تعریف پایداری چیست؟ | بررسی مفهوم پایداری در مدیریت و کسب و کار
- بتوانند مفهوم پایداری (Sustainability) را تعریف کنند.
- تفاوت پایداری و ثبات (Stability) را درک کنند.
- بتوانند برای فعالیتهای اقتصادی پایدار و ناپایدار مثال بزنند.
- در بررسی کسب و کارها و الگوهای فعالیت اقتصادی و صنعتی، نقطههای احتمالی ناپایداری را حدس زده و تشخیص دهند.
«پایداری» یا «Sustainability» یکی از مفاهیم کلیدی در اقتصاد و مدیریت کسب و کار است.
نخستین بار، دانشمندان محیط زیست بودند که به مفهوم پایداری توجه کردند و این اصطلاح، به تدریج در سایر حوزههای مدیریتی نیز فراگیر شد و جایگاه خود را پیدا کرد.
بر اساس آنچه مکاِلروی در کتاب Corporate Sustainability خود میگوید، اصطلاح پایداری در نوشتههای مدرن، نخستین بار توسط یک معدندار آلمانی به نام هانس کارلوویتز مطرح شده است.
او از این اصطلاح برای توصیف شیوهی درستِ جنگلداری استفاده کرد:
پایداری را به عنوان معادل کدام واژهی انگلیسی به کار میبریم؟
پایداری در مدیریت و اقتصاد، به عنوان معادل واژهی انگلیسی Sustainability به کار میرود. واژهی مستدام (ادامهدار بودن) هم که در فارسی و انگلیسی رایج است، بسیار به این مفهوم نزدیک است.
واژهی دیگری هم در زبان انگلیسی وجود دارد که گاهی به پایداری ترجمه میشود و آن، Stability است.
اما با توجه به تفاوت این دو مفهوم، ما به عنوان یک قرارداد در متمم، همواره Sustainability و پایداری را به عنوان معادل یکدیگر به کار میبریم و Stability و ثبات را به عنوان واژههای برابر در نظر خواهیم گرفت.
ثبات، بر خلاف پایداری، یک وضعیت مطلوب نیست
موضوع این درس ما، پایداری است. اما مناسب است چند جمله هم دربارهی ثبات (stability) صحبت کنیم تا تفاوت ثبات و پایداری برای شما شفافتر شود.
ثُبات را به معنای تغییر نکردن و یا تغییرات جزیی در نظر میگیرند.
بازار خودرو طی چند دههی اخیر (پیش از ورود گستردهی ماشینهای خارجی و تلاطم ناشی از بازار ارز) برای خودروسازان، نمونه یک بازار باثبات محسوب میشد:
- مشتری همیشه وجود داشت.
- خودروهای خارجی حق ورود به بازار را نداشتند (یا با عوارض بالا، عملاً بازارشان از بازار خودروهای داخلی جدا میشد)
- رقیب قدرتمند جدی هم، نه وجود داشت و نه حق داشت به وجود بیاید.
در یک سازمان هم، اگر هر کسی به هر سمتی منصوب میشود، مطمئن باشد که جایگاه خود را دارد و از دست نمیدهد و فقط ممکن است بین پستها جابهجا شود و به مرور زمان، مسیر نردبان شغلی را رو به رشد و ترقی طی کند، میتوان گفت ثبات نسبی برای کارکنان وجود دارد.
وقتی دولت (یا هر فاکتور دیگر) ثبات را به شکلی مصنوعی و دستوری ایجاد کرده و امنیت ذهنی تولیدکنندگان و دستاندرکاران یک صنعت را تأمین میکند، پیامد این سیاست، کمتوجهی به کیفیت محصول خواهد بود.
امنیتی که در دهههای قبل برای صنعت خودرو ایجاد شد و حاصلش را هم، همهی ما تجربه کردهایم.
به همین علت، همیشه میگویند: «ثبات اگر برای سیستمها تضمینکنندهی امنیت باشد، ممکن است به عاملی فساد آفرین تبدیل شود.»
دراکر در یک جملهی هوشمندانه چنین گفته است:
Stability kills Awareness.
ثبات و عدم تغییر، «آگاهی و توجه به محیط» را میکُشد و نابود میکند.
جملات زیر را میتوانید به عنوان نمونههایی از تفاوت ثبات و پایداری به خاطر بسپارید:
استبداد، ثبات میآورد؛ اما دموکراسی پایداری را به همراه دارد. امنیت شغلی، ثبات میآورد؛ اما میتواند به پایداری لطمه بزند.استفاده بیشتر از تکنولوژی و گام برداشتن در مسیر تحول دیجیتالی، ثبات یک سازمان را کم میکند؛ اما پایداری آن را افزایش میدهد.
گونههای طبیعی هر یک به تنهایی برای ثبات تلاش میکنند؛ اما طبیعت با ایجاد تنازع برای بقا، پایداری خود را حفظ میکند.
خلاقیت، ثبات را کاهش میدهد؛ ولی به پایداری بیشتر سیستمها کمک میکند.
مفهوم پایداری در تعامل ما با محیط زیستمان
طی دهههای اخیر که آلودگی محیط زیست و بیتوجهی به آن از دید بسیاری از کارشناسان به اوج تاریخی خود رسید، پایداری جایگاهی بهتر از گذشته در مدل ذهنی و زبان و گفتمان ما انسانها پیدا کرد.
حتی به تدریج این مفهوم را به شیوههای مختلف در گفتگوهای روزمره هم میشنویم و بهکار میبریم:
دسترسی کامل به این درس برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است.
با عضویت به عنوان کاربر ویژهی متمم، علاوه بر دسترسی به درسهای ارزش آفرینی به دورههای بسیار بیشتری دسترسی پیدا میکنید که میتوانید فهرست آنها را در اینجا ببینید:
فهرست درسهای مختص کاربران ویژه متمم
البته بررسیهای ما نشان میدهد که علاقهمندان به ارزش آفرینی از بین درسهای متنوع متمم به درسهای زیر علاقهی بیشتری نشان دادهاند:
بازاریابی | کارآفرینی | استارتاپ
استراتژی | تفکر سیستمی | آموزش فروش
تصمیم گیری | مشاوره مدیریت | کوچینگ
دیجیتال مارکتینگ | مدل کسب و کار | فنون مذاکره
دوره MBA (پیگیری منظم مجموعه درسها)
اگر با فضای متمم آشنا نیستید و دوست دارید دربارهی متمم بیشتر بدانید، میتوانید نظرات دوستان متممی را دربارهی متمم بخوانید و ببینید متمم برایتان مناسب است یا نه. این افراد کسانی هستند که برای مدت طولانی با متمم همراه بوده و آن را به خوبی میشناسند:
البته ما قرار نیست در همهی درسهای متمم به بحث پایداری در مقیاس زیستمحیطی و حفظ کرهی زمین و پاکیزگی فضا و منظومهی شمسی بپردازیم.
طبیعتاً حوزه و مقیاس بحث ما، از درسی به درس دیگر تفاوت خواهد داشت.
اما امیدواریم این درس کمک کند تا همهی دوستان متممی، درک نسبتاً مشابهی از مفهوم پایداری داشته باشند.
همچنین وقتی در مورد ارزش آفرینی پایدار صحبت میکنیم، همگی بدانیم منظورمان چیست و چگونه شیوههای ارزش آفرینی پایدار از فرصتطلبیهای کوتاهمدت، متمایز میشوند و فاصله میگیرند.
تمرین:
به ترافیک در شهرهای بزرگ جهان (چه در ایران و چه در خارج از ایران) و روشهایی که برای کاهش ترافیک بهکار گرفته میشود فکر کنید.
سعی کنید میزان پایداری آنها را حدس بزنید و برآورد کنید.
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری ارزش آفرینی به شما پیشنهاد میکند:
- ارزش و ارزش آفرینی در کسب و کار (نقشه راه درس)
- ارزش چیست؟ | تعریف ارزش و ارزش آفرینی در کسب و کارها
- تعریف پایداری چیست؟ | بررسی مفهوم پایداری در مدیریت و کسب و کار
- تعریف کسب و کار و هدف از کسب و کار چیست؟ | فرصت طلبی یا ایجاد ارزش پایدار؟
- دلالی چیست؟ واسطه گری چه تفاوتی با دلالی دارد؟
- تعریف بازار چیست؟ انواع بازارها کدامند؟
- فهرست برخی روشهای کلاسیک تولید ارزش اقتصادی
- تفاوت کالا و خدمت در چیست؟
- معرفی کتابی درباره اقتصاد خدمات | خلق ارزش با ارائه خدمات
- «کسب و کار خدماتی» یا «خدماتی شدن کسب و کار»؟
- تعریف صنعت چیست؟ تفاوت بازار و صنعت در کجاست؟
- تجزیه و تحلیل بازار | معیارهای ارزیابی بازار و محصول
- ارزش آفرینی و شناخت انگیزه انسانها
- زنجیره ارزش پورتر | ابزاری برای تحلیل وضعیت کسب و کار
- زنجیره ارزش خدمات برای تحلیل کسب و کارهای خدماتی
- پروژه پایانی ارزش آفرینی
- کتاب طراحی ارزش پیشنهادی
- اتاق خبر | درس ارزش آفرینی
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
سوالهای پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحثهای مهارتی و مدیریتی.
برای آشنا شدن بیشتر با متمم به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کنید و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری میتوانید نقشه راههای مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
همچنین در صفحههای دوره MBA و توسعه فردی میتوانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما میتوانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را میتوانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیمسال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید.
توجه داشته باشید که خرید ششماهه و یکساله بهترتیب معادل ۲۰٪ و ۳۸٪ تخفیف (نسبت به خرید یکماهه) محسوب میشوند.برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که میتوانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
همچنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را میتوانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا میدانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور میتوانید به جمع متممیها بپیوندید؟
نویسندهی دیدگاه : گروه متمم
از فهرست کامل و دقیقی که تنظیم کردید ممنونیم.
شاید سوالی که در ادامهی مطلب شما بتوان به آن فکر کرد (هم به عنوان تکمیل بحث و هم به بهانهی صحبتهای شما) این باشد که مجری هر یک از سیاستهای فوق کیست؟
چون معمولاً جملات در حالت مجهول، راحتتر مورد توافق قرار میگیرند. اما وقتی میخواهیم به آنها فاعل اضافه کنیم (که در کارهای اجرایی ناگزیر از این کار هستیم) اختلاف نظرها شروع میشود. ضمن اینکه ممکن است حتی اصل پیشنهاد هم دستخوش تغییر شود.
به عنوان مثال مسئولیت "ایجاد پست ویژه مختص کالاهایی که به صورت اینترنتی خرید میشوند" بر عهده چه کسی خواهد بود؟
اگر قرار است دولت این کار را انجام دهد که قبلاً اکثر دولتها ا(از آمریکا تا ایران) ناتوانی خود را در مدیریت شرکتهای پست نشان دادهاند و پستهای دولتی، ناکارآمدترین سیستمهای ارسال بودهاند.
ضمن اینکه طبیعتاً وقتی دولت خدمتی را ارائه میدهد از دو حال خارج نیست:
یا باید به عنوان یک بنگاه اقتصادی با هدف کسب سود این کار را انجام دهد که در این حالت، دولت را از سیاستگذار به سمت بنگاهدار سوق میدهد (که تجربهاش در ایران کم نیست).
یا اینکه باید به دنبال نرخها و تعرفههای حمایتی برود که این کار، فریب دادن کسب و کارها خواهد بود. نرخهای حمایتی در کوتاه مدت، به رونق کمک میکنند اما چون هزینههای کسب وکارها را به صورت غیرواقعی کاهش میدهند، عملاً کسب و کارها را معتاد و بیمار میکنند (درست مثل مواد مخدر که سرخوشی موقت ایجاد میکند). نرخهای سوبسیدی حاملهای انرژی برای صنایع مادر، نمونهای از این خطاهاست که امروز رقابت با جهان را برای ما در حوزههایی مانند صنعت فولاد دشوار کرده است.
اگر هم بخش خصوصی بخواهد این کار را انجام دهد، صورت مسئله تغییر میکند. میتوان گفت:
شرکتی که راهکار مطمئنی برای تحویل محصولات فروخته شده توسط شرکتهای اینترنتی ارائه دهد، میتواند کسب و کار موفقی داشته باشد و نقشی پایدار در کاهش ترافیک شهری ایفا کند (که قطعاً چنین شرکتی برای اخذ مجوز فعالیت یا جذب سرمایهگذار، میتواند از همین مسئله برای جذابتر کردن مدل کسب و کار خود استفاده کند).
در همین زمینه میتوان مثالهای دیگری را هم زد. مثلاً تغییر در طراحی خودروها.
چه کسی مسئول این کار خواهد بود؟
چرا خودروسازها باید این کار را بکنند؟ آیا این کار برای آنها سودده خواهد بود؟ در شرایطی که مردم در شهرهایی مثل تهران، با لندکرویزر به نانوایی سنگکی سر کوچهی خود میروند؟ (بخشی هم که نمیروند، مشکلشان نبودن نانوایی سنگکی یا نداشتن لندکرویزر است و نه فرهنگ ترافیک!).
البته در اینجا دو راهکار به نظر میرسد:
یکی اینکه بگوییم اتفاقاً تقاضای پاسخداده نشده در مورد خودروهای کوچک وجود دارد. بازاری که در مقاطعی خودروهای ماتیز یا ام وی ام و همینطور پژو 206 آن را پاسخ دادهاند و هنوز هم به نظر میرسد که این تقاضا اشباع نشده است.
راهکار دیگر هم این است که بگوییم دولت برای کاهش ترافیک میتواند عوارض خودروها را بر اساس حجم خودرو تعدیل و اصلاح کند. این کار هم کار عجیبی نیست. کشورهای مختلفی که از آلودگی هوا یا ترافیک رنج میبرند، در مقاطعی این کار را انجام دادهاند.
امتیاز دادن به خودروهایی که حجم موتور آنها هم کوچکتر است، میتواند شکل دیگری از اجرای همین سیاست باشد.
البته طبیعتاً انتظار نمیرود در یک تمرین درس متمم، تا این حد طولانی تحلیل کنیم و اساساً فکر کردن به این مسائل و تحلیل آنها، خود یک شغل است و کسانی هستند که برای همین کار حقوق میگیرند.
اما کمک میکند که چالش فکری بیشتری داشته باشیم و برخی درسهای دیگر هم برای ما مرور و در ذهنمان تثبیت شوند.