زبان چهره | تشخیص و تفسیر حالت های چهره طرف مقابل در مذاکره
تقریباً هر کس با مذاکره و زبان بدن آشنا باشد، بحث زبان چهره (Facial Language) و بیان احساسات توسط چهره (Facial Expression) را شنیده است.
این را هم میدانیم که در سراسر جهان، دورههای مختلف آموزش تشخیص چهره و ریزحالت های صورت و سایر موضوعات مرتبط در این زمینه برگزار میشود.
به همین خاطر – مستقل از اینکه آیا اساساً تشخیص حالات چهره تا چه حد در مذاکره های شما اهمیت دارد – انتظار میرود مبانی اولیهی شناخت و تحلیل احساسات از روی چهره را بدانید و بشناسید.
موضوع تشخیص حالت چهره و علائم چهره توسط چه کسی مطرح شده است؟
نخستین کسی که به شکل ساختاریافته و مدوّن درباره حالات صورت انسان مطالعه کرد، چارلز داروین بود. او بر این باور بود که انسانها و بسیاری از پستانداران، هنگام تجربه هیجانات و احساسات مختلف، حالت چهره تقریباً مشابهی از خود نشان میدهند.
همان چیزی که باعث میشود ما احساسی مانند خشم را به سادگی در چهرهی حیواناتی مانند میمون، گربه و شیر تشخیص دهیم.
اما این داروین نبود که بحث حالات صورت و علائم چهره را به فضای ارتباطات غیرکلامی و زبان بدن وارد کرد. بلکه پل اکمن و ماتسوموتو و سایر همکارانشان بودند که در اینباره مقالات و کتابهای فراوان نوشتند و البته با حمایت تجاری از این ایده (از سریال Lie to Me تا طراحی دوره ها و نرم افزارهای آموزش تشخیص ریز حالت های چهره) به فراگیر شدن آن کمک کردند.
پل اکمن، بر خلاف داروین در جستجوی شباهتهای حالات چهره میان انسان و جانداران دیگر نبود؛ بلکه علاقه داشت مطمئن شود که علائم چهره، غریزی هستند و ما به صورت ژنتیکی برای آنها کدگذاری شدهایم.
امروزه کاملاً پذیرفته شده که همهی انسانها احساسات پایه را به یک شکل نمایش میدهند و حتی کسی که از ابتدا نابینا به دنیا میآید، احساسات پایهی خود را درست مانند سایر انسانها در چهرهاش بروز میدهد.
هفت احساس پایه خود را چگونه در چهره نشان میدهند؟
وقتی از احساسات پایه حرف میزنیم منظورمان هفت احساس زیر است:
- ناراحت بودن (Sad)
- ترسیدن (Fearful)
- احساس انزجار و بیزاری (Disgust)
- عصبانی بودن و خشم (Anger)
- خوشحال بودن (Joy)
- تعجب (Surprise)
- تحقیر (Contempt)
در ادامه به بررسی نشانههای هر یک از این هفت احساس پایه در چهره میپردازیم:
دسترسی کامل به مجموعه درسهای مذاکره و زبان بدن برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است.
تعداد درسها: ۹۷ عدد
دانشجویان این درس: ۱۱۸۴۰ نفر
تمرینهای ثبتشده: ۷۵۶۲ مورد
البته با فعال کردن اشتراک ویژه به درسهای بسیار بیشتری دسترسی پیدا میکنید که میتوانید فهرست آنها را در اینجا ببینید:
ضمناً شاید بهتر باشد از میان درسها مطالعهی مباحث زیر را در اولویت قرار دهید:
مهارت ارائه و سخنرانی | فن بیان | پرسونال برندینگ
مهارتهای ارتباطی | تحلیل رفتار متقابل
شخصیت شناسی | خودشناسی | مدیریت تعارض
دوره MBA (پیگیری منظم مجموعه درسها)
اگر با فضای متمم آشنا نیستید و دوست دارید دربارهی متمم بیشتر بدانید، میتوانید نظرات دوستان متممی را دربارهی متمم بخوانید و ببینید متمم برایتان مناسب است یا نه. این افراد کسانی هستند که برای مدت طولانی با متمم همراه بوده و آن را به خوبی میشناسند:
منظور از ریز حالت های چهره چیست؟
غالب اوقات، ما احساسات را برای چند ثانیه در چهرهی خود نمایش میدهیم. در این حالت، بسیاری از انسانها حتی بدون آموزش رسمی، میتوانند علائم احساسی را درک کنند و تشخیص دهند.
اما بخش قابلتوجهی از مطالعات و برنامههای آموزشی پل اکمن، بر روی نمایش زودگذر احساسات متمرکز بوده است. چیزی که او آنها را Micro-expression یا ریز حالت چهره مینامند (منظور از زودگذر در اینجا، در حد چند دهم ثانیه است).
ریز حالت چهره، نمایش همین احساسات پایه است که مدت بسیار کوتاهی در چهره پدیدار شده و سریع از بین میرود.
مثالهای زیر نمونههایی از پدیدار شدن ریز حالت را در چهرهها بیان میکند:
- هنگام امتیازدهی در یک مذاکره تجاری، طرف مقابل امتیازی فراتر از انتظارتان به شما میدهد. به خاطر این امتیاز ارزشمند، لحظات خیلی کوتاهی خوشحالی در چهرهی شما پدیدار میشود و بلافاصله دوباره میکوشید و چهرهی جدی به خود میگیرید.
- یکی از اسناد مهم در شرکت گم شده و وقتی از فردی که مشکوک به برداشتن سند است سوال میپرسید، برای لحظهای ترس در چهرهاش پدیدار شده و بلافاصله ناپدید میشود.
- طرف مقابل در مذاکره از شما خشمگین شده، اما هر بار خشم در چهرهاش پدیدار میشود، بلافاصله آن را پنهان میکند.
هر بار که این احساسات در چهره بروز پیدا میکنند، ما چند دهم ثانیه زمان لازم داریم تا بر خودمان مسلط شویم و آنها را پنهان کنیم و همین مدت زمان، برای فردی حرفهای کافی است تا احساسات و هیجانات پنهانشده را تشخیص دهد.
آیا واقعاً میتوان از طریق ریز حالتها، دروغ گویی را تشخیص داد؟
پل اکمن در کتابهای خود، بارها به این نکته اشاره کرده که با توجه به ریز حالتها، میتوان دروغ گویی را تشخیص داد. ولی او اما و اگرهای بسیاری را به این ادعا افزوده که معمولاً در کلاس های مذاکره و علائم چهره، کمتر به آنها اشاره میشود.
از جمله اینکه حتی به فرض تشخیص درست احساسات، ما نمیتوانیم ریشهی احساسات را تشخیص دهیم.
مثلاً وقتی در ماجرای گمشدن یک سند مهم شرکت، ترس را در چشمان یک نفر میبینیم، نمیشود بفهمیم که آیا این ترس، ترس از افشا شدن دزدی یک سند است یا ترس از اینکه به اشتباه، به دزدی متهم شود.
و وقتی این دو مورد را نتوانیم از هم تشخیص دهیم، یعنی تقریباً هیچ حرفی نمیتوانیم بزنیم.
پل اکمن، ماتسوموتو و سایر همکارانشان، از تحقیقاتی که انجام دادهاند بیشتر در مسیرهای زیر بهره گرفتهاند:
- آموزش بازجوها و نیروهای پلیس (که این فرصت را دارند تا فیلم ضبطشدهی بازجوییها را ببینند و ضمناً شواهد جانبی فراوان هم در دست دارند و علائم چهره، تنها سند آنها نیست)
- آموزش بازیگران و کسانی که خودشان باید بر چهرهشان بیشتر مسلط شوند
- طراحی و تولید نرم افزارهای هوشمندی که احساسات مردم را از روی فیلمها و عکسهای اماکن عمومی (مثلاً فرودگاهها) بخوانند و تشخیص دهند.
بنابراین باید مراقب باشیم که توجه به ریزحالتها و علائم چهره، ما را به ورطهی قضاوتها و پیشداوریهای نامناسب نکشاند.
پیشنهاد متمم این است که علائم چهره را صرفاً به عنوان یک کانال ارتباطی غیرکلامی، برای درک بهتر طرف مقابل و عمیقتر کردن گفتگو بهکار بگیرید و آن را ابزاری برای تقویت هوش هیجانی بدانید. نه اینکه بخواهید در نقش بازجو – آنهم بدون شواهد و قرائن و تجربه – دروغگوها و راستگوها را از یکدیگر تشخیص داده و تفکیک کنید.
چند پرسش، و پاسخ آنها
برای آشنایی بیشتر با تشخیص حالت های چهره و شناخت ریزحالت های صورت چه تمرینی مفید است؟
سادهترین تمرینی که میتوانید انجام دهید، حرف زدن در برابر آینه است. البته باید حرفهایی بزنید که بار احساسی داشته باشند (مثلاً یک خاطره را تعریف کنید). کار کمی حرفهایتر این است که خاطره را در مقابل دوربین موبایل خود تعریف کنید و بعداً فریم به فریم به تماشای چهرهی خود بنشینید.
احساس درست است یا هیجان؟
اگر بخواهیم دقیقتر بگوییم، باید اصطلاح هیجان را بهکار ببریم. چون تعداد احساسات بسیار بیشتر از هفت مورد است. ضمن اینکه هیجان (emotion) از ریشهی motion و حرکت است و چیزی است که انسان را به حرکت وامیدارد (حداقل در حد تکان خوردن چهره). اما بسیاری از احساسات (مثلاً احساس پوچی) نماد و نمایش بیرونی ندارند.
با این وجود، چه در فارسی و چه در انگلیسی، زمانی که نگرانی از سوءبرداشت وجود ندارد، وسواس چندانی در اینباره بهکار نمیرود. در بحث ریزحالتهای چهره هم، به علت اینکه گوینده و مخاطب، همگی به خوبی میدانند موضوع صحبت چیست، چه در انگلیسی و چه در فارسی، این دو واژه کمابیش به جای یکدیگر بهکار میروند.
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری ارتباطات غیر کلامی و زبان بدن به شما پیشنهاد میکند:
- ارتباط غیرکلامی در مذاکره و زندگی روزمره
- زبان بدن و ارتباط غیرکلامی را با چه هدفی یاد بگیریم؟
- چند نکته درباره تحلیل زبان بدن در جلسات مذاکره
- متن و زمینه در ارتباطات و مذاکره | اهمیت حاشیه در ارتباط با دیگران
- آموزش زبان بدن در مذاکره
- ارتباط چشمی | تماس چشمی و پیامهای چشمهای ما
- تاثیرگذاری اولیه یا First Impression
- زبان چهره | تشخیص و تفسیر حالت های چهره طرف مقابل در مذاکره
- پل اکمن (پاول اکمن) | هفت احساس پایه انسان
- فیلم آموزشی زبان بدن، علائم چهره و بروز احساسات
- دکتر آلبرت محرابیان از پیشتازان و قربانیان زبان بدن
- شخصیت شناسی از روی چهره افراد | قضاوت اولیهٔ ما چقدر درست است؟
- تقلید از زبان بدن طرف مقابل | بررسی تکنیک آینه ای به عنوان ترفند مذاکره
- تفاوت زبان بدن زنان و مردان
- آیا زنان احساساتی تر هستند؟
- آموزش تصویری زبان بدن | استفاده از حرکات دست
- زبان بدن در فضاهای محدود: بی توجهی مودبانه یا بی توجهی مدنی
- فهرست مقالات و منابع مرتبط با زبان بدن و ارتباطات غیرکلامی
- کتاب زبان بدن و ارتباطات غیرکلامی (با مرور و خلاصه)
- ادوارد هال و ارتباطات میان فرهنگی
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
سوالهای پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحثهای مهارتی و مدیریتی.
برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کرده و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری میتوانید نقشه راههای مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
همچنین در صفحههای دوره MBA و توسعه فردی میتوانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما میتوانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را میتوانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیمسال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید. لطفاً برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که میتوانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
همچنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را میتوانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا میدانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور میتوانید به جمع متممیها بپیوندید؟
نویسندهی دیدگاه : امید وکیل آزاد
تجربه برگزاری جلسات مذاکره در زمان کرونا و تاثیر حذف حالات چهره برروی مذاکره کنندگان بعلت استفاده از ماسک
Experience of negotiation meetings during the coronavirus pandemic and Lacking of facial expressions on the negotiators due to the use of face masks.
یکی از اتفاقاتی که در جلسات حضوری سازمانها افتاده ، رعایت پروتکل های بهداشتی مرتبط با کرونا منجمله رعایت فاصله فیزیکی و استفاده از ماسک صورت و دستکش هست
از طرفی میدانیم علائم چهره و نشانههایی که در صورت ما پدیدار میشوند یکی از مهمترین نشانههای غیرکلامی در ارتباطات ما انسانها بشمار میاد.
جالبه که در اینترنت هم یک جستجویی کردم و مطالعه یا تحقیقی هم دراین زمینه پیدا نکردم .
موضوع از چه قراره :
1- همه انسانها ( حتی بصورت تجربی) به سطحی از درک حالات چهره اطرافیان آگاهی نسبی پیدا کرده و بطور ناخودآگاه براساس این حالات چهره گفتار و رفتار خود را تعدیل میکنند.
2- این آگاهی نسبی در مذاکرات حضوری به شدت مورد استناد و استفاده آدمها قرار میگیره
3- به علت اتکا به تجربیات محدود شخصی و عدم تخصص در تشخیص صحیح حالات چهره عموماً شاهد بروز خطا در عکس العملهای مذاکره کنندگان هستیم.
حال چه اتفاقی افتاده :
تجربه شخصی بنده در این مدت نشاندهنده این بوده که : روند مذاکرات و جلسات سازمانی کمتر از قبل شاهد تنشهای احساسی بوده
The process of negotiations and organizational meetings has witnessed less emotional tensions than before
نه بخاطر اینکه فردی که Aggressive بوده حالا نیست . یا اونی که تو جلسه هول میشد حالا نمیشه.
بلکه بخاطر اینه که برداشت های طرف مقابل به علت پوشیده شدن حالات چهره شما تقریبا به کلام محدود شده و عکس العملهای آنها وابستگی کمتری به احساسات غیرکلامی شما داره
پ.ن : اونی که پشت به تصویر هست بنده هستم در حال دفاع در جلسه کلیم?