تعریف استرس چیست؟ (در جستجوی علت استرس)
- مطالعهی نقشه راه درس مدیریت استرس (ضروری نیست. اما توصیه میشود)
- مطالعه درس معرفی و زندگی هانس سلی (توصیه میشود)
- مطالعه و حل تمرین درسِ تعریف ادراک
- به خاطر داشته باشند که ما معمولاً کلمهی استرس را به دو معنای متفاوت به کار میبریم. گاهی استرس به فشار بیرونی اشاره دارد (به دوستمان میگوییم: به من استرس/تنش وارد نکن). گاهی به پاسخ بدن ما اشاره میکند: گرفتار استرس شدهام. دستانم میلرزد.
- بتوانند استرس را به زبان ساده تعریف کنند.
- به خاطر داشته باشند که تجربهی استرس اتفاق بدی نیست. تجربهی استرس بیش از حد تحمل و نیز تحمل استرس به صورت مکرر یا برای مدت طولانی هستند که میتوانند مشکلآفرین باشند.
واژه استرس را اولین بار هانس سلی در دهه چهل میلادی (حدود هفتاد سال قبل) بهکار برد.
او لغت استرس را از حوزه فیزیک و مکانیک اقتباس کرد.
البته بعدها نوشت که لغتی که او مد نظر داشته تنش یا Stress نبوده و بیشتر منظورش Strain یا کرنش بوده؛ اما به علت ضعف در زبان، در درک معنی آنها اشتباه کرده است.
به هر حال امروز معنا و مفهوم استرس بسیار فراتر از یک استعاره مکانیکی است. بنابراین دیگر چندان مهم نیست که هانس سلی در ابتدا مفهوم این کلمه را درست درک کرده است یا نه.
معمولاً در آموزش مدیریت استرس به سبک هانس سلی، بحث استرس و انواع استرس را با تقسیم استرس به استرس مثبت و استرس منفی آغاز میکنند.
در واقع با توجه به اینکه استرس میتواند شکل مثبت هم داشته باشد، تأکید میکنند که استرس به ذات خود منفی نیست؛ بلکه میتوان مثبت یا منفی باشد. استرس مثبت، Eustress و استرس منفی، Distress نامیده میشود.
اگر چه این حرف کاملاً دقیق و علمی است، ولی ما با شما قرار میگذاریم که در متمم، جز در شرایطی که صریحاً اشاره کنیم، واژهی استرس را به عنوان معادل استرس منفی (Distress) به کار میبریم.
تعریف علمی استرس
اگر چه تعریفهای بسیار متنوعی از استرس ارائه شده است، ولی ما ترجیح میدهیم در متمم، تعریف استرس را بر اساس الگوی پیشنهادی ریچارد لازاروس (Richard Lazarus) در نظر بگیریم.
این تعریف علاوه بر معتبر بودن، ویژگی مثبت دیگری هم دارد و آن اینکه بر پایهی مدیریت منابع (Resource Management) شکل گرفته است. از آنجا که مدیریت منابع در چارچوب آموزشی متمم جایگاه ویژهای دارد، این تعریف با مجموعه الگویی که شما در متمم میآموزید، همسوتر است:
[ درس مرتبط: مدیریت منابع ]
در این شکل از تعریف استرس، چند کلمه کلیدی وجود دارد که باید آنها را به صورت جدیتر مورد توجه قرار دهیم:
استرس شرایط یا احساسی است که در آن، فرد از لحاظ ادراکی بر این باور است که مجموع خواستهها و انتظاراتی که از او وجود دارد، فراتر از منابع، امکانات و توانمندیهای در اختیار اوست.
دو مفهوم متفاوت از واژه استرس
قبل از اینکه وارد بحث تعریف استرس بشویم، باید یک تفکیک بسیار مهم را مورد توجه قرار دهیم. زمانی که از استرس و تعریف استرس حرف میزنیم ممکن است دو مفهوم کاملاً متفاوت مد نظر ما باشد:
استرس به عنوان یک عامل بیرونی یا استرسور
فرض کنید که هفته بعد سه امتحان دارید.
یا اینکه میدانید فردا صبح یک مصاحبه شغلی مهم دارید.
یا یک چک خیلی مهم با مبلغ بالا دارید که دو روز بعد باید نقد شود.
در چنین شرایطی وقتی میگویید به من استرس وارد شده ممکن است منظورتان این باشد که یک عامل بیرونی وجود دارد که برای شما، تنش ایجاد کرده است.
اگر بخواهیم دقیقتر صحبت کنیم، بهتر است در این موارد از اصطلاح عامل استرس بیرونی یا Stressor (استرسور) استفاده کنیم.
استرس به عنوان عکسالعمل ما نسبت به استرسورها و عوامل بیرونی
گاهی اوقات، استرس عکسالعمل ما به وضعیتی است که در آن قرار داریم.
این عکسالعمل ممکن است به شکل ذهنی، فیزیولوژیک و یا رفتاری بروز کند.
حتماً برای شما هم پیش آمده که بگویید: الان نمیتوانم بر روی خواندن این نامه تمرکز کنم، چون خیلی استرس دارم.
یا اینکه با دوست یا همکار خود درگیری لفظی پیدا کرده باشید و به او بگویید: مرا ببخش. این روزها خیلی دچار استرس هستم.
یا اینکه در یک جلسه، بخشی از اعداد و ارقام داخلی و سِری شرکت خودتان را مطرح کنید و بعداً بگویید: انقدر استرس داشتم و تحت فشار روانی بودم که نفهمیدم نباید آن ارقام را بگویم.
در این حالت، منظور ما از استرس، پاسخ بدن به عامل استرس زا و فشارهای روانی ست.
اگر بخواهیم این دو مورد را با هم ترکیب کنیم و تعریفی برای استرس بسازیم، به چنین چیزی خواهیم رسید:
دسترسی کامل به مجموعه درسهای مدیریت استرس برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است. البته با فعال کردن اشتراک ویژه به درسهای بسیار بیشتری دسترسی پیدا میکنید که میتوانید فهرست آنها را در اینجا ببینید:
البته شاید بهتر باشد از میان درسها و مطالب مطرح شده، ابتدا مطالعهی مباحث زیر را در اولویت قرار دهید:
افزایش عزت نفس | چگونه شاد باشیم
دوره MBA (مطالعهی منظم همهی درسها)
میتوانید بر اساس ترتیبی که در نقشه راه یادگیری مدیریت استرس مشخص شده، به سراغ درس بعد (یعنی تفاوت ترس و اضطراب و استرس) بروید.
اگر هم کمی شتابزده و بیحوصله هستید و میخواهید مسیر درس را سریعتر طی کنید، میتوانید مستقیماً درس انواع استرس را بخوانید و مسیر یادگیری را از آن نقطه ادامه بدهید.
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری مدیریت استرس به شما پیشنهاد میکند:
- مدیریت استرس و روش های کاهش استرس در محیط کار و زندگی
- هانس سلی: از پیشگامان تعریف علمی استرس
- تعریف استرس چیست؟ (در جستجوی علت استرس)
- تفاوت استرس و اضطراب و ترس چیست؟
- چرا استرس را تجربه میکنیم؟ آیا باید با استرس مقابل کنیم؟
- انواع استرس (لحظهای / مکرر / مزمن)
- استرس مثبت – اثرات فیزیولوژیک مثبت استرس بر روی بدن
- مقایسه انواع عوامل استرس زای ناشی از تغییرات مهم زندگی
- عوامل استرس در زندگی (بررسی چند حوزهی اصلی)
- سه مرحله اصلی در مواجهه با عوامل استرس آور
- راه های کاهش استرس | غلبه بر استرس چه روش هایی دارد؟
- نقش تغذیه در استرس | آیا از خوراکیها و مواد غذایی استرس زا اجتناب میکنید؟
- کاهش استرس با نوشیدن آب
- نقش تنفس عمیق (دیافراگمی) را در کاهش استرس فراموش نکنیم
- آیا سر و صدای محیط را به عنوان عامل استرس زا جدی میگیرید؟
- ترک سیگار – یک گام مهم در راستای کاهش استرس
- مدیریت فشار روانی (۱): چه زمانی تحت فشار روانی قرار میگیریم؟
- مدیریت فشار روانی (۲): آیا تا به حال زیر فشار روانی، افت شدید عملکرد داشتهاید؟
- غلبه بر استرس (با استفاده بهتر از حافظه فعال)
- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) چیست؟
- حمایت اجتماعی چیست و در مدیریت استرس چه نقشی دارد؟
- استرس شغلی و روش های کاهش استرس در محیط کار
- فرسودگی شغلی | ابعاد فرسودگی شغلی، علائم و ریشههای آن
- فرهنگ پذیری | تغییر محیط فرهنگی هم استرس ایجاد میکند
- کری کوپر – متخصص سلامت، استرس و روانشناسی سازمانی
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
سوالهای پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحثهای مهارتی و مدیریتی.
برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کرده و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری میتوانید نقشه راههای مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
همچنین در صفحههای دوره MBA و توسعه فردی میتوانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما میتوانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را میتوانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیمسال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید. لطفاً برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که میتوانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
همچنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را میتوانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا میدانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور میتوانید به جمع متممیها بپیوندید؟
نویسندهی دیدگاه : هومن کلبادی
لینک فیلمِ آموزنده ای که گذاشته بودید ،عالی بود . در این فیلم به نکات ارزنده ای اشاره شده :
اینکه ، چیزی که باعثِ پدید آمدنِ بیماریهایی مثل بیماریهایِ قلبی و عروقی در افرادی که با استرس مواجه میشن (بلند مدت ودرمعرضِ استرس هایِ شدید) ، خودِ استرسورها نیستند بلکه باور و اعتقادِ قلبیِ این افراد ، به تاثیراتِ منفی و مهلکِ استرس ، بر رویِ بدنِ انسان هست . در واقع این افراد ، مغلوبِ باورهایِ خودشون در موردِ اثراتِ مخربِ استرس میشن ، نه خودِ استرس .
اینکه استرس ، پانزدهمین دلیلِ مرگِ آمریکایی هاست و در رده بندیِ عواملِ مهلک ، بالاتر از سرطانِ پوست ، ایدز و قتل قرار میگیره
اگه ما میتونیم ذهنیتمون رو نسبت به استرس ، عوض کنیم ، میتونیم پاسخِ بدنموم رو نسبت به استرس تغییر بدیم .
استرس ، تپشِ قلب رو بالا میبره و در نتیجه ، ما رو برای اقدام ، آماده می کنه
استرس ، تنفس رو سریع تر میکنه و در نتیجه ، اکسیژنِ بیشتری به مغزمون ، میرسونه
استرس میتونه باعثِ افزایشِ اعتماد به نفسمون بشه
استرس باعثِ ترشحِ هورمونِ اکسی توسین در بدن میشه که از اثراتِ این هورمون ، اجتماعی تر شدنِ ماست . اکسی توسین یک ضد التهابِ طبیعیه و رگ های خونی رو آرام و عادی نگه میداره . وقتی با استرس ، وارد جمع میشید که یا کمک بگیرید ، یا به اونها کمک کنید ، میزانِ ترشحِ این هورمون بیشتر میشه
مفید دونستنِ پاسخِ بدن ، به استرس ، انتخابِ خودمونه و اثراتِ مثبتِ این پذیرش ، تاثیراتی مثبت و غیرقابل انکار در اختیارمون میگذاره .
فکر می کنم ، رویکردی که ما آگاهانه و از روی اختیارِ کامل ، نسبت به استرس و اثراتِ اون روی بدنمون اتخاذ می کنیم ، ما رو نسبت به اثراتِ استرس ، انعطاف پذیر می کنه و نه تنها آسیبی بر اثر استرس به ما وارد نمیشه ، بلکه پس از مدتی ، به یک عنصر مفید وموثر و مثبت ، در زندگیمون تبدیل میشه .
برای مثال ، استرسی که به ورزشکاران درمسابقات وارد میشه ، باعثِ افزایشِ ترشحِ آدرنالین در بدنِ اونها و افزایشِ آمادگی و اعتماد به نفسِ اونها میشه و میتونه مزیتی رقابتی ، نسبت به رقبا ، برای اونها ایجاد کنه ؛ استرسی که در مواقعِ رویارویی با خطر به ما وارد میشه ، میتونه در اتخاذِ تصمیمات حیاتی و اساسی ، بسیار مفید باشه و جونمون رو نجات بده .