چرا در فضای آنلاین کمتر میتوانیم جلوی خودمان را بگیریم؟ | ODE چیست؟
یک مطلب ساده در وبلاگتان مینویسید یا در شبکههای اجتماعی منتشر میکنید و با هیجان منتظر میمانید تا ببینید دیگران چه کامنتهایی میگذارند و چه عکسالعملی نشان میدهند.
به نظر خودتان حرف عجیبی نزدهاید و قرار نیست پاسخ غیرمنتظرهای دریافت کنید. شاید چند کامنت و پاسخ در تأیید حرفتان، شاید چند نکتهی تکمیلی و شاید هم چند مورد «اما و اگر».
اما در میان کامنتها و پاسخها حرفهایی را میبینید که اصلاً انتظار نداشتهاید ببینید و بخوانید: حرفهای تند، توهینهای جدی، نقدهای خشک و خشن و خلاصه حرفهایی که انگار «زهرآلود» هستند یا جملههایی که واژگانشان به اندازهی کافی تراش نخورده و چکش کاری نشدهاند.
این اتفاقها برای کسانی که در فضای آنلاین فعالیت میکنند، تازه نیست. بسیاری از ما چنین تجربههایی داشتهایم و خواهیم داشت. اما در اینجا سوالی پیش میآید که شاید شما هم تا کنون از خودتان پرسیده باشید: «اگر این فرد، الان روبهروی من ایستاده بود و به شکل فیزیکی با هم صحبت میکردیم، باز هم همین حرفها را در قالب همین کلمات و با همین جملهبندی میگفت؟ یا شکل نرمتری را انتخاب میکرد و ملاحظهی بیشتری به خرج میداد؟»
بسیاری از متخصصان و صاحبنظران معتقدند که احتمالاً گفتگوی رو در رو و فیزیکی به شکل نرمتری انجام میشود و کمتر احتمال دارد که با واکنشهای تند و حسابنشده و جملات تراشنخورده و کلمات چکشکارینشده مواجه شویم.
این مسئله و حاشیههای آن، موضوع این درس است. بحثی که در تحلیل ارتباطات دیجیتال از آن با عنوان Online Disinhibition Effect یا ODE یاد میکنند.
با وجودی که افراد بسیاری در این باره سخن گفتهاند و کتابها و مقالات متعددی هم در این زمینه منتشر شده، ما بیشتر به کارهای جان سولر (John R. Suler) تکیه میکنیم (کتاب / مقاله).
سولر قرار نیست مسئلهی رفتارهای نامتعارف آنلاین را به کلی برای ما حل کند و راهکارهای معجزهآسا و شگفتانگیزی ارائه دهد. اما میکوشد تصویری شفافتر از صورت مسئله و نیز عوامل تأثیرگذار بر این رفتارها برایمان ترسیم کند.
ODE چیست؟
اجازه بدهید ابتدا تکلیف خودمان را با اصطلاح ODE یا Online Disinhibition Effect مشخص کنیم.
میدانیم که Inhibition به معنای بازدارندگی و مانع شدن است. وقتی میخواهید به کسی حرف تندی بزنید یا هنگام خشم به او توهین کنید، معمولاً ساز و کارهایی در مغزتان فعال میشود و کمک میکند که جلوی خودتان را بگیرید و مانع گفتن یک حرف یا نمایش یک رفتار شوید. تعبیر Inhibition را میتوان در چنین مواردی بهکار برد.
Disinhibition دقیقاً عکس این مفهوم را در دل خود دارد: عنانگسیختگی یا رها شدگی. چیزی در مقابلِ خویشتنداری.
اصطلاح ODE به این نکته اشاره میکند که ظاهراً هنگام حضور در فضای آنلاین، مکانیزمهایی در ذهن ما فعال میشوند که اختیار از کف میدهیم و در تشخیص اینکه چه بگوییم و چه نگوییم، سهلگیرانهتر عمل میکنیم.
دسترسی کامل به این درس و ۴۵ درس دیگر دربارهٔ مهارت های ارتباطی برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است. تا کنون ۱۰۷۴۵ نفر از متممیها مجموعاً ۸۳۳۷ تمرین در درسهای مرتبط با مهارت ارتباط موثر ثبت کردهاند.
با عضویت ویژهٔ متمم علاوه بر این ۴۵ درس به هزاران درس دیگر از جمله درسهای زیر دسترسی خواهید داشت:
روانشناسی پول | مذاکره | تصمیم گیری | مدیریت جلسه
خودشناسی | شخصیت شناسی | تحلیل رفتار متقابل
کوچینگ | مشاوره مدیریت | توسعه فردی | یادگیری
استعدادیابی | هوش هیجانی | عزت نفس | برندسازی شخصی
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری مهارتهای ارتباطی و زبان زندگی به شما پیشنهاد میکند:
- مهارت های ارتباطی | دوره آموزش ارتباط موثر
- نقاط ضعف شما در مهارت های ارتباطی چیست؟
- ماتریس توانایی های ارتباطی
- فایل صوتی درباره مهارت ارتباطی | ارتباط، زبان زندگی است
- تاریخچه ارتباطات انسانی و تغییر انتظارات انسانها از مهارت ارتباطی
- قوانین مورفی در ارتباطات
- اشتیاق به اظهار نظر | آیا باید این اشتیاق را مهار کرد؟
- تعریف ارتباط موثر یا ارتباط اثربخش چیست؟ موانع ارتباط موثر کدامند؟
- چند نکته در مورد مهارت گوش دادن فعال و موثر
- سه نوع گفتگو | از کتاب ارتباط برتر چارلز دوهیگ
- خودافشایی چیست؟ | چگونه با خودافشایی مدیریتشده روابط خود را تقویت کنیم؟
- مهارت سوال پرسیدن | اصول، تکنیکها و روشهای طرح سوال
- مقایسه کلمات عینی و ذهنی
- اعتمادسازی در رابطه | آشنایی با روش های جلب اعتماد
- تعریف آسیب پذیری چیست؟ آیا باید بکوشیم آسیب ناپذیر باشیم؟
- پنجره جوهری | ابزاری برای شناخت بهتر خود و دیگران
- مهارت ارتباطی: زبان منفی – زبان مثبت
- عبارات توضیحی و استفاده از آنها در گفتگو، نگارش و مذاکره
- هر مقایسهای با نوعی قضاوت کردن همراه است
- جبر محیطی پنهان در گفتگوهای ما (مهارتهای ارتباطی)
- انواع سبک های ارتباطی | با هر سبک ارتباطی چگونه برخورد کنیم؟
- روش صحیح عذرخواهی | معذرت خواهی تاثیرگذار چگونه انجام میشود؟
- معرفی منابع: کتاب هفت چالش ارتباط دنیس ریورز
- کلمات و اصطلاحات مثبت جایگزین (یوفمیزم)
- درباره انتقاد کردن | چگونه انتقاد کنیم؟
- دانلود فایل صوتی | انتقاد کردن و روش درست انتقاد
- چرا در فضای آنلاین کمتر میتوانیم جلوی خودمان را بگیریم؟ | ODE چیست؟
- ارتباط دیجیتال | چند اصل برای بهبود کیفیت ارتباط ناهمزمان
- روش نوشتن نامه اداری | چند نکته درباره نامه نگاری و مکاتبات اداری
- سکوت قدرت درونگراها (قدرت سکوت) نوشته سوزان کین
- صراحت تمام عیار | راهنمایی برای ترکیب قاطعیت و انسانیت در محیط کار
- کتاب ارتباط بدون خشونت | زبان زندگی | مارشال روزنبرگ
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
سوالهای پرتکرار دربارهٔ متمم
متمم مخففِ عبارت «محل توسعه مهارتهای من» است: یک فضای آموزشی آنلاین برای بحثهای مهارتی و مدیریتی.
برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به صفحهٔ درباره متمم سر بزنید و فایل صوتی معرفی متمم را دانلود کرده و گوش دهید.
فهرست دوره های آموزشی متمم را کجا ببینیم؟
هر یک از دوره های آموزشی متمم یک «نقشه راه» دارد که مسیر یادگیری آن درس را مشخص میکند. با مراجعه به صفحهٔ نقشه راه یادگیری میتوانید نقشه راههای مختلف را ببینید و با دوره های متنوع متمم آشنا شوید.
همچنین در صفحههای دوره MBA و توسعه فردی میتوانید با دوره های آموزشی متمم بیشتر آشنا شوید.
هزینه ثبت نام در متمم چقدر است؟
شما میتوانید بدون پرداخت پول در متمم به عنوان کاربر آزاد عضو شوید. اما به حدود نیمی از درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. پیشنهاد ما این است که پس از ثبت نام به عنوان کاربر آزاد، با خرید اعتبار به عضو ویژه تبدیل شوید.
اعتبار را میتوانید به صورت ماهیانه (۱۶۰ هزار تومان)، فصلی (۴۲۰ هزار تومان)، نیمسال (۷۵۰ هزار تومان) و یکساله (یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) بخرید. لطفاً برای اطلاعات بیشتر به صفحه ثبت نام مراجعه کنید.
آیا در متمم فایل های صوتی رایگان هم برای دانلود وجود دارد؟
مجموعه گسترده و متنوعی از فایلهای صوتی رایگان در رادیو متمم ارائه شده که میتوانید هر یک از آنها را دانلود کرده و گوش دهید.
همچنین دوره های صوتی آموزشی متنوعی هم در متمم وجود دارد که فهرست آنها را میتوانید در فروشگاه متمم ببینید.
با متمم همراه شوید
آیا میدانید که فقط با ثبت ایمیل و تعریف نام کاربری و رمز عبور میتوانید به جمع متممیها بپیوندید؟
نویسندهی دیدگاه : مهدیار محمودی
در مورد تصویرسازی خودمحورانه من تجربههای مشابهی داشتم.
توی تلگرام با یک دوستی، سر یک موضوع اختلاف داشتیم و مشغول بحث کردن بودیم. بحث که بالاگرفت نمیدونم چرا لحن پیامهای طرف مقابل برام تند و خشن به نظر میومد. در عوضش من هم سعی کردم لحنم رو عوض کنم و گاهی با طعنه جوابش رو بدم.
از یه جایی به بعد به جای تایپکردن، شروع کرد به وویس فرستادن و من دیدم چقدر داره با آرامش و احترام نظرش رو بیان میکنه.
واقعا توی تشخیص لحن دچار سوگیری شده بودم. نباید براساس تصورات و گمان خودم صداسازی و تصویرسازی انجام میدادم.