وظایف منتور | از منتور چه انتظاراتی داشته باشیم؟
هنگامی که منتور را تعریف کردیم و از منتورینگ سخن گفتیم، توضیح دادیم که در مورد تعریف منتور اتفاقنظر وجود ندارد. افراد بسیاری خودشان را منتور مینامند. از سوی دیگر نمونههای فراوانی وجود دارد که یک نفر به دوست، آشنا، مدیر یا مربی خود اشاره میکند و از او با عنوان منتور نام میبرد.
همانجا گفتیم که ما در متمم منتور را بیشتر به مفهوم منتور در کسب و کار به کار میبریم. یعنی با وجودی که افراد بسیاری را میتوان در زندگی شخصی به عنوان منتور در نظر گرفت، فرض ما بر این است که منتور میخواهد و میتواند نقش مهمی در مسیر شغلی فرد رهجو یا منتی (Mentee) ایفا کند.
با توجه به اینکه نقش منتور طی دهههای اخیر بیشتر با رویکرد رشد و پیشرفت در کسب و کار مورد توجه قرار گرفته، منابع و کتابها و مقالات بیشتری هم در شرح و توصیف این نوع از منتورینگ وجود دارد.
منتور چه نقشی را بر عهده دارد؟
اصطلاح منتور را تقریباً از دههی هشتاد میلادی میتوان در کتابهای مدیریتی مشاهده کرد. یعنی نزدیک به چهار دهه است که چنین اصطلاحی به دنیای مدیریت راه پیدا کرده و مورد توجه قرار گرفته است.
در آن زمان در تعدادی از شرکتهای بزرگ دنیا برنامههای رسمی منتورینگ به وجود آمده بود. به این معنا که وقتی فردی در شرکت استخدام میشد، فرد دیگری را که تجربهی بیشتری داشت به سمت منتور و راهنمای او منسوب میکردند تا به رشد و یادگیری عضو تازهوارد کمک کند و باعث شود او سریعتر در شرکت جا بیفتد و اثربخشی مطلوب را به دست بیاورد.
این تصویر از منتورینگ را میتوانید در کتاب منتورینگ در محیط کار (Mentoring at Work) که کتی کرام (Kathy Kram) در دههی هشتاد میلادی منتشر کرد ببینید.
کتی کرام در زمینهی منتورینگ یک نام بزرگ و مهم محسوب میشود. او چند دهه روی این موضوع متمرکز بوده و بعدها هم که کتابهای مرجع تخصصی در زمینهی منتورینگ منتشر شدند، همچنان نام او به عنوان مدیر پروژه و سرویراستار بر روی جلد کتابها قرار گرفت (+).
کتی کرام در عین اینکه تأکید میکند تعریف واحدی برای منتورینگ وجود ندارد، بر دو نکته تأکید میکند (+):
- منتورینگ رابطهای است که میان یک نفر با سن و سابقهی بیشتر و فردی که سن و سابقهی کمتر دارد شکل میگیرد.
- منتور بودن در بستر کسب و کار (و مسیر شغلی) معنا پیدا میکند.
کرام همچنین توجه مخاطب خود را به این نکته جلب میکند که منتور (راهنما) و منتی (رهجو) ممکن است در یک شرکت نباشند. یا حتی به فرض حضور در یک شرکت، منتی ممکن است زیردست مستقیم یا غیرمستقیم منتور خود محسوب نشود.
پس آنچه باعث میشود رابطهی منتورینگ شکل بگیرد، چیزی فراتر از اینهاست:
اگر این تعریف منتورینگ را بپذیریم، حالا میتوانیم به این سوال بپردازیم که منتور برای تحقق این اهداف، چه وظایفی بر عهده دارد و چه نقشهایی را باید ایفا کند؟
کرام چهار دهه قبل نقشهای منتور را به دو دسته تقسیم کرد و جالب اینجاست که طی این سالها، تقسیمبندیاش همچنان مورد توجه است و محققان دیگر تغییر چندانی در آن ایجاد نکردهاند (+):
نقشها و کارکردهای منتور در توسعه مسیر شغلی
کرام موارد زیر را به عنوان کارکردهای اصلی منتور در توسعه مسیر شغلی منتی (رهجو) مطرح میکند:
دسترسی کامل به مجموعه درسهای مسیر شغلی برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است.
اعضای ویژهی متمم علاوه بر دسترسی به درسهای مسیر شغلی به مجموعهی گستردهای از درسها به شرح زیر دسترسی پیدا میکنند:
البته بررسیهای آماری ما نشان داده که علاقهمندان به درسهای مسیر شغلی از میان مجموعه درسهای متمم به مطالعهی درسهای زیر بیشتر علاقهمند بودهاند:
خودشناسی | شخصیت شناسی | کار تیمی
کوچینگ | مشاوره مدیریت | استعدادیابی
مذاکره | رفتار سازمانی | تصمیم گیری
ارزش آفرینی | فایل صوتی حرفه ای گری
دوره MBA (مطالعهی منظم همهی درسها)
اگر با فضای متمم آشنا نیستید و دوست دارید دربارهی متمم بیشتر بدانید، میتوانید نظرات دوستان متممی را دربارهی متمم بخوانید و ببینید متمم برایتان مناسب است یا نه. این افراد کسانی هستند که برای مدت طولانی با متمم همراه بوده و آن را به خوبی میشناسند:
تمرین و مشارکت در بحث
کتی کرام تحقیقات خود را همیشه با یک سوال ثابت آغاز کرده است: «آیا در محیط کار، رابطهای داشتهاید که به رشد و پرورش شما کمک کند؟»
او در ادامه میپرسد: «این فرد چه کسی بوده؟ چه ویژگیهایی داشته است؟»
کرام با این سوال، بدون اینکه واژهی منتور را به کار ببرد میکوشید فرد را ترغیب کند که منتورهایش را به خاطر بیاورد.
آیا شما چنین فرد یا افرادی را در محیط کار خود داشتهاید؟ آنها از میان نقشهایی که در درس مطرح شد، در ایفای کدام نقشها توانمندتر بودهاند؟
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری مسیر شغلی به شما پیشنهاد میکند:
- مسیر شغلی چیست؟ مفهوم مسیر شغلی چه ابعادی دارد؟
- موفقیت شغلی چیست؟ شما موفقیت در شغل را چگونه تعریف میکنید؟
- پرسشنامه لنگرگاه های مسیر شغلی ادگار شاین
- لنگرگاه های مسیر شغلی ادگار شاین
- تم های شغلی هالند (مدل سنجش علاقمندیهای شغلی / شخصیت شناسی هالند)
- پرسشنامه هالند – سنجش ترجیحات شغلی
- مهمانی بولز | جایگزینی سادهشده برای پرسشنامه هالند | تطبیق شغل و شاغل
- موفقیت شغلی | آیا تلخیهای دنیای واقعی را تحمل میکنید؟
- موفقیت شغلی | قدرت تحمل ابهام یک نقطهی قوت مهم محسوب میشود
- موفقیت شغلی | مراقب باشید به یک بولدوزر تبدیل نشوید
- موفقیت شغلی | عصیانگری میتواند مانعی در مسیر موفقیت شما باشد
- استعفا | فقط درگیر متن استعفا و نوشتن نامه استعفا نباشید!
- نوشتن نامه استعفا خطاب به همه | داستانی از اعلام عمومی استعفا
- منتور کیست و منتورینگ یعنی چه؟
- وظایف منتور | از منتور چه انتظاراتی داشته باشیم؟
- رزومه نویسی | در یک نمونه رزومه کاری چه چیزهایی باید باشد (و نباشد)
- رزومه نویسی آینده نگر | چرا نوشتن رزومه برای آیندهای که نیامده مفید است؟
- مسیر شغلی یک نردبان نیست | شریل سندبرگ
- کارشناس یا متخصص کیست؟ تخصص چگونه تعریف میشود؟
- شرایط استخدام | شما چاق هستید، استخدامتان نمیکنیم!
- فریلنسر کیست؟ به چه کسی فریلنسر (Freelancer) یا آزادکار میگویند؟
- خانه به دوش های دیجیتال (Digital Nomads)
- کتاب شغل مناسب شما | آموزش MBTI توسط پاول تایگر
- دفاعیه یک ریاضیدان | معیار شما برای انتخاب شغل چیست؟ | + محتوای تشویقی
- کارنامه شما در درس مسیر شغلی
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
سوالهای پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحثهای مهارتی و مدیریتی.
برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کرده و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری میتوانید نقشه راههای مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
همچنین در صفحههای دوره MBA و توسعه فردی میتوانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما میتوانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را میتوانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیمسال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید. لطفاً برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که میتوانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
همچنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را میتوانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا میدانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور میتوانید به جمع متممیها بپیوندید؟
نویسندهی دیدگاه : مهدی - علیزادگان
سلام به همه متممی های عزیز و گرامی
تمام مطالبی که در ادامه میاید فقط نظر و تجربه شخصی من میباشد.
من از جمله کسانی بودم که همیشه احساس کردم نیاز دارم که کسی باشد که من او را حبل المتین خود قرارداده و به او اتکاء کنم. بسیار گشتم و بسیار کلاس و دوره رفتم و به خیلی ها اتکاء کردم ولی متوجه نکته ای شدم و آن اینکه اگر کسی خود را منتور معرفی میکند به احتمال زیاد چیزی از منتورینگ نمیداند و شاید هم میداند ولی نمیتواند منتور مناسبی باشد. منتور کسی نیست که شغلش منتورینگ باشد و مثلا مسلح به یک سری ابزار زیر نام منتورینگ باشد. بلکه آنچه که من دیدم منتور فردی است که کار و بار خودش را دارد و به هردلیلی با فرد منتی (Mentee) در یک رابطه دو طرفه قرارمیگیرد تا برخی امور را بهتر از قبل انجام بدهد.
در این گزاره که بیان کردم این نکته مستتر است که همانطور که رهجو یا منتی از منتورینگ نفع میبرد میتوان تصور کرد که منتور از کار منتورینگ خود نفعی میبرد. اما آیا این درست است؟ این نفع میتواند مادی یا معنوی باشد.
اگر فیلم Coach Carter را که براساس داستان واقعی زندگی کن کارتر (مربی و بسکتبالیست آمریکایی) ساخته شده است دیده باشیم ( که توصیه میکنم حتما ببینید) متوجه میشویم که مربی کارتر از هدایت دانش آموزان دبیرستان منفعتی شامل حیثیت و اعتبار اجتماعی را برداشت میکرد اما به نظر میرسد که یک منتور و یا مربی واقعی عملا به دنبال این نیست که مقام و منزلت اجتماعی برای خود بردارد بلکه نوعی رضایت درونی را خواهد داشت و البته ممکن است در این مسیر درآمدی هم کسب کند که حتی بسیار بالا باشد و ممکن است مانند سقراط (با بازی نیک تولته) در فیلم Peaceful Warrior اصلا دنبال پول نباشد که ایشان هم در آخر فیلم مشخص میگردد که ندای درونی دن میلمن بوده است.
چرا این نکته را مطرح کردم؟ دلیلش این است که از نظر من اینگونه هست اگر دنبال منتور و یا مربی میگردید به دنبال کسی باشید که اولین درخواستش پول و منفعت نباشد بلکه واقعا مایل باشد که از ما یک شریک ، یک همکار و یا هر چیز دیگری که بخشی از ما هست را بیرون بکشد و همراهمان باشد و البته شاید و تنها شاید منافع مادی هم مطرح باشد.
اینهمه حساسیت من برای چیست؟
کلاسها و کتابهای بیشماری در ایران و صدالبته در دنیا هستند که خود را منتور و مربی ، راهنما معرفی میکنند اما به عبارت ساده تر اینکاره نیستند و تنها روی بال ضعف نفس ما سوار میشوند. پس اگر برای رشد و توسعه خود در هر زمینه ای نیاز به این دارید که از کسی یا روندی راهنمایی بگیرید و به عبارتی نیاز به منتور دارید باید خودتان اقدام کنید.
اول باید بپذیرید که درنهایت آنکس که باید در مسیر قراربگیرد خود ما هستیم چه منتور پیدا کنیم و چه نکنیم و انتظار برای اینکه کسی ما را پیدا کند بسیار عبث و بیهوده میباشد و گاهی که متوجه این بیهودگی میشویم خود را به دام و ورطه کاسبان این مفهوم می اندازیم و برای رضایت خودمان ، به دیگران هم توصیه میکنیم ، بی تعارف من فکر میکنم اکثر ما این تجربیات را داشته باشیم.
وقتی پذیرفتیم این ما هستیم که دنبال تغییر و تحول و رشد هستیم ، در گام بعدی میتوانیم به این مورد پاسخ بدهیم که من برای تحول به دنبال چه چیز هستم و برای رسیدن به آن چیز یا هدف خودم باید چه مشخصه هایی داشته باشم. و درگام بعدی با تحقیق و بررسی و شاید مشترک شدن در مجلات معتبر و مطالعه کتابها و شرکت در کارگاهها و کلاسها بدون اینکه نقش مطلق و پیامبری به آنها بدهیم خودمان را برای دیده شدن توسط منتور و همچنین دیدن منتور توسط ما آماده کنیم. کافیست در بین افرادی که به هر شکلی از کلاسها و کتابها و غیره شناختیم بگردیم و با ایشان ارتباط برقرار کنیم. تجربه من نشان داد که منتور و منتوری هر دو همدیگه را یافته و انتخاب میکنند. کل این فرآیند دستوری و برنامه ای و مبتنی بر فرمولهای مشخص نیست و از همین رو تعریف منتورینگ و فروکاستن آن به یک یا چند تعریف مشخص و معلوم کاری بی فایده و نادرست است.
این کل مسیری بود که من خودم طی کردم ، خیلی خیلی دیر اما با این مسیر به نتایج خوبی رسیدم:
· اکثریت کسانی که من به دنبالشان رفتم و هزینه کردم در واقع منتور نبودند و چیزی هم از منتورینگ نمیدانستند بلکه در بهترین حالت یک مدرست کتبی بودند که میخواندند ولی حتی توانایی برقراری پلی بین آنچه که در دانش و ذهن داشتند با آنچه در واقعیت به آن نیاز بود نداشتند
· منتورها نه در کلاسها و کتابها و کارگاهها بلکه در قلب همان بخشی از زندگی و بازار هستند که ما میخواهیم سهمی در آن داشته باشیم
· منتور هایی که میتوانیم روی آنها واقعا حساب کنیم لزوما با ما رابطه خوبی ندارند و لزوما خودشان خیلی موفق نیستند و یا حتی شکست هم خورده باشند و از زاویه دیگر موفقیت فرد در یک امر از او منتور نمیسازد
· کلاسها و کتابها و کارگاهها و محتوی ها تا وقتی که با ابزار پرسش و نقد همراه باشند عالی هستند ما به محض اینکه نگاهی قطعی به آن پیدا میکنیم و برای اعمال این قطعیت شروع به تبلیغ آن میکنیم ، عرصه با را واگذار کرده ایم و عنقریب این اشتیاق و پرستش بزودی تبدیل به دشمن و فرد سودجو میگردد
· برای منتی بودن لازم است که حرفه ای بیندیشیم وحرفه ای عمل کنیم
با تمام این مطالب که در بالا اشاره کردم میتوانم بگویم که من در کار خودم منتوری داشتم که متاسفانه الان در بین ما نیستند و ایشان خیلی خطا در کار داشت و از همین رو راهنمایی های بسیار ارزنده ای مانند برادر بزرگتر به دادند اما خودش نتوانست کاری از پیش ببرد ما برای من مهم بودند. افراد دیگری بودند و هستند که من دائما پیگیر کارشان هستم و یکی از این مسیرها برای من همین متمم میباشد که میتواند به من در یافتن خط سیر ادامه کار و تلاشم کمک بسیار بکند.
چیزی که هم اینها به من یاد دادند و احتمالا بیشتر با وضعیت من همخوانی داشته است این بوده که بیشتر از آنچه که با مطالعه و فکر کردن های ممتد خودم را مشغول کنم دست به عمل و اقدام بزنم ، اتفاقات عجیب و غریبی نمیفتد اما اگر تمام وقت را به مطالعه و صرفا فکر کردن به مشکلات فکر کنم از واقعیات دور خواهم افتاد.
سپاس