ارتباط چشمی | تماس چشمی و پیامهای چشمهای ما
وقتی از زبان بدن و ارتباط غیرکلامی حرف میزنیم، به سرعت بحث ارتباط چشمی و تماس چشمی (eye contact) در ذهنمان تداعی میشود.
حرف دربارهی رابطه چشمی و پیامهای چشمهای ما فراوان است؛ اما از آنجا که بخشی از این حرفها، به فرهنگ ملل و اقوام وابسته است و حکم کلی دربارهشان وجود ندارد، ناگزیر باید این بخشهای فرهنگی را حذف کنیم و صرفاً به ویژگیها و کارکردهای فراگیر و فرافرهنگی ارتباط چشمی بپردازیم.
اهمیت ارتباط چشمی
اهمیت ارتباط چشمی در حدی است که میتوان ادعا کرد با حذف ارتباط چشمی، بخشی از محتوای گفتگو به سادگی منتقل نمیشود. چهبسا در یک تماس تلفنی یا مکاتبه، برای انتقال پیامی که در عرض یک ثانیه با چشم منتقل میشود، مجبور باشیم از چند کلمه و جمله استفاده کنیم.
زبان چشمها در موارد بسیاری، جایگزین کلمات میشود و ما صرفاً با نگاه خود، پیامهایمان را به طرف مقابل منتقل میکنیم. به عنوان مثال:
- وقتی در رستوران، با نگاه به پیشخدمت میگوییم که به سراغ میز ما بیاید.
- وقتی در یک جلسه میکوشیم با فرد مشخصی، چشم در چشم نشویم و از این طریق، به او نشان میدهیم که احساس مثبتی نسبت به وی نداریم.
- وقتی با خیره شدن به نقطهای دور، به طرف مقابل میگوییم که در حال فکر کردن هستیم و به شکل غیرکلامی از او میخواهیم که فعلاً مکالمه را متوقف کند تا ما کمی فکر کنیم.
- وقتی میکوشیم بدون حرف زدن و صرفاً با نگاه کردن، حس مثبت و عشق و علاقهی خود را به طرف مقابل منتقل کنیم. شدت اثر ارتباط چشمی در حدی است که وقتی طرف مقابل ما از جنس مخالف است، دو دقیقه خیره شدن به چشمان او در یک گفتگوی دوستانه میتواند احساس محبت و شور قابلتوجهی ایجاد کند (+).
اگر کمی به رفتارهای روزمرهی خود فکر کنید، مصداقهای بیشتری برای اهمیت رابطه چشمی پیدا خواهید کرد. مثلاً شاید شما هم از جمله کسانی باشید که وقتی در یک جمع دوستانه، شوخی جذابی میشنوند و میخواهند بخندند، بلافاصله با کسی که بیشترین احساس محبت و نزدیکی را دارند، ارتباط چشمی برقرار میکنند.
اگر بخواهیم با ادبیات تحلیل رفتار متقابل صحبت کنیم، میتوان گفت تماس چشمی چیزی از جنس نوازش است و همان کارکردها را با خود به همراه دارد.
انواع رفتارهای چشمی
برای اینکه در ارتباطات و مذاکره از چشمان خود به شکل بهتری استفاده کنیم، مهم است که انواع رفتارهای چشمی را بشناسیم. بعضی از رایجترین و پرکاربردترین رفتارهای چشمی به شرح زیرند:
تماس چشمی
تماس چشمی به این معناست که ما گاه و بیگاه، به چشمان طرف مقابل نگاه میکنیم و دوباره نگاه از چهرهی او برمیداریم.
معمولاً این نوع نگاه کردن، مستقیماً به مردمک چشم طرف مقابل نیست؛ بلکه ما با چشمانمان فضای میان پیشانی و چشمان را جستجو میکنیم.
اینکه چقدر تماس چشمی برقرار کنیم و چقدر ارتباط چشمی را قطع کنیم، فرمول و قاعدهی مشخصی ندارد. اما مهم است به خاطر داشته باشیم که خیره شدن پیوسته و قطع کامل ارتباط چشمی مطلوب نیست. چون خیره شدن، طرف مقابل را معذب می کند و قطع کامل ارتباط چشمی هم پیامهای دیگری را برای او ارسال میکند.
بنابراین میتوان گفت قطع و وصل کردن دائمی ارتباط چشمی، بهترین شکل تماس چشمی محسوب میشود.
خیره شدن به چشمان طرف مقابل
خیره شدن، نوع دیگری از رفتار چشمی است که همهی ما تجربهاش را داریم. در خیره شدن، چشم برای مدت طولانی روی صورت طرف مقابل (و معمولاً روی چشمان او) متمرکز میماند.
در روابط عاطفی بسیار نزدیک، چنین رفتاری میتواند به عنوان عشق و دوستداشتن تفسیر شود؛ اما در روابط متعارف با افراد دورتر یا در مذاکره و محیط کار، خیرهشدن میتواند به عنوان نوعی رفتار تهاجمی تفسیر شود.
به همین خاطر، ما معمولاً از خیره شدن برای اظهار خشم، یا اعتراض به رفتار و گفتار طرف مقابل استفاده میکنیم.
همچنین احتمالاً به همین علت، خیره شدن بیش از حد به چشمان طرف مقابل، قدرت ما را در متقاعدسازی کاهش میدهد (+). چون ما با ارسال پیام تهاجمی، او را در جایگاه دفاعی قرار میدهیم.
دسترسی کامل به مجموعه درسهای مذاکره و زبان بدن برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است.
تعداد درسها: ۹۷ عدد
دانشجویان این درس: ۱۱۸۴۹ نفر
تمرینهای ثبتشده: ۷۵۶۳ مورد
البته با فعال کردن اشتراک ویژه به درسهای بسیار بیشتری دسترسی پیدا میکنید که میتوانید فهرست آنها را در اینجا ببینید:
ضمناً شاید بهتر باشد از میان درسها مطالعهی مباحث زیر را در اولویت قرار دهید:
مهارت ارائه و سخنرانی | فن بیان | پرسونال برندینگ
مهارتهای ارتباطی | تحلیل رفتار متقابل
شخصیت شناسی | خودشناسی | مدیریت تعارض
دوره MBA (پیگیری منظم مجموعه درسها)
اگر با فضای متمم آشنا نیستید و دوست دارید دربارهی متمم بیشتر بدانید، میتوانید نظرات دوستان متممی را دربارهی متمم بخوانید و ببینید متمم برایتان مناسب است یا نه. این افراد کسانی هستند که برای مدت طولانی با متمم همراه بوده و آن را به خوبی میشناسند:
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری ارتباطات غیر کلامی و زبان بدن به شما پیشنهاد میکند:
- ارتباط غیرکلامی در مذاکره و زندگی روزمره
- زبان بدن و ارتباط غیرکلامی را با چه هدفی یاد بگیریم؟
- چند نکته درباره تحلیل زبان بدن در جلسات مذاکره
- متن و زمینه در ارتباطات و مذاکره | اهمیت حاشیه در ارتباط با دیگران
- آموزش زبان بدن در مذاکره
- ارتباط چشمی | تماس چشمی و پیامهای چشمهای ما
- تاثیرگذاری اولیه یا First Impression
- زبان چهره | تشخیص و تفسیر حالت های چهره طرف مقابل در مذاکره
- پل اکمن (پاول اکمن) | هفت احساس پایه انسان
- فیلم آموزشی زبان بدن، علائم چهره و بروز احساسات
- دکتر آلبرت محرابیان از پیشتازان و قربانیان زبان بدن
- شخصیت شناسی از روی چهره افراد | قضاوت اولیهٔ ما چقدر درست است؟
- تقلید از زبان بدن طرف مقابل | بررسی تکنیک آینه ای به عنوان ترفند مذاکره
- تفاوت زبان بدن زنان و مردان
- آیا زنان احساساتی تر هستند؟
- آموزش تصویری زبان بدن | استفاده از حرکات دست
- زبان بدن در فضاهای محدود: بی توجهی مودبانه یا بی توجهی مدنی
- فهرست مقالات و منابع مرتبط با زبان بدن و ارتباطات غیرکلامی
- کتاب زبان بدن و ارتباطات غیرکلامی (با مرور و خلاصه)
- ادوارد هال و ارتباطات میان فرهنگی
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
سوالهای پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحثهای مهارتی و مدیریتی.
برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کرده و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری میتوانید نقشه راههای مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
همچنین در صفحههای دوره MBA و توسعه فردی میتوانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما میتوانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را میتوانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیمسال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید. لطفاً برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که میتوانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
همچنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را میتوانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا میدانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور میتوانید به جمع متممیها بپیوندید؟
نویسندهی دیدگاه : علی
مطلب بسیار خوب و مفیدی بود.
البته به نظر من باید این نکته رو مدنظر داشته باشیم که در کشور خود ما در گذشته ارتباط چشمی را به نوعی توهین و یا پررویی می دونستند. به خاطر همین موقعی که بچه بودیم یا نوجوون بودیم بهمون میگفتن به بزرگترت زل نزن یا حتی در برخورد با جنس مخالف می گفتند زیاد نگاه نکن و نگاه چشمی با جنس مخالف رو اگر از چند ثانیه بیشتر می گذشت چشم چرونی و بی حیایی قلمداد می کردند.
به همین دلیل فکر می کنم بخش زیادی از مردم مخصوصاً نسل قدیم تر یا بهتره بگیم نسل دهه 60 در این مورد ضعف دارند یا داشتند.
مثلاً خود من در این زمینه صرفاً به خاطر همان تلقینات گذشته، خیلی ضعف دارم و حتی در گفتگو با همکاران خانم یا حتی همکاران همجنس خودم هم نمی تونم بیشتر از چند ثانیه به چشم طرف مقابل خیره بشم و باید طبق عادت بعد از چند ثانیه نگاهم رو به جای دیگه ای تغییر بدم و دوباره مخاطبم رو نگاه کنم.
وقتی هم در جمعی حرف می زنم مدام نگاهم رو روی افراد مختلف تغییر می دم و همون مشکل تکرار میشه :(
البته در حال تمرین برای بهتر شدن هستم و امیدوارم به زودی این مشکل در درون من کمرنگ بشه.