چستر بارنارد
چستر بارنارد (Chester Barnard) را بیتردید میتوان یکی از نامهای بزرگ کلاسیک در مدیریت دانست.
پیتر دراکر وقتی در کتاب The Effective Executive خود، از ویژگیهای مدیر موفق حرف میزند، به حرفهای بارنارد و کتاب او ارجاع میدهد. هربرت سایمون دانشمند شناختهشده و برندهی جایزه نوبل هم، در مقدمهی کتاب Administrative Behavior، خود را وامدار و مدیون چستر بارنارد معرفی میکند و توضیح میدهد که بارنارد تأثیر بزرگی روی تفکر او دربارهی مفهوم سازمان گذاشته است (بارنارد در ۱۸۸۶ به دنیا آمده و در ۱۹۶۱ درگذشت).
نکته در اینجاست که این متفکر پیشکسوت و نظریهپرداز مدیریت، خود تحصیلات دانشگاهی را به پایان نبرده و آخرین مدرک تحصیلی رسمیاش، به دوران دبیرستان باز میگردد.
بارنارد تقریباً تمام دوران مدرسه هم، خرج تحصیل خود را با کار کردن درآورد و سه سال هم در دانشگاه هاروارد در رشتهی اقتصاد درس خواند. اما در نهایت، نتوانست این روند کار و درس را با هم ادامه دهد و پیش از به پایان رسیدن دورهی کارشناسی اقتصاد، درس و دانشگاه را رها کرد و به سراغ مشاغل تماموقت رفت.
بارنارد کار خود را از پایینترین ردههای شرکت AT&T (یا همان American Telephone & Telegraph Company) آغاز کرد و به تدریج به بالاترین ردههای مدیریتی این شرکت رسید.
همکاری او با این مجموعهی مخابراتی، نزدیک به چهار دهه ادامه داشت و در این مدت، همواره به اساتید دانشگاه کمک میکرد تا از شرکتهای زیرمجموعهی او برای مطالعه و تحقیق استفاده کنند (کسانی مانند لارنس هندرسون، التون مایو، والاس دونهام، لارس لُوِل و دیگران).
همین حفظ رابطه با دانشگاه و دانشگاهیان بود که او را با زبان آکادمیک آشناتر کرد و باعث شد که کتابهایش، از نظر چارچوب، معتبر بوده و با در نظر گرفتن شیوهی نگارش، دانشگاهی محسوب شوند.
البته بارنارد سمتهای اجرایی دیگری را هم تجربه کرد که از جملهی آنها میتوان به ریاست بنیاد راکفلر (Rockfeller Foundation) طی سالهای ۱۹۴۸ تا ۱۹۵۲ اشاره کرد (+/+).
کتابهای چستر بارنارد
بعد از اشاره به برخی از نکات برجستهی زندگینامه چستر بارنارد، وقت آن است که به حرفها و ایدهها و نظریههای چستر بارنارد بپردازیم و ببینیم او چه گفته که تا این حد مورد استقبال دانشمندان و نظریهپردازان مدیریت قرار گرفته است.
برای اینکه با چستر بارنارد آشنا شویم باید به سراغ کتابهای او برویم. چون بیشتر افرادی که از او تأثیرپذیرفته یا او را تحسین کردهاند، از طریق این کتابهای بارنارد با او آشنا شدهاند.
چستر بارنارد دو کتاب کلیدی دارد: یکی از آنها کتاب وظایف مدیریت یا وظایف مدیران (The Functions of the Executive) است که اولین ویرایش آن در سال ۱۹۳۸ منتشر شد.
دومین کتاب تأثیرگذار او، کتاب سازمان و مدیریت (Organization and Management) است که در سال ۱۹۴۸ منتشر شد.
او آثار و نوشتههای دیگری هم داشته است. اما معمولاً این دو کتاب به عنوان مبنای قضاوت در مورد بارنارد و نیز منبع بررسی ایدهها و افکار او مورد استناد قرار میگیرند.
کلمات کلیدی بارنارد: سازمان، اطلاعات، ارتباطات، کارایی، اثربخشی
بارنارد به مفهوم پردازی بسیار علاقهمند بود و اصرار داشت که هر واژه یا اصطلاحی که در نوشتههایش بهکار میبرد، ابتدا به صورت شفاف تعریف شود.
او حتی واژههایی مثل شخص، سازمان، فرد، کارایی و اثربخشی را هم تعریف میکند. در واقع میتوان گفت همهی کسانی که دربارهی کارایی و اثربخشی و تعریف و تفاوت آنها صحبت کردهاند، حرفها و دیدگاه خود را بر پایهی حرفهای بارنارد بنا کردهاند.
همچنین اصطلاحاتی مانند سازمان رسمی و سازمان غیررسمی، از جمله تعبیرهایی است که بارنارد در ادبیات مدیریت رواج داده است.
دسترسی کامل به مجموعه درسهای رفتار سازمانی برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است.
تعداد درسها: ۴۳ عدد
دانشجویان این درس: ۵۸۸۳ نفر
تمرینهای ثبتشده: ۴۹۳۱ مورد
با عضویت ویژهی متمم علاوه بر دسترسی به درسهای رفتار سازمانی به مباحث متنوع دیگری نیز دسترسی خواهید داشت که میتوانید فهرست آنها را در اینجا ببینید:
شاید برایتان جالب باشد که بررسیهای ما نشان داده در میان دوستان متممی، کسانی که به رفتار سازمانی علاقهمند بودهاند، برای مطالعهی درسهای زیر هم وقت گذاشتهاند:
شخصیت شناسی | کار تیمی | مذاکره | مدیریت تعارض
مهارت ارائه | فن بیان | گزارش نویسی | تصمیم گیری
مشاوره مدیریت | کوچینگ | تحلیل رفتار متقابل
دوره MBA (مطالعهی منظم همهی درسها)
اگر با فضای متمم آشنا نیستید و دوست دارید دربارهی متمم بیشتر بدانید، میتوانید نظرات دوستان متممی را دربارهی متمم بخوانید و ببینید متمم برایتان مناسب است یا نه. این افراد کسانی هستند که برای مدت طولانی با متمم همراه بوده و آن را به خوبی میشناسند:
اهمیت بارنارد برای دنیای امروز ما
اگر به شما بگویند رفتار سازمانی برای چه کسانی مناسب است چه خواهید گفت؟ چه کسانی به ذهنتان میرسد؟ سن این افراد در چه محدودهای است؟ تحصیلاتشان چیست؟ ویژگیهای دموگرافیک آنها چگونه است؟
احتمالاً اکثر کسانی که به ذهنتان میرسد، مدیر یا کارمند هستند و در لیست حقوق یک شرکت حضور دارند و قراردادی هم برای کار امضا کردهاند.
اما وقتی بارنارد میگوید سازمان یعنی حضور هدفمند آگاهانه در یک گروه، متوجه میشویم که اعضای یک گروه تلگرام، فالورهای یک اکانت در شبکههای اجتماعی، کل اعضای متمم و خلاصه بسیاری از مجموعههایی که میشناسیم، از جنس سازمان هستند.
رفتار سازمانی، الزاماً به رفتار کارمندها و مدیرانشان محدود نیست. بلکه مباحث آن حتی میتواند دغدغهی یک نوجوان دبیرستانی باشد که یک گروه کوچک دیجیتال دوستانه را مدیریت میکند.
بارنارد اگر چه بیش از نیم قرن پیش درگذشته و حرفهایش در مورد سازمان، چند دهه قبل از ظهور اینترنت بوده است؛ اما امروز بیش از زمان خود او، میتوان از اندیشهها و نگرش او الهام گرفت و مصداقهایی که ما برای حرفهای او میشناسیم، از آنچه خودش هم میدانست و میتوانست تصور کند، بیشتر است.
ترتیبی که متمم برای خواندن مطالب سری مبانی رفتار سازمانی به شما پیشنهاد میکند:
- مدیریت رفتار سازمانی چیست و از چه میگوید؟
- تعریف سازمان چیست؟ آیا شما هم عضو یک سازمان هستید؟
- چستر بارنارد
- کیفیت زندگی کاری چیست و چگونه بهبود پیدا میکند؟
- آیا شما هم اصطکاک سازمانی دارید؟
- تعریف نگرش چیست؟
- تعریف رضایت شغلی چیست؟ (+ پرسشنامه رضایت شغلی)
- نظریه X و Y در مدیریت | داگلاس مک گرگور
- نظریه دو عاملی هرزبرگ | نقش عوامل بهداشتی و انگیزشی در رضایت شغلی
- تعریف ادراک و عوامل موثر بر آن
- تعریف اسناد و خطاهای اسنادی در تحلیل رفتار خود و دیگران
- کاربرد شخصیت شناسی در مدیریت رفتار سازمانی
- فردیت زدایی یا فاصله گرفتن از هویت فردی (وقتی کسی شما را نمیشناسد)
- رفتارهای نادرست سازمانی (Organizational Misbehaviors)
- همرنگ جماعت شدن | انواع همرنگی | آزمایش اش
- مدیریت ذره بینی چیست؟ (+ داستان مدیریت فوق ذره بینی ایلان ماسک)
- ماجرای انعام رستوران | کدام مهمتر است؟ خواست مشتری یا قوانین درونسازمانی؟
- تعریف مدیریت چیست؟ | آشنایی با وظایف مدیر در سازمان
- مدیران چه میکنند؟ نگاهی به رفتار و برنامه مدیران
- ویژگی های یک مدیر موفق چیست؟ دراکر پاسخ میدهد
- نظریه انگیزشی مک کللند | کدام انگیزه در شما قویتر است؟
- تعریف فرهنگ سازمانی چیست؟ اهمیت فرهنگ سازمانی به زبان ساده
- ابعاد فرهنگ سازمانی | مدل هافستد
- ارتباط غیر رسمی چیست؟ با شبکه ارتباطات غیررسمی در سازمان چه باید کرد؟
- رفتار شهروندی سازمانی چیست؟
- رفتار سیاسی در سازمان چیست؟ مهارت سیاسی به چه معناست؟
- مثلث تاریک – خودشیفته ها، ماکیاولیستها و سایکوپاتها
- ماکیاولیسم | ویژگی های شخصیت ماکیاولیست به زبان ساده
- آیا خودشیفتگی، ماکیاولیسم و سایکوپاتی، به پیشرفت شغلی ما لطمه میزند؟
- برای بازآفرینی شغل خود چه ایدههایی دارید؟
- روانشناسی صنعتی و سازمانی چیست؟
- کتاب مدیریت رفتار سازمانی رابینز
- معرفی استیفن رابینز | مولف مطرح کتابهای مدیریت رفتار سازمانی
- کتاب ۹۰ روز نخست یک مدیر (نوشته مایکل واتکینز)
- فیلیپ زیمباردو
- کتاب رفتار سازمانی تحلیلی | بیست مطالعه موردی در حوزه رفتار سازمانی در ایران
- کتاب ۵۳ اصل در مدیریت انسانها | استیفن رابینز
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
برخی از سوالهای متداول درباره متمم (روی هر سوال کلیک کنید)
ثبتنام | اطلاعات بیشتر فهرست درسهای متمم
نویسندهی دیدگاه : ناهید عبدی
شاید تهیۀ فهرستی از مهمترین سازمانهایی که از آنها تأثیر میگیریم یا بر آن تأثیر میگذاریم، بتواند مسیری که در آن هستیم و آیندهای که پیش رو داریم را برایمان شفافتر کند.
ازآنجاییکه یاد گرفتیم هر سازمان هویتی مستقل دارد و یک موجود زندۀ اجتماعی مستقل از اعضایش محسوب میشود، پس بهصورت بالقوه قدرت تأثیرگذاری و ظرفیت یادگیری یا تخریب زیادی دارد.
اینکه هر فرد در ارتباط با این سازمان چطور واکنش نشان میدهد و بهعنوان یک هویت مستقل، چطور زندگیاش را تحت تأثیر این سازمان اداره میکند به دو کلمۀ کلیدی در این جمله برمیگردد: سازمان یعنی حضور هدفمند آگاهانه در یک گروه
یعنی حضور هدفمند و حضور آگاهانه.
پس اگر برای بررسی ابعاد مختلفی زندگی به نوع حضوری که در سازمانهای مختلف داریم، دقت کنیم، احتمالاً به چراییِ مسائلی که در زندگی با آنها مواجه هستیم و انتخاب راهحلهایی که برمیگزینیم بهتر آشنا میشویم.
میزان حضورمندی هدفمند و آگاهانه در سازمانهای مختلف، خطمشی اصلی زندگی فرد را تعیین میکند. حالا ممکن است این حضورمندی را یک نفر در سازمانی واحد بهعنوان سازمان مادر تجربه کند یا تحت تأثیر چند سازمان مختلف باشد که سهمی یکسان به آنها بخشیده است.
مثلاً سازمان متمم را در نظر بگیریم.
این سازمان میتواند برای یک نفر سازمانی مادر محسوب شود بهطوریکه در مرکزیت توجه و زندگی او قرار داشته باشد. احتمال اینکه رفتار و عملکرد و مدل ذهنی این فرد در سایر سازمانهایی که عضو آن است تحت تأثیر مطالبی باشد که در اینجا یاد میگیرد بسیار زیاد است.
نوع حضور و میزان هدفمند بودن فرد در این سازمان میتواند مشخص کند چرا این فرد انتخابهای خاصی دارد، احساس به خصوصی را در موقعیتهای مختلف تجربه میکند و چرا به بعضی از شرایط محیطی پاسخ مثبت یا منفی میدهد.
یا ممکن است فردی دیگر، در کنار سازمان متمم تأثیرگذاری و تأثیری پذیری جدی از چند سازمان دیگر داشته باشد بهطوریکه با دادن سهم یکسان به این سازمانهای اصلی، بیشترین رفتارها و عملکردش در زندگی را تحت تأثیر آنها شکل بدهد.
بده بستانی که بین تجربیات و دادههای این سازمانها در زندگی و ذهن فرد اتفاق میافتد، باعث میشود این فرد هر بار تحت تأثیر هر سازمان، یک هویت مستقل تازه را تجربه کند و همراه با تجربیات جدید و نگاه متفاوتی که پیدا میکند، بر دیگر سازمانهایی که مدیریت میکند یا عضو آن است تأثیر بگذارد.