، به شکلی مفید و موثر استفاده کنیم.

به هر حال، مستقل از این که اصطلاح هوش هیجانی را تجاری بدانیم یا نه، اصل این گزاره را نمی‌شود انکار کرد که «شناخت و مدیریت هیجاناتِ خود و دیگران» از زیربناهای تعامل اجتماعی و زندگی در کنار دیگران است:

همدلی

رابطه عاطفی

برندسازی شخصی

در دو دههٔ اخیر با گسترش سبک کار فریلنسری به تدریج برندسازی شخصی (پرسونال برندینگ) هم در کنار برندسازی کلاسیک (برای محصولات، کسب‌و‌کارها، شهرها و …) جدی گرفته می‌شود و در بسیاری از حرفه‌ها داشتن یک برند قوی می‌تواند مزیت رقابتی محسوب شود.

پزشکی که ما به او مراجعه می‌کنیم، وکیلی که در پرونده‌های حقوقی‌مان از او کمک می‌گیریم و گرافیستی که کارهای شرکت ما را انجام می‌دهد، لزوماً بهترین گزینه در میان همکاران خود نیستند. احتمالاً کسان دیگری هم در صنف آن‌ها هستند که تخصص و کیفیت عملکرد مشابهی داشته باشند. برند شخصی می‌تواند «یکی از» عواملی باشد که باعث شده آن‌ها بیشتر از همکاران خود دیده شوند و به چشم ما بیایند.

فایل صوتی مرتبط در فروشگاه متمم: آموزش برندسازی شخصی

کاریزما

بسیاری از کسانی که در پی آشنایی با کاریزما هستند، معنای روزمرهٔ آن را مد نظر دارند: این‌که ترکیبی از جذابیت و جذبه داشته باشند در جلسات، مهمانی‌ها و گفتگو با دیگران، قدرتی بیشتر از دیگران در اختیارشان باشد. در عمل هم افراد کاریزماتیک معمولاً چنین ویژگی‌هایی دارند. اما مفهوم کاریزما می‌تواند عمیق‌تر و گسترده‌تر باشد.

کاریزما معمولاً با تکنیک به دست نمی‌آید و کاریزمای واقعی ریشه در مدل ذهنی و ویژگی‌های شخصیتی افراد دارد.

بررسی علایق دوستان متممی در سال‌های اخیر ما را به این نتیجه رساند که با گنجاندن آموزش کاریزما در دوره های توسعه فردی متمم می‌توانیم همزمان به دو هدف دست پیدا کنیم: هم اصول کاریزماتیک بودن را – که بخشی از مهارت رهبری محسوب می‌شود – آموزش دهیم و هم شوق و انگیزهٔ فراوان به کاریزما را به زمینه‌ای برای بحث دربارهٔ صفات و ویژگی‌های درونی و عمیق افراد تأثیرگذار تبدیل کنیم.