مدیریت کسب و کار چیست؟ | رشته مدیریت کسب و کار به چه موضوعاتی می‌پردازد؟

مدیریت کسب و کار چیست؟ در رشته مدیریت کسب و کار چه می‌آموزند؟

معمولاً وقتی کسی می‌گوید من مدیریت کسب و کاری را بر عهده دارم، ذهن بسیاری از مردم به سمت کارهای روزمره یک مدیر می‌رود: جلسه‌های متعدد. صحبت با کارکنان. انگیزه دادن به آن‌ها. امضا کردن چک‌ها و تأیید نامه‌ها و کارهایی از این دست.

قطعاً این کارها مهم‌اند و بخش زیادی از وقت مدیر یک کسب و کار به همین نوع کارهای عملیاتی می‌گذرد. اما مدیریت کسب و کار فراتر از این‌هاست و در لایه‌هایی بالاتر تعریف می‌شود.

کسب و کار موفق باید ویژگی‌‌های زیر را داشته باشد و مسئولیت همهٔ آن‌ها بر عهدهٔ مدیر کسب و کار است:

کسب و کار باید ارزش آفرین باشد.

به زبان ساده، یعنی این‌که ارزش خروجی کسب و کار (محصول، خدمات و هر آن‌چه به جامعه عرضه می‌کند) از ارزش ورودی کسب و کار (مواد اولیه، منابع انسانی، انرژی، پول و هر چیز دیگری که صرف کسب و کار می‌شود) بیشتر باشد. وقتی ارزش خروجی از ارزش ورودی بیشتر شد، می‌گوییم کسب و کار ارزش آفرین است. این وظیفهٔ مدیر است که با استراتژی‌ها، تصمیم‌ها و اقدام‌های خود، کسب و کار را ارزش آفرین کند. مجموعه درس‌های ارزش ِآفرینی متمم به این موضوع پرداخته‌اند.

کسب و کار باید استراتژی داشته باشد.

ارزش آفرین بودن به خودی خود چندان سخت نیست. هر کسب و کاری ممکن است در مقاطع کوتاهی ارزش آفرین باشد. اما مدیریت کسب و کار معنای مهم‌تر و بزرگ‌تری دارد. مدیریت درست کسب و کار به این معناست که کسب و کار باید بتواند در بلندمدت ارزش اقتصادی خلق کرده و ارزش آفرینی خود را حفظ کند (یعنی همان‌طور که امروز فعال است و سودآوری اقتصادی دارد، بدانیم چند سال بعد هم فعال می‌ماند و سودآوری اقتصادی خواهد داشت).

علم استراتژی با این نوع مسئله‌ها سر و کار دارد: این‌ که کسب و کار پایدار باشد. مدیریت منابع به بهترین شکل انجام شود و کسب و کار بتواند در بلندمدت معنا و مأموریت خود را حفظ کند.

کارکنان سازمان همراه و هماهنگ شوند

مدیریت کسب و کار فعالیتی نیست که یک نفر از عهده آن برآید. مدیر باید کارکنان سازمان را با یکدیگر هماهنگ کرده و همهٔ توان و ظرفیت آن‌ها را در راستای اهداف بلندمدت سازمان بسیج کند.

در این‌جا وقتی می‌گوییم سازمان، منظورمان لزوماً یک مجموعهٔ صد یا دویست یا چند هزار نفری نیست. حتی یک فروشگاه آنلاین کوچک با سه یا چهار نفر همکار هم یک سازمان محسوب می‌شود (تعریف سازمان چیست؟).

منظور از مدیریت کسب و کار، مدیریت و نظارت بر همهٔ فعالیت‌ها و فرایندهایی است که به نوعی با مأموریت‌های بالا هم‌خوان هستند یا برای تحقق آن‌ها ضروری‌اند.

رشته مدیریت کسب و کار چیست؟

رشته مدیریت کسب و کار برای کسانی طراحی شده که یا هم‌اکنون مدیریت یک کسب و کار را بر عهده دارند و وظایفی که بالاتر گفتیم بر عهده‌شان است. یا قصد دارند در آینده شغلی خود در موقعیت‌های مدیریتی قرار بگیرند و فعالیت کنند.

همهٔ درس‌های رشته مدیریت کسب و کار، از برنامه ریزی و تصمیم گیری گرفته تا رهبری، شکل دادن به فرهنگ سازمانی، مدیریت عملیات و کنترل مدیریتی، مدیرمالی و بازاریابی، همگی با این هدف طراحی شده‌اند که فرد بتواند وظایف خود را در جایگاه مدیریتی بهتر انجام دهد.

معنی اصطلاح Business Administration چیست؟

دربارهٔ تاریخچه اصطلاح مدیریت کسب و کار باید بگوییم که عبارت مدیریت کسب و کار (به انگلیسی Business Administration) به شکلی که ما می‌فهمیم و به‌کار می‌بریم، طی یک قرن اخیر بسیار رواج یافته است. پیش از آن Administration را بیشتر به معنای «کار اداری» به کار می‌بردند و مهم‌ترین مصداق Management را هم مدیریت واحدهای تولیدی صنعتی می‌شناختند.

در اوایل قرن بیستم Business Administration به تدریج همان معنایی را پیدا کرد که ما امروز می‌شناسیم؛ یعنی «ادارهٔ یک کسب و کار».

کسانی که سرپرستی واحدهای کسب و کار را بر عهده داشتند، در پی آموزش دانشگاهی بودند تا دانش و مهارتهای وابسته به این حوزه را یاد بگیرند. دانشگاه‌ها هم از این فرصت بهره بردند و رشته های مدیریت کسب و کار را در هر دو مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد تأسیس کردند.

اصطلاح Master of Business Administration یا MBA از همین‌جا به وجود آمده است. در ابتدا بخش زیادی از درس های رشته مدیریت کسب و کار به مباحث مالی، حسابداری و بازرگانی اختصاص داشت. اما بعداً حوزه‌های دیگر هم به آن افزوده شدند و هر آن‌چه به مدیریت کارآمد ربط داشت در آن‌ها گنجانده شد.

با این توضیح، آنچه در ایران به عنوان رشته مدیریت کسب و کار می‌شناسیم با آنچه تحت عنوان رشته MBA تدریس می‌شود، تفاوت ماهوی ندارد. تفاوت اندک در سرفصل‌ها هم کاملاً طبیعی و سلیقه‌ای است. نه‌تنها این دو رشته، بلکه حتی مدیریت بازرگانی هم – به شکلی که امروز تدریس می‌شود – بر خلاف نام آن تفاوت جدی با مدیریت کسب و کار و MBA ندارد.

معرفی دوره MBA متمم

عبارت‌ها و اصطلاحات مرتبط

مدیریت بازرگانی

مدیرعامل حرفه ای

مدیریت اجرایی

کارآفرینی

مدیریت کسب و کار خانوادگی

چند نام مطرح در مدیریت کسب و کار

پیتر دراکر
نظریه‌پرداز مدیریت و ملقّب به پدر مدیریت مدرن

هنری مینتزبرگ
از نظریه‌پردازان مطرح مدیریت که انتقادهای فراوانی هم به شیوهٔ آموزش مدیریت و دوره های مدیریت کسب و کار داشته است.

مایکل پورتر
از معروف‌ترین صاحب‌نظران استراتژی کسب و کار (با رویکرد استراتژی رقابتی)

کلیتون کریستنسن
نویسنده‌ای که آثارش دربارهٔ نوآوری و برهم‌‌زدن ساختار صنایع و بازارها مرجعی شناخته‌شده و معتبر محسوب می‌شوند.

تعدادی از درس‌های متمم درباره مدیریت کسب و کار

سرفصل های رشته مدیریت کسب و کار

رشته MBA چیست و چگونه شکل گرفت؟

درس های رشته MBA در گرایش بازاریابی

درس های رشته MBA در گرایش مالی و بازار سرمایه

راه اندازی کسب و کار – چه زمانی شروع کنم؟