درباره انتقاد کردن | چگونه انتقاد کنیم؟
دربارهی انتقاد و انتقاد کردن و انتقاد شنیدن، حرفهای بسیاری گفته شده و نویسندگان بسیاری در این زمینه نوشتهاند.
اما همچنان، انتقاد کردن و انتقاد شنیدن برای بسیاری از ما یک چالش جدی محسوب میشود. بسیاری از ما جرأت نمیکنیم از دیگران انتقاد کنیم یا اینکه احساس میکنیم انتقاد کردن میتواند برایمان هزینه ایجاد کند.
از سوی دیگر، افراد بسیاری هم هستند که ترجیح میدهند گوش خود را به روی انتقادها ببنند و بر این باور رسیدهاند که بیشتر انتقادها، حاصل عقدهها و حسادتها و ناپختگیهاست و در بهترین حالت، معتقدند که کسی که انتقاد میکند، در جایگاه آنها نبوده و شرایط آنها را نمیداند؛ وگرنه شاید خودش هم رفتار مشابهی داشت.
تردیدی در این نیست که برخی از انسانها در مقایسه با برخی دیگر، انتقادپذیرتر هستند. اما به هر حال، افراد انتقادناپذیر هم، شاید اگر به شیوهی درستی مورد انتقاد قرار بگیرند، مقاومت کمتری داشته باشند و تحمل بیشتری نشان دهند.
به بیان دیگر، احتمالاً میتوان بخشی از بار موضوع را بر گردنِ شیوه انتقاد کردن انداخت. یعنی شاید اگر ما بدانیم که چگونه انتقاد کنیم و چطور حرفمان را بزنیم، فشار روانی کمتری هم به طرف مقابل وارد کنیم و احتمال پذیرفته شدن انتقادمان هم افزایش پیدا کند.
در میان کتابهایی که دربارهی روش انتقاد کردن نوشته شدهاند، دو کتاب معروف وجود دارد که هر دو توسط یک نویسنده نوشته شده است: هندری وایزینگر (Hendrie Weisinger).
این دو کتاب با عنوان هیچکس کامل نیست و قدرت انتقاد سازنده به فارسی نیز ترجمه شدهاند (+/+).
در حاضر با الهام از این دو کتاب و نیز بخشی از آموزههای مطرح شده در مجموعه درسهای مهارت مذاکره تدوین شده است.
مقدمه چینی نکنید | برچسب نگذارید
پیش از این در درس مذاکره دربارهی مقدمهچینی و برچسبگذاری صحبت کردهایم و میدانیم که مقدمهچینی و برچسبگذاری برای پیامهای منفی، میتواند گارد دفاعی طرف مقابل را فعال کند.
در نگاه بسیاری از انسانها، انتقاد کردن یک رفتار منفی است. به همین علت، مقدمهچینی برای انتقاد کار درستی نیست. خودتان برای چند لحظه به این جملهها فکر کنید:
- اجازه میخواهم انتقادی را از شما مطرح کنم …
- اگر ناراحت نمیشوید، دوست داشتم یک انتقاد را دربارهی رفتار دیروز شما مطرح کنم…
- آیا میتوانم از شما انتقاد کنم؟ …
- یک انتقاد داشتم که اگر صلاح بدانید میخواهم به آن اشاره کنم …
مهم نیست که بعد از این جملهها، چگونه حرف میزنید و چه کلماتی انتخاب میکنید. مهم این است که طرف مقابل با شنیدن همین اولین جمله، احتمالاً گارد دفاعی میگیرد و با ذهنیت منفی، آمادهی شنیدن بقیهی حملهی شما میشود.
چه لزومی دارد که اجازه بگیرید؟ اصلاً چه لزومی دارد که تأکید کنید میخواهید یک انتقاد مطرح کنید؟ آیا طرف مقابل میتواند در پاسخ به این سوال بگوید که: «نه. اجازه نمیدهم. انتقاد نکن.»؟
پس این تعارفات را کنار بگذارید و مستقیم، انتقاد خود را مطرح کنید.
دسترسی کامل به این درس و ۴۵ درس دیگر دربارهٔ مهارت های ارتباطی برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است. تا کنون ۱۰۷۹۷ نفر از متممیها مجموعاً ۸۳۷۹ تمرین در درسهای مرتبط با مهارت ارتباط موثر ثبت کردهاند.
با عضویت ویژهٔ متمم علاوه بر این ۴۵ درس به هزاران درس دیگر از جمله درسهای زیر دسترسی خواهید داشت:
روانشناسی پول | مذاکره | تصمیم گیری | مدیریت جلسه
خودشناسی | شخصیت شناسی | تحلیل رفتار متقابل
کوچینگ | مشاوره مدیریت | توسعه فردی | یادگیری
استعدادیابی | هوش هیجانی | عزت نفس | برندسازی شخصی
تمرین و مشارکت در بحث
حتماً تا کنون پیش آمده که کسی انتقادی را از شما مطرح کند که برایتان ناخوشایند باشد.
سعی کنید چنین موردی را به خاطر بیاورید. آن انتقاد چه ویژگیای داشته که باعث شده برای شما ناخوشایند باشد؟
(لازم نیست اصل موضوع انتقاد را بنویسید؛ فقط روش فرد انتقادکننده را توضیح دهید).
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری مهارتهای ارتباطی و زبان زندگی به شما پیشنهاد میکند:
- مهارت های ارتباطی | دوره آموزش ارتباط موثر
- نقاط ضعف شما در مهارت های ارتباطی چیست؟
- ماتریس توانایی های ارتباطی
- فایل صوتی درباره مهارت ارتباطی | ارتباط، زبان زندگی است
- تاریخچه ارتباطات انسانی و تغییر انتظارات انسانها از مهارت ارتباطی
- قوانین مورفی در ارتباطات
- اشتیاق به اظهار نظر | آیا باید این اشتیاق را مهار کرد؟
- تعریف ارتباط موثر یا ارتباط اثربخش چیست؟ موانع ارتباط موثر کدامند؟
- چند نکته در مورد مهارت گوش دادن فعال و موثر
- سه نوع گفتگو | از کتاب ارتباط برتر چارلز دوهیگ
- خودافشایی چیست؟ | چگونه با خودافشایی مدیریتشده روابط خود را تقویت کنیم؟
- مهارت سوال پرسیدن | اصول، تکنیکها و روشهای طرح سوال
- مقایسه کلمات عینی و ذهنی
- اعتمادسازی در رابطه | آشنایی با روش های جلب اعتماد
- تعریف آسیب پذیری چیست؟ آیا باید بکوشیم آسیب ناپذیر باشیم؟
- پنجره جوهری | ابزاری برای شناخت بهتر خود و دیگران
- مهارت ارتباطی: زبان منفی – زبان مثبت
- عبارات توضیحی و استفاده از آنها در گفتگو، نگارش و مذاکره
- هر مقایسهای با نوعی قضاوت کردن همراه است
- جبر محیطی پنهان در گفتگوهای ما (مهارتهای ارتباطی)
- انواع سبک های ارتباطی | با هر سبک ارتباطی چگونه برخورد کنیم؟
- روش صحیح عذرخواهی | معذرت خواهی تاثیرگذار چگونه انجام میشود؟
- معرفی منابع: کتاب هفت چالش ارتباط دنیس ریورز
- کلمات و اصطلاحات مثبت جایگزین (یوفمیزم)
- درباره انتقاد کردن | چگونه انتقاد کنیم؟
- دانلود فایل صوتی | انتقاد کردن و روش درست انتقاد
- چرا در فضای آنلاین کمتر میتوانیم جلوی خودمان را بگیریم؟ | ODE چیست؟
- ارتباط دیجیتال | چند اصل برای بهبود کیفیت ارتباط ناهمزمان
- روش نوشتن نامه اداری | چند نکته درباره نامه نگاری و مکاتبات اداری
- سکوت قدرت درونگراها (قدرت سکوت) نوشته سوزان کین
- صراحت تمام عیار | راهنمایی برای ترکیب قاطعیت و انسانیت در محیط کار
- کتاب ارتباط بدون خشونت | زبان زندگی | مارشال روزنبرگ
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
سوالهای پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحثهای مهارتی و مدیریتی.
برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کرده و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری میتوانید نقشه راههای مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
همچنین در صفحههای دوره MBA و توسعه فردی میتوانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما میتوانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را میتوانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیمسال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید. لطفاً برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که میتوانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
همچنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را میتوانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا میدانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور میتوانید به جمع متممیها بپیوندید؟
نویسندهی دیدگاه : برف
چون تقریباً همۀ دوستان من منتقدهای حرفهای هستند طبیعتاً بسیار زیر نیش نقد قرار میگیرم. (هم برای رفتارهام، هم آثارم) اما از آنجا که گفتم حرفهای هستند هیچوقت «نقد» رو با «نفی» اشتباه نمیگیرند. بنابراین من حداقل میتونم نقدهاشون رو بشنوم و به جان و روحم بسپارم و به اونها فکر کنم. «نیما یوشیج» حرف جالبی دربارۀ انتقادپذیری داره:
«گوشی داشته باش برای شنیدنشان و گوشی برای دور ریختنشان.»
غالباً از من بطور خصوصی و از طریق ایمیل انتقاد میشه. هیچوقت نشده در جمع این عمل صورت بگیره مگه جلسۀ «نقد و بررسی کتاب» باشه. منتقد حرفهای شجاعت رو با وقاحت اشتباه نمیگیره وقتی ادبیاتِ یک منتقد محترمانه و دوستانهست حتا اگر کل کارهامون رو هم زیر سؤال ببره چون میدونیم اثر رو نشانه گرفته نه شخصیتمون رو تمام اون حرفها رو توصیههایی دلسوزانه برای بهتر شدن عملکردمون میبینیم. البته ممکنه غمگین هم بشیم ولی برای نقص عملکرد خودمون ناراحت میشیم نه تذکرات منتقد که میخواد کار بعدیمون قویتر باشه!
مواردی بوده که طرف انتقاد از من رو با تمسخر همراه کرده اونهم در جمع (به اسم نقد کارهام)!! طبیعتا ناراحت شدم ولی همون گوشِ برای دور ریختن رو به کار گرفتم و هم حرفهاشون رو دور ریختم و هم خودشون رو. چون آدمِ دلسوز اولاً در جمع و برای خودشیرینی شخصیت دیگران رو دستمایه قرار نمیده و در ثانی خیلی مراقب ادبیاتِ انتقاد کردنشه.
خیلی زیاد پیش میاد آثاری رو برام میفرستن که ازشون ایراد بگیرم. در این زمینه رفتار خاصی دارم خودم. کاری که از نظرم نمرۀ قبولی بگیره حتما در سایتم دربارهاش حرف میزنم البته نه در بخش «نقد و بررسی کتاب» در بخش «پیشنهاد کتاب» و به بهانۀ پیشنهاد دادن، مواردی رو که باعث انتخاب شدنش میشه شرح میدم.
اصلا دوست ندارم در جمع انتقاد کنم. انقدر از این مسئله فراریام که دیگه خود نویسنده/شاعرها میان و خواهش میکنند که چهارتا ایراد از کارمون بگیر. اونجاست که نظر خودمو بدون هیچ تعارفی البته با لحن خیلی نرم و دوستانه و بیشتر در قالب سؤال مطرح میکنم. یعنی من حکم نمیدم از خودش میپرسم. مثلاً:
بهتر نیست جز احساساتینویسی فضاهای دیگهای مثل تفکر در باب آزادی، خدا، عشق و رنجهای بشری رو هم در کارهای بعدیت ببینیم؟ موافقی افق دیدت رو کمی گسترش بدی؟ موافقی زبانِ ترجمه رو با زبانِ شعر فارسی اشتباه گرفتی؟ قبول داری داستانت هیچ تنوع فضا و دیالوگپردازی نداره و فقط صدای خودت داره شنیده میشه و...
کلا در سایتم سیستم حمله به خالقان آثار رو نداریم. چون اصلا دربارۀ کارهای ضعیف و نحیف حرف نمیزنیم که بخواهیم حمله کنیم و وقتمون رو سر تخطئۀ آثاری هدر بدیم که اصلاً مرده به دنیا اومدن. (حرف زدن دربارۀ یک کتاب ولو منفی یعنی بهش نمرۀ قبولی دادن و ما اینکار رو هرگز نمیکنیم).
نهایتاً اگر بخوام فهرستوار ویژگیهای یک انتقاد سازنده که روی خودم اثر داره رو بنویسم، باید بگم:
نقد کرده باشه نه نفی
شجاعت رو با وقاحت اشتباه نگرفته باشه.
در جمع مطرح نشده باشه
ادبیاتِ بیانش نرم و موقرانه و دوستانه باشه