کتاب نظریه هدف گذاری | بهترین کتاب درباره هدف گذاری (با رویکرد علمی)

در بسیاری از موضوعات مدیریت و توسعه فردی نمی‌توان به سادگی دربارهٔ «بهترین کتاب» صحبت کرد. مثلاً نمی‌توانیم بگوییم یک کتاب مشخص دقیقاً بهترین کتاب درباره استراتژی است. یا این که کتاب دیگری دقیقاً بهترین کتاب درباره مدیریت منابع انسانی است (نهایتاً می‌توانیم بگوییم «یکی از بهترین کتابها»).

اما درباره هدف گذاری وضع فرق می‌کند. چون اگر کسی در پی بهترین کتاب هدف گذاری (البته با رویکرد علمی – پژوهشی) باشد، تکلیف تقریباً مشخص است. او باید به سراغ کتاب نظریه هدف گذاری لاک و لیثام (لاتهام) برود (New Developments in Goal Setting and Task Performance).

این حرف به آن معنا نیست که هیچ نظریه‌پرداز دیگری در حوزه هدف گذاری وجود ندارد و یا این که همهٔ کتابهای دیگر، معمولی و ضعیف هستند. اما کتاب نظریه هدف گذاری، به عللی که در ادامه خواهید خواند، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.

مانند سایر کتاب های مدیریت و کتاب های روانشناسی که در متمم معرفی کرده‌ایم، در این‌جا هم صرفاً به معرفی مختصر کتاب می‌پردازیم و سپس در درس‌های مختلف،‌ بسته به موضوع، نکات و ایده‌ها و پژوهش‌های مطرح شده در این کتاب را نقل خواهیم کرد.

لاک و لیثام؛ دو محقق پیشتاز در هدف گذاری

ادوین لاک (Edwin Locke) و گری لیثام (Gary Latham) که گاهی در فارسی او را لاتهام هم می‌نویسند، از محققان پیشتاز در زمینه هدف گذاری، به‌ویژه هدف گذاری سازمانی محسوب می‌شوند (حتماً معرفی ادوین لاک را بخوانید).

کسانی که در تیم فروش فعالیت می‌کنند و مدام از تارگت‌های فروش ماهانه حرف می‌زنند و نیز مدیرانی که از واحدهای مختلف سازمان‌شان می‌خواهد اهداف فصلی و سالانه خود را مشخص کنند، شاید حواس‌شان نباشد که چند دهه قبل، این شیوهٔ مدیریت و هدف گذاری چندان رایج نبود.

نه این که هدف گذاری وجود نداشته باشد. اما تعیین هدف یک مسئله مدیریتی بود که در سطح ارشد شرکتها تعریف می‌شد. بقیه فقط باید هر چه می‌توانستند، بهتر تلاش می‌کردند تا مدیر از آن‌ها راضی باشد.

در زندگی شخصی هم، این شکل از هدف گذاری که در دهه‌های اخیر رواج پیدا کرده و همه هدف‌های ماهانه و فصلی و سالانه تعیین می‌کنند، پدیدهٔ نسبتاً جدیدی است. به ندرت پیش می‌آید در آثار نویسندگان و دانشمندان قدیمی، این شیوهٔ هدف گذاری شفاف و دقیق و صریح را در روزمره‌ترین جنبه‌های زندگی ببینیم.

لاک و لیثام را نمی‌شود «بنیان‌گذار مفهوم هدف گذاری» دانست. اما قطعاً چارچوبی که برای هدف گذاری مطرح کردند و یکپارچه کردن صدها تحقیق پراکنده باعث شد مفهوم «هدف» در مدیریت، کسب و کار و توسعه فردی جدی گرفته شود.

طبیعتاً‌ کتابی که این دو سرپرستی (ویراستاری) تألیف آن را بر عهده گرفته‌اند، از این منظر ارزشمند است.

نظریه هدف گذاری؛ یک نظریهٔ باز

نظریه‌پردازان بسیاری در توضیح، توجیه و تبیین نظریه‌های خود کتاب نوشته‌اند و بسیاری از این کتابها مرجع و مورد استناد هستند. اما کار جالبی که لاک و لیثام انجام داده‌اند این است که صرفاً به دفاع از نظریهٔ خود محدود نشده‌اند.

آن‌ها تألیف هر فصل از کتاب را به یک یا چند نفر از صاحب‌نظران آن حوزه سپرده‌اند و آن صاحب‌نظران هم، علاوه بر کاربردها و مصداق‌های نظریه هدف گذاری، محدودیت‌ها و ضعف‌ها و حتی مخالفت‌های خود را با کاربرد نظریه هدف گذاری در آن حوزه اعلام کرده‌اند.

لاک و لیثام در مقدمهٔ کتاب خود تعبیر جالبی به کار برده‌اند و گفته‌اند که نظریه هدف گذاری یک نظریهٔ باز است. آن‌ها صفت «باز» را تقریباً‌ به همان معنای سیستم باز در تفکر سیستمی به کار می‌برند. یعنی معتقدند که این نظریه آغوش خود را برای حرف‌ها و نظریه‌های تازه گشوده و در عین حال آماده است از بخش‌هایی از ادعاها و مفروضات خود عقب‌نشینی کند.

به این شیوه، نظریه هدف گذاری را به یک «چارچوب / framework» برای حرف زدن از هدف و هدف گذاری تبدیل کرده‌اند. و حتی اگر منتقد نظریه هدف گذاری لاک و لیثام باشید، یا بخواهید با نظریه های رقیب آن‌ها آشنا شوید، باز هم بهترین نقدها، آدرس‌ها و ارجاعات را در کتاب خود آن‌ها پیدا خواهید کرد.

آشنایی با مباحث مختلف هدف گذاری

اگر از شما بپرسند در دانش هدف گذاری دربارهٔ چه موضوعاتی صحبت می‌شود، پاسخ‌تان چیست؟ چگونه می‌توانید فهرستی از مباحث مهم، رویکردها و کاربردهای هدف گذاری تهیه کنید؟

کتاب‌های جامعی مثل کتاب هدف گذاری لاک و لیثام از این منظر هم به کار می‌آیند. با مطالعه این کتاب متوجه می‌شوید که اصطلاح ظاهراً سادهٔ هدف گذاری چه طیف گسترده‌ای از مفاهیم را پوشش می‌دهد: از برنامه ریزی تا مدیریت زمان و افزایش بهره وری، از مدیریت انگیزه تا توسعه فردی، از کارآفرینی تا تراپی و درمان، از سلامت تا مذاکره، از خلاقیت  و حل مسئله تا کار تیمی.

توجه کنید که ما در این‌جا از یک اشارهٔ مبهم و کلی حرف نمی‌زنیم (مثلاً این که نویسندگان در مقدمه بگویند هدف گذاری در این موضوع و آن موضوع کاربرد دارد). بلکه تقریباً هر یک از موضوعات پیش‌گفته، یک فصل از کتاب را به خود اختصاص داده‌اند.

آیا متمم ترجمه کتاب هدف گذاری را پیشنهاد می‌کند؟

همان‌طور که می‌دانید ما در متمم فهرستی از کتابهای پیشنهادی برای ترجمه ارائه کرده‌ایم و بعضی از کتاب‌هایی را که معرفی می‌کنیم و ترجمه نشده‌اند در آن فهرست قرار می‌دهیم.

بنابراین منطقی است دربارهٔ کتاب هدف گذاری هم توضیح دهیم که آیا این کتاب مناسب ترجمه به فارسی هست یا نه؟

ما ترجمه این کتاب را به دو علت توصیه نمی‌کنیم. نخست این که به خاطر متن سنگین، مخاطب آن بسیار محدود است و بعید است بازار گسترده‌ای داشته باشد. علت دوم هم این است که صدها اصطلاح تخصصی در این کتاب آمده که معادل فارسی شفاف ندارند. به همین علت ترجمهٔ دقیق کتاب چندان ساده نیست. ضمن این که ممکن است به همین علت، فهم ترجمه حتی برای کسانی که زبان انگلیسی‌شان ضعیف است، از فهم متن اصلی سخت‌تر باشد.

در عین حال، حتماً به کسانی که در زمینهٔ مشاوره مدیریت، روانشناسی صنعتی و سازمانی، کوچینگ، سیستمهای کنترل مدیریت، ارزیابی عملکرد و مدیریت فروش فعالیت می‌کنند، پیشنهاد می‌کنیم فصل‌های مربوط به حوزهٔ فعالیت خود را در این کتاب مطالعه کنند.

چند تذکر درباره بخش معرفی کتاب

دسته‌بندی موضوعی کتاب های مدیریت

دسته‌بندی کتاب های روانشناسی و توسعه فردی

مطالب، فایل‌ها و کتابهای مربوط به کتابخوانی

پاراگراف فارسی | جملات منتخب کتابها

ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری هدف گذاری به شما پیشنهاد می‌کند: