کتاب دنیای قشنگ نو | آلدوس هاکسلی

زمانی که در مورد استانیسلاو لم و کتاب سولاریس صحبت کردیم، توضیح دادیم که کتابها، نوشتهها و مقالات و تحلیلهایی را که در مورد آینده انسان و آینده تکنولوژی مینویسند، در یک تقسیم بندی کلی (با کمی اغماض) میتوان به دو دستهی خوش بینانه و بدبینانه تقسیم کرد.
کمتر اثری را میبینید که بتوان گفت دقیقاً در مرز این دو ایستاده و به هیچ یک از دو سمت طیف، تمایل ندارد.
گروه اول یک مدینه فاضله یا دنیای آرمانی (Eutopia – یوتوپیا) میسازند و گروه دوم یک دنیای ضدآرمانی یا پادآرمانی (Dystopia – دیستوپیا).
این بار به سراغ رمانی از آلدوس هاکسلی میرویم که شبیه آقای لِم، نگاهی ضد آرمانی به آینده انسان دارد.
او در کتاب Brave New World که به دنیای قشنگ نو (و گاه: دنیای شگفت انگیز نو) ترجمه میشود، جهان را در سال ۲۵۴۰ به تصویر کشیده است.
ساختار کتاب و نوع نگارش و نگاه آن، احتمالاً شما را به یاد کتاب ۱۹۸۴ جورج اورول بیندازد.
اگر چه کتاب دنیای قشنگ نو به اندازه کتاب ۱۹۸۴ شهرت جهانی ندارد، اما از لحاظ قدرت داستانی و سبک نگارش، معمولاً با این کتاب مقایسه میشود.
هاکسلی در دنیای شگفت نو، ما را به دیدار دنیایی میبرد که در آن یک دولت واحد بر تمام جهان حاکم است.
مشکلات زندگی انسانها حل شده و تولید مثل هم، به روش کاملاً مکانیکی و با استفاده از ابزارهای نوین تکنولوژی صورت میگیرد.
بنابراین، انسانها دیگر نیازی به نهادی مانند خانواده ندارند و هر کدام میتوانند مستقل زندگی کنند.
در دنیای جدید هاکسلی، انسانها در طبقات اجتماعی متفاوت زندگی میکنند. چون به هر حال، وجود طبقات اجتماعی برای ادارهی جامعه ضروری است.
اما دولت به نوعی از فنآوری دست یافته که میتواند احساس رضایت را در همهی افراد و همهی طبقات القا کند. بنابراین، انسانها میل به تغییر طبقه ندارند و از این طریق، ثبات اجتماعی هم حفظ میشود.
با هم جملههایی از کتاب هاکسلی را میخوانیم:
سوما. سوما همه چیز است. سوما همه جا هست.
نیم گرم برای نیمی از تعطیلی آخر هفته.
یک گرم برای کل تعطیلی آخر هفته.
دو گرم برای یک مسافرت.
ما دلمان نمیخواهد چیزی را تغییر بدهیم. هر تغییری تهدیدیست نسبت به ثبات. این دلیل دیگری است بر اینکه چرا تا این حد در استفاده از ابتکارات جدید احتیاط به خرج میدهیم. هر کشفی در زمینهی علم محض بالقوه زیر و رو کننده است! حتی علم را هم گاهی اوقات باید به چشم یک دشمن احتمالی نگاه کرد. بله، حتی علم را!
بنیتو، ذات بسیار شگفت و خوبی داشت.
میگفتند که میتواند تمام زندگی را بدون سوما بگذراند.
برنارد خندید. همان جوک بیمزه، بعد از دو گرم سوما چقدر جذاب به نظر میرسید.
خندید و ناگهان، افتاد و خوابش برد.
شعار دولت جهانی این بود: جامعه، هویت، ثبات.
… منظور از جامعه، این بود که همه باید با هم کار کنیم تا حداکثر شادی برای کل مردم جامعه ایجاد شود و این وقتی امکانپذیر است که انسانها همچنان هویت فردی داشته باشند. در ذهن هر انسان، مفهومی از هویت را القا کردهایم. بعضیها آلفا هستند. بعضیها بتا. بعضیها گاما و هویتهای دیگر.
هیچکس نمیداند معنی اینها چیست. اما از اینکه هویت دارد راضی و خوشحال است.
… هر کسی به نوعی خدمت میکند. هر کسی به کس دیگری خدمت میکند. همه مفید هستند. حتی اپسیلونها هم مفیدند.
نود و شش کودک دقیقاً یکسان، روی نود و شش دستگاه دقیقاً یکسان کار میکنند. این نخستین بار در تاریخ است که چنین دستاوردی داریم.
کلمات، مثل اشعهی ایکس میمانند. اگر آنها را درست استفاده کنی در هر چیزی فرو میروند. کتاب میخوانی و سوراخ سوراخ میشوی.
یکی از کاربردهای دوست این است که رنجهایی را بکشد که نمیتوانیم به دشمنانمان تحمیل کنیم.
فقط هنر تهدیدی برای شادمانی نیست.
علم هم میتواند شادمانی را تهدید کند. باید با دقت و وسواس آن را در زنجیر حفظ کنیم.
هیچ چیز را به رایگان نمیدهند. خوشحالی هم قیمتی دارد و تو داری قیمت آن را میپردازی.
تمدن نیازی به قهرمان ندارد.
این نوع نیازها در اثر ناکارآمدی سیاسی به وجود میآیند.
در جامعهای که مثل ما، به درستی مهندسی و طراحی شده باشد، نباید فرصتی برای قهرمان شدن وجود داشته باشد.
دوست عزیز.
شما با عضویت رایگان به عنوان کاربر آزاد متمم (صرفاً با تعیین نام کاربری و کلمهی عبور) میتوانید به حدود نیمی از چند هزار درس متمم دسترسی داشته باشید.
همچنین در صورت تمایل، با پرداخت هزینه عضویت، به همهی درسهای متمم دسترسی خواهید داشت. فهرست برخی از درسهای مختص کاربران ویژه متمم را نیز میتوانید در اینجا ببینید:
فهرست درسهای مختص کاربران ویژه متمم
از میان درسهایی که در فهرست بالا آمده است، درسهای زیر از جمله پرطرفدارترین موضوعات هستند:
دوره MBA | مذاکره | کوچینگ | توسعه فردی
فنون مذاکره | تصمیم گیری | مشاوره مدیریت
تحلیل رفتار متقابل | تسلط کلامی | افزایش عزت نفس
چگونه شاد باشیم | هوش هیجانی | رابطه عاطفی
خودشناسی | شخصیت شناسی | پرورش کودکان هوشمندتر
اگر با فضای متمم آشنا نیستید و دوست دارید دربارهی متمم بیشتر بدانید، میتوانید نظرات دوستان متممی را دربارهی متمم بخوانید و ببینید متمم برایتان مناسب است یا نه. این افراد کسانی هستند که برای مدت طولانی با متمم همراه بوده و آن را به خوبی میشناسند:
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
برخی از سوالهای متداول درباره متمم (روی هر سوال کلیک کنید)
ثبتنام | اطلاعات بیشتر فهرست درسهای متمم
نویسندهی دیدگاه : رحیمه سودمند
فرانسيس فوكوياما هم در كتاب " آينده ى فراانسانى ما / پيامدهاى انقلاب بيوتكنولوژى " ، به تفضيل در مورد جنبه هاى فراانسانى شدن ما پرداخته و در قسمتى از كتاب اشاره مى كند كه از زمان چاپ اين كتاب ( دنياى قشنگ نو ) تا كنون چندين ميليون مقاله در دبيرستان ها در پاسخ به اين سوال نوشته شده كه :
" اشكال اين تصوير كجاست ؟"
پاسخ هاى داده شده ( در سطح ممتاز ) اغلب چنين مضمونى داشته كه :
مردم دنياى قشنگ نو ممكن است شاد و سلامت باشند اما ديگر انسان نيستند . آنان مبارزه نمى كنند ، آرزويى ندارند ، عاشق نمى شوند ، درد را نمى فهمند ، در برابر گزينه هاى اخلاقى مشكل قرار نمى گيرند ، خانواده اى ندارند و بطور كلى همه ى كارهايى را كه ما به شكل سنتى ، به عنوان انسان انجام مى دهيم كنار گذاشته اند . به عبارتى بردگان خوشحالى كه از بردگى خود شادند . ( نقل به مضمون از صفحه ى ١٨ و ١٩ كتاب )
در كل به نظرم اين كتاب مى تونه مكمل كتاب هاكسلى باشه و در تمام طول مسيرى كه مشغول خواندن آن هستيم به ما مواردى رو يادآورى مى كنه كه همون پيش بينى ها در زندگى فعلى ما اتفاق افتاده اند .
مثلا " تكنولوژى پزشكى در بسيارى از موارد نوعى معامله ى شيطانى به ما عرضه مى كند ؛ زندگى طولانى تر اما با توان ذهنى كاهش يافته ، رهايى از افسردگى اما توام با از دست دادن خلاقيت و شور ، و شيوه هاى درمانى كه مرز بين دستاورهاى شخصى ما و پديده هاى ناشى از حضور سطوح مواد شيميايى مختلف در مغز را مخدوش مى كند ".
كتاب بطور منصفانه به نتايج اين نوع زندگى و پيامد هاى اون پرداخته و ذهنيت بهترى از اين روند رو پيش روى خواننده باز مى كنه.